یونجه

یونجه خشک(نحوه خشک کردن)

3 سال پیش

در مقاله قبل درمورد چراگاه یونجه را مورد بررسی قرار دادیم. در ادامه نحوه خشک کردن یونجه ، چیدن ، ریک زدن ، بسته بندی ، خرد کردن ، انبار کردن و دیگر نکات می پردازیم

یونجه خشک (hay)

هزینه های تولید یونجه نشان میدهد که هزینه های وسایل (خرید، اجراء و نگهداری) حدوداً۴۰ درصد هزینه تولید یونجه خشک را تشکیل می دهد زیرا بسیاری از عملیات تولید علوفه خشک با دستگاه انجام میگیرد.

عملکرد و کیفیت یونجه در لحظه برداشت بایستی در بالاترین حد خود باشد. به بیان دیگر، عملکرد یک چین به خصوص بعد از برداشت آن نمی تواند افزایش یابد. در واقع تا مدتی بعد از برداشت تنفس ادامه می یابد، به طوری که ماده خشک کل را کاهش میدهد. لازم به ذکر است بعد از برداشت یونجه هیچ عملی برای بهبود کیفیت آن نمی توان انجام داد. با این حال بسیاری از عوامل از لحظه برداشت یونجه شروع به کاهش کیفیت علوفه می کنند. به عنوان مثال اگر یونجه برداشت شده به مدت طولانی در معرض هوا باشد کیفیت آن کاهش می یابد.

یونجه را می توان با روشهای مختلف با اهداف متفاوت برداشت نمود.

یونجه برداشت شده را می توان به صورت تر یا کود سبز، خوراک سبز یا برای چرانیدن احشام استفاده کرد. در این موارد، میزان رطوبت معمولا از ۶۵ درصد تا بیش از ۸۰ درصد متغیر است و کاهش ماده خشک معنی دارنیست. زمانیکهبهعنوانيونجهترHay lagیا Baleage استفاده میشود رطوبتش از ۵۰ تا ۶۰ درصد متغیر و کیفیتش میتواند با مقدار کاهشی کم از زمان برداشت حفظ شود. کاهش ماده خشک در برداشت، جابه جایی و انبار کردن یونجه خشک می تواند از کمتر از ۱۰ درصد تا بیش از ۳۰ درصد متغیر باشد. کاهش کیفیت نیز اغلب با کاهش ماده خشک همراه است.

در این قسمت روشهای برداشت یونجه با تاکید بر حداقل کاهش عملکرد و کیفیت بررسی خواهد شد. نکته مهمی که بایستی در برداشت یونجه در نظر گرفته شود این است که بسته بندی و انبار کردن تا ۲۰ درصد هزینه کل تولید یونجه خشک را شامل می شود. تولید سوداور و با کیفیت بالای علوفه نیاز به برداشت صحیح، جابه جایی و ذخیره آن دارد. در نقاطی از دنیا مانند ایالات متحده آمریکا خریداران اغلب مبالغ بیشتری برای یونجههای با کیفیت بالا پرداخت مینمایند به عنوان مثال در ایالت Oklahoma آمریکا خریداران به طور متوسط بیش از ۲۱۸۸۸ ریال به ازای یک درصد افزایش در پروتئین در تن پرداخت می کنند.

چیدن

چیدن و خشک کردن، اولین مرحله مهم برای اطمینان از علوفه با ارزش بالاست. کیفیت یونجه خشک مستقیماً به حفظ برگ ارتباط دارد زیرا برگها دارای میزان بالایی پروتئین خام و انرژی بیشتری نسبت به ساقه ها هستند. یونجه در حال رشد حدوداً۸۰ درصد آب دارد. زمانی که گیاه چیده می شود، به تنفس ادامه میدهدتااینکهمیزانآببهحدود۴۰ درصد کاهش می یابد، در رطوبت ۴۰ درصد به علت ظریف بودن و سطح نسبتاً بزرگ برگ نسبت به کل توده در مقایسه با ساقه، برگها با سرعت بیشتری از ساقه ها خشک می شود. به خاطر ساختمان سلولی و لایه مومی سطح ساقه ها، خشک شدن به آرامی انجام می گیرد. زمانی که ساقه ها به میزان رطوبت مناسبی برای بسته بندی می رسند، برگها ممکن است خیلی خشک شده باشند و به آسانی ریزش نمایند.

لازم به ذکر است با اینکه ممکن است مسئله برداشت نسبتاً ساده به نظر آید ولی واقعیت این است که برای حفظ کیفیت یونجه بایستی دقت زیادی در انتخاب اجزاء مختلف لوازم برداشت مبذول گردد. در عمل نسبتاً ساده ای مانند چیدن یونجه بایستی بسیاری از قطعات مختلف وسیله برداشت با ارزیابی دقیق انتخاب شود. برای برداشت یونجه از دستگاههای مختلف برداشت استفاده می نمایند که از این میان به دستگاه های

Sickle bar mower, mower-conditioner, rotary disk mower, disk mower,conditioner,pull- type sindrowers , self – propelled – windrewerمیتوان اشاره کرد.

ریک زدن (Raking)

ریک وسیله ای است که برای افزایش خشک شدن یکنواخت علوفه استفاده می شود. عمومی ترین نوع ریک، جمع نمودن پف مانند یونجه و بالا آوردن لایه های پائینی است. عمل غلتاندن، ساقه ها را بیشتر در معرض هوا قرار داده در حالی که قسمت برگ گیاه حفظ می شود. بایستی علوفه زمانی که بیش از 30 درصد رطوبت دارد، برای جلوگیری از ریزش برگ ها ریک زد. ریک زدن در صبح زود یا هنگام عصر بعد از این که برگ ها از هوا رطوبت جذب نمود (تا برگ ها نیز حفظ شود) انجام گیرد. اگر ریک زدن زمانی که یونجه خیلی خشک است انجام شود، ماده خشک تا 15 درصد کاهش می یابد. بعضی از نمونه های ریک ها عبارتند از: ریک dilivery، ریک دو طرفه، ریک چرخی، ریک چرخی دو لایه، غلتاندن معکوس و غیره که هر کدام از این وسایل نقاط قوت خاصی دارد.

بسته بندی (Bailing)

برای جلوگیری از خسارت های سنگین انبارداری به علت گرما و کپک زدن نبایستی یونجه را با بیش از حدود ۲۰ درصد رطوبت انبار نمود. با این حال با روشهایی مانند استفاده از مواد نگهدارنده می توان یونجه را با رطوبت بالا نیز انبار نمود. بسته به نوع نگهدارنده، یونجه خشک را می توان با میزان رطوبت تا ۳۵ درصد بسته بندی کرد. بسته بندی در رطوبت های بالا، زمان خشک شدن در معرض هوا را کاهش داده و از کاهش ماده خشک جلوگیری میکند. زیرا برگها کمتر ریزش می نمایند. همچنین به حداقل رسیدن ریزش برگ میزان پروتئین خام را بالاتر می برد.

میزان رطوبت مناسب برای بسته بندی بستگی به اندازه بسته دارد. برای بسته های مستطیل شکل کوچک، میزان رطوبت نبایستی بیشتر از حدود ۲۰ درصد بدون نگهدارنده ها باشد. بیشترین مقدار رطوبت برای بسته های مستطیلی و گرد حدودا ۱۶ درصد است که برای جلوگیری از گرم شدن خیلی زیاد بسته هاست. اگر بسته های گرد بزرگ در فضای آزاد و بدون محافظ انبار شود، میزان رطوبت در بسته می تواند تا حدود ۲۰ درصد افزایش یابد.

تولیدکنندگان یونجه معمولاً با روشهای تجربی مانند لمس کردن یونجه زمان مناسب بسته بندی را تعیین میکنند، برای این منظور یک مشت یونجه از قسمت تحتانی ریک زده شده برداشت و فشار می دهند. اگر رطوبت آزاد وجود نداشته باشد و ساقه ها ترد و شکننده باشند، یونجه در شرایط خوبی برای بسته بندی است. اگر یونجه خیلی خشک و شکننده باشد، احتمالا برای بسته بندی خیلی خشک است. زمانی که ساقه ها، ظاهری خیلی خشک داشتند بایستی بسته بندی را هنگام صبح زود با غروب انجام داد تا برگها از هوا رطوبت جذب نماید، روش دیگر بریدن اپیدرم، یا ساقه بیرونی یونجه است که در زمان بسته بندی می توان استفاده کرد. اگر اپیدرم ساقه کنده شود، نشان دهنده مرطوب بودن علوفه است. اگر اپیدرم را نتوان کند، علوفه خشک و مناسب برای بسته بندی است.

با استفاده از رطوبت سنج الکترونیکی علوفه نیز می توان به طور دقیق رطوبت یونجه را تعیین نمود. این وسیله را می توان هنگام ریک زدن استفاده کرد. با این حال زمانی که علوفه بسته بندی می شود، استفاده از این وسیله قابل اعتمادتر است. برای این کار نمونه از انتهای بسته های مستطیلی و از میان قطر بسته های گرد برداشته میشود. حداقل پنج نمونه از هر بسته برداشته شده و میانگین رطوبت ثبت شده، ملاک قرار می گیرد برای ارزیابی از كل علوفه موجود در مزرعه بایستی از نقاط مختلف مزرعه نمونه برداشته شود. اگر نمونه ها بیش از سه درصد تفاوت داشته باشند، بایستی نمونه های بیشتری برداشت و میانگین مجدداً محاسبه شود.

عوامل زیادی صحت رطوبت سنج را تحت تأثیر قرار می دهد. از این میان تراکم بسته و استفاده از نگهدارنده های شیمیایی مهم تر از بقیه موارد هستند. اگر بسته ها خیلی محکم باشند بیش از دو نمونه برای اندازه گیری واقعی رطوبت لازم است. بعضی از نگهدارندهها مانند پروپینوئیک اسید می تواند تا ۴ درصد رطوبت مجاز برای بسته بندی را افزایش دهد.

اندازه بسته

رایجترین شکل بسته بندی در غالب نقاط دنیا، بسته های مستطیلی کوچک است. اندازه بسته ها عموماًسانتی متر و وزنشان بین ۲۷ تا ۳۶ کیلوگرم بر اساس میزان رطوبت متغیر است. میزان عادی بسته بندی توسط دستگاه از ۵-۱۰ تن در ساعت متغیر است. در شرایط خوب بسته بندی، ریک سنگین و رطوبت بالا، کاهش برگ در هنگام برداشتن و در اتاقک بسته بندی رطوبت می بایستی کمتر از ۴ درصد باشد. اگر یونجه خیلی خشک باشد ممکن است کاهش رطوبت در اتاقک بسته بندی به بیش از ۵ درصد نیز برسد. با این حال بسیاری از دامداری ها بسته های مستطیلی بزرگ را ترجیح میدهند. اندازه بسته از حدود سانتی متر (اندازه متوسط با وزن حدودا 5/375 کیلوگرم) تا سانتی متر (بزرگ) با وزن حدود ۹۰۰ کیلوگرم متغیر است. در این حالت میزان عادی بسته بندی از ۱۵ تا بیش از ۲۵ تن در ساعت نیز ممکن است برسد. لازم به ذکر است که در بعضی موارد، صاف بودن مزرعه سرعت زمینی را تعیین و از این طریق در بسته بندی مؤثر است. کاهش ماده خشک با این نوع بسته بندی با بسته های مستطیلی کوچک را می توان مقایسه کرد. عیب بزرگ بسته های مربعی بزرگ هزینه بسته است که می تواند بیش از سه برابر هزینه بسته های کوچک مربعی یا بستههای گرد بزرگ باشد.

از اوایل ۱۹۷۰ بسته های گرد بزرگ در ایالات متحده معرفی شد. علت رواج این نوع بسته بندی نیاز کم به کارگر بود. قطر عادی بسته ها ۱۲۰ سانتی متر با وزن حدود ۲۷۰ کیلوگرم تا قطر ۱۸۰ سانتی متر و وزن حدود ۹۰۰ کیلوگرم می رسید. میزان عادی بسته بندی از ۸-۱۶ تن در ساعت متغیر است. بسته های بزرگ گرد در قیمت قابل مقایسه با بسته های کوچک مستطیلی هستند. در این نوع بسته بندی، کاهش برگ یونجه های خشک میتواند ۱۰ درصد در برداشتن و ۲۵ درصد در اتاقک بسته بندی باشد. در شرایط بهینه، میزان کاهش کل میتواند در حدود ۵ درصد نگهداشته شود. البته با افزایش سرعت تغذیه دستگاه که زمان بسته بندی را کاهش می دهد می توان کاهش برگ در اتاقک بسته بندی را به حداقل رساند.

انبار کردن یونجه

خشک کردن یکنواخت

یکی از روشهای مهم برای جلوگیری از افت کیفیت یونجه در هنگام بسته بندی خشک کردن یکنواخت آن و درست انبار کردن یونجه است برای این منظور از شیوه های مختلفی می توان استفاده کرد که در ذیل به آنها اشاره می شود.

خرد کردن مکانیکی

عمومی ترین روش خشک کردن ساقه، خرد کردن مکانیکی است. در این دستگاه از یک سری غلتک و الک استفاده می شود که ساقه ها را شکسته و رطوبت را آزاد می کند. اگر ساقه ها سریع تر خشک شوند، علوفه زودتر بسته بندی شده که از این طریق زمان در معرض بودن علوفه در برابر هوا کاهش می یابد. چون در این حالت برگها و ساقه در یک زمان خشک می شوند لذا هنگام ریک زدن و بسته بندی، برگها کمتر ریزش می کنند، بایستی توجه کرد که در این روش تنظیم غلتک مهم است در نقاطی که سوسکهای تاول زا (Meloidae)فعالیت می کنند استفاده از این روش توصیه نمی شود زیرا با له شدن سوسکها ماده سمی تاول زا (Cantardin) موجود در بدنشان آزاد شده و با تغذیه یا تماس با بدن دام و انسان مشکلات پوستی ایجاد میشود.

استفاده از مواد شیمیایی

مواد افزودنی به علوفه می تواند زمان خشک شدن در مزرعه را کاهش و افت کیفیت طی بسته بندی را کاهش دهد. با این حال، قبل از سرمایه گذاری در زمینه وسیله و مواد شیمیایی، بایستی مطمئن شد که از نظر زمان، کارگر و هزینه لازم مشکلی وجود نداشته باشد.

بایستی توجه نمود که ترکیبات شیمیایی را نمی توان جایگزین شیوه های مدیریتی تولید محصول بهینه کرد. ترکیبات شیمیایی مورد استفاده برای این کار در دو گروه اصلی قرار می گیرند که عبارتند از: ترکیبات خشک کننده و ترکیبات مهار کننده. هرکدام از این ترکیبات با روش متفاوت اثر می گذارند.

الف – ترکیبات خشک کننده (Drying agents)

ترکیبات خشک کننده دارای کربنات پتاسیم یا سدیم هستند. این ترکیبات خاصیت انتقال آب لایه مومی سطح یونجه را تغییر داده و باعث آزاد شدن راحت آب می شود. البته این روش در شرایطی که هوا خنک و مرطوب است (مانند چین اول) مؤثر است. با این حال بعضی از مطالعات نشان میدهند که اختلاف در زمان خشک شدن بین یونجه تیمار شده و تیمار نشده برای چین اول نیز ممکن است کم باشد که دلیل آن حجم بالای علوفه و احتمال مرطوب بودن زمین است که خشک شدن را به تأخیر می اندازد. هنگام استفاده از مواد شیمیایی بایستی توجه نمود که صفحات روی موور طوری تنظیم شود که لایه نازکی از یونجه را روی زمین قرار دهد چون که مواد خشک کن زمانی که یونجه به صورت لایه نازکی چیده شده موثرتر است. مطالعهای که در ایالت Oklahoma در این زمینه انجام گرفته نشان داده که با توجه به نوع ترکیب خشک کن و روش توصیه شده، هزینه روش از ۲۷۳۶۰ ریال تا ۷۲۹۶۰ریال در تن متغیر می باشد. علاوه بر این، بایستی هزینه دستگاه و وسایل مورد استفاده از ۶۳۸۴۰۰۰ تا ۱۰۹۴۴۰۰۰ ریال) و هزینه های کارگری را اضافه نمود. از طرف دیگر مخلوط کردن آب و ترکیبات شیمیایی می تواند زمان برداشت را تا ۲۰ درصد افزایش دهد.

ب) مهار کننده ها

مهار کننده ها ترکیباتی هستند که از افت کیفیت یونجه به علت گرما و رطوبت، زمانی که با بیش از ۲۰ درصد رطوبت انبار می شود جلوگیری می کنند. بسته به نوع نگهدارنده، می توان یونجه خشک را با رطوبت حدود ۳۵ درصد بسته بندی کرد. بسته بندی با میزان رطوبت بالا، زمان خشک شدن را کاهش داده و از این طریق کاهش ماده خشک به علت ریزش کم برگها کمتر می شود. جلوگیری از کاهش برگ به معنای افزایش میزان پروتئین خام است. اسیدهای آلی، آمونیاک و تلقیح کننده ها از رایج ترین مهار کننده ها هستند.

۱- اسیدهای آلی

از اسیدهای آلی می توان به پروپیونیک اسید اشاره کرد که از آن برای تیمار یونجه خشک با ۳۵ درصد رطوبت می توان استفاده کرد. این ترکیب به داخل یونجه پاشیده شده و از آنجا به داخل بسته ها نفوذ می کند. بایستی توجه نمود که هنگام استفاده پوشش یکنواخت در سطح یونجه ایجاد گردد. اسیدهای آلی با مهار رشد قارچها و باکتری ها بسته ها را حفظ می نمایند. عیب این ترکیبات اثر سایندگی آن روی وسایل است. برای رفع این معضل امروزه اسید پیروپیونیک خنثی استفاده می نمایند. عیب دیگر این ترکیب بوی اسید است. بخارات اسید مخصوصاً در انبارهایی که تهویه ضعیفی دارند زننده است. همچنین در این صورت هزینه نگهداری افزایشمی یابد.

به طوری که هزینه وسایل و مواد شیمیایی می تواند از ۷۲۹۶۰ ریال تا ۱۰۹۴۴ ریال در تن متنغیر باشد.

۲-آمونیاک

آمونیاک یکی دیگر از مهار کننده های رشد قارچها است که معمولاً به یونجه انبار شده اضافه می شود. در این حالت می توان یونجه را با ۳۰ درصد رطوبت بسته بندی کرد و بسته ها را با پلی اتیلن پوشانده در این حالت آمونیاک بی آب زیر پوشش پلاستیکی با غلظت دو درصد وزنی یونجه خشک رها شده و توده یونجه حداقل دو هفته با پلاستیک پوشانده می شود. آمونیاک رشد قارچ و باکتری را مهار می کند.

علاوه براین میزان نیتروژن آمونیاک سبب افزایش مختصری در میزان پروتئین یونجه خشک می شود. هزینه وسایل استفاده از آمونیاک خشک به عنوان نگهدارنده از ۴۵۶۰۰ تا حدود ۷۲۹۶۰ریال در تن یونجه خشک متغیر است.

عیب اصلی استفاده از آمونیاک خشک خطر آن برای انسان و حیوانات است. برای انسانها غلظتهای بالا می تواند سبب سوختگی شدید، کوری و حتی مرگ شود. زمانی که آمونیاک با یونجه مرطوب استفاده می شود با آب ترکیب شده و نسبتاً بی ضرر می شود. با این حال، بخارات حاصل از بسته های تیمار شده مخصوصاً در نواحی که تهویه ضعیفی دارند می تواند سوزش ایجاد کند. گزارش هایی وجود دارد که علوفه های تیمار شده با امونیاک واکنشهای سمی در حیوانات ایجاد می کند که علایم مسمومیت عبارتند از: تحریک پذیری فوق العاده،حلقهای شدن،تشنج و مرگ گوساله ها. لذااستفاده درست ازآمونیاک بادوزتوصیه شده مهم است در صورت مشاهده علایم مسمومیت، نبایستی از یونجه های تیمار شده برای تعلیف استفاده کرد.

خشک کننده ها

– حاوی کربنات پتاسیم یا سدیم که باعث شکستن بیرونی (اپیدرم) ساقه شده و اجازه آزاد شدن آب را میدهد.
– برای خشک شدن سریع نیاز به پوشش کامل ساقه هاست.
– تحت شرایط خوب، خشک شدن، مهم ترین کارایی را دارد.
– در شرایط آب و هوای مرطوب باعث خشک شدن قسمتهای داخلی توده بزرگ نمیشود.
– خشک شدن سریع در Swath
– می توان زمان خشک شدن را یک یا چند روز کاهش داد.
– صرفه اقتصادی این روش بستگی به شرایط خشک شدن دارد.

مهار کننده ها

– درست در جلو بسته ها به کار برده شده (به جزء در مورد آمونیاک)
– اسید پروپیونیک بافر، عمومی ترین مهار کننده مایع است.
– اجازه دهید علوفه با میزان رطوبت ۲۰ تا ۳۰ درصد بسته بندی و نگهداری شود.
– با حجم زیاد آب میزان زیادی ماده لازم است.
– به صرفه است و بسته بندی با کندی انجام می گیرد.
– زمانی که علوفه دارای میزان زیادی رطوبت بسته بندی را امکانپذیر می سازد.
– زمانی که دقت کافی برای خشک شدن علوفه نیست استفاده گردد.
– آمونیاک خشک می بایستی به استوکهای یونجه در زیر پلاستیک با دقت زیاد اضافه شود.

٣- تلقیح کننده ها

تلقیح کننده ها شامل باکتریها یا آنزیم ها است که محیطی در بسته انبار کردن یونجه را ایجاد می کنند و از این طریق رشد باکتری ها و قارچ عامل پوسیدگی را مهار می کنند. این ترکیبات معمولا به صورت ماده خشک به علوفه اضافه و وارد آن می شود. به نظر می رسد که تلقيح کننده ها می توانند در رطوبت حدود ۲۵ درصد مؤثر باشند. این ترکیبات به محض ورود به بسته تا حدودی مانند نگهدارنده ها عمل می کنند. احتمالا یکی از اقتصادی ترین روش های نگهداری است چون که سرمایه کمی نیاز داشته و هدر رفت سرمایه در آن کم است. اگر این ترکیبات علوفه خشک را از قارچها و توده را از آتش گرفتن نجات دهد از نظر اقتصادی نیز به صرفه هستند. هزینه مواد و وسایل در این روش از ۱۸۲۴۰ تا ۴۵۶۰۰ ریال در تن متغیر است.

– تلقیح کننده بایستی به صورت خشک استفاده شوند.
– تلقیح کننده ها شامل باکتریها و آنزیم هایی است که محیطی در بسته ایجاد می کند که از رشد باکتری ها و قارچ های عامل پوسیدگی جلوگیری می کند.
– تا حدودی شبیه به نگهدارنده ها عمل می کنند.
– احتمالاً اقتصادی ترین ابزارهای نگهدارنده است. سرمایه خیلی کمی نیاز دارد و هدر رفت سرمایه خیلی کم است.

انبار کردن یونجه خشک

غالباً يونجه در بسته های مربعی (کوچک و بزرگ) در زیر پوشش نگهداری می شود. تولید کنندگان تجاری یونجه ترجیح میدهند طوری محصول را نگهداری نمایند تا محصول رنگش را حفظ کرده و حداقل خسارت در انبارداری به آن وارد شود. همچنین نگهداری زیر شیروانی با دو طرف باز مخصوصا برای بسته های گرد نیز عمومیت دارد. در این حالت سمت باز شیروانی در مقابل جریان باد است. همچنین در این حالت یونجههای خشک به طور محکم جازسازی می شود. انبارها (Barn)و زیر شیروانی می بایستی در محل های با زهکشی خوب و نیز نزدیک دامداری و محل استفاده یونجه احداث گردند.

کاهش ماده خشک در انبارهای بسته در انبار کردن یونجه معمولاً کمتر از دو درصد در نه ماه نخست انبارداری است، در حالی که این کاهش درحالت شیروانی میتواندپنج درصدباشد. دراینحالت کاهش کیفیت علوفه مانندپروتئین خام وفیبرقابل توجه نیست. عیب اصلی انبارکردن درشیروانی هزینه آن است.

به خاطر شکل و خوابیدگی، بسته های گرد بزرگ را اغلب در فضای آزاد نگهداری می کنند. با این حال تحقیقات نشان داده اند که کاهش ماده خشک می تواند تا ۲۵ درصد، بسته به کیفیت بسته بندی و شرایط انبارداری برسد. معمولاً فساد جدی محدود به ۲۰-۱۰ سانتی متر بیرونی بسته می باشد. و نیز در بسته های با قطر 150 سانتی متر، ۲۰سانتی متر لایه بیرونی حدوداً نصف حجم بسته را شامل می شود. عمق یا ضخامت هوادهی شده بستگی به عوامل متعددی مانند میزان بارش طی دوره انبارداری، شرایط يونجه هنگام بستهبندی، شکل بسته و تراکم آن دارد.

اگر بسته های یونجه در هوای آزاد انباشته شود برای به حداقل رساندن صدمات ایجاد شده بایستی نکات زیر را رعایت نمود:

محل های ذخیره بایستی به خوبی زهکشی شود، فاقد سایه و باز برای جریان نسیم باشد (برای افزایش سرعت خشک شدن بعد از بارندگی)
بسته ها بایستی شکل خوبی داشته و حتی الامکان متراکم باشند.
بسته ها را در ردیف هایی که از شمال به جنوب مرتب شده اند ته به ته به هم وصل کنند و حداقل بین ردیفها حدودا یک متر فضا برای کمک به حفظ شرایط خشک اطراف بسته ها ایجاد نمایند.
گراسها و علفهای هرز برداشت شده را در بین ردیف ها نگهداری نمود.
بسته های نگهداری شده را تا اوایل بهار مصرف نمود. زیرا باران های پاییز و گرما می تواند کاهش اساسی در ماده خشک و کیفیت علوفه ایجاد نماید.

روش دیگر انبار کردن بسته پوشاندن آنها با پلاستیک یا کاغذ قیر اندود است. این روش مخصوصاً برای کناره های بسته ها مناسب است. با این حال از بین رفتن ماده خشک می تواند برای یونجه نگهداری شده تا نه ماه زیر پوشش روی زمین بسته به هوا، شرایط خاک و تراکم بسته تا ۱۰ درصد متغیر باشد. از تماس با زمین یا قراردادن بستههای روی پوشال، نرده، قفسه، میله ها می توان اجتناب کرد و از این طریق بیش از پنج درصد کاهش ماده خشک را ذخیره نمود.

هزینه پوشش یونجه خشک و انبار کردن یونجه، بدون احتساب کارگر از کمتر از ۱۸۲۴۰ تا ۶۳۸۴۰ ریال در تن با توجه به نوع پوشش و اندازه بسته ها متغیر است. بایستی توجه نمود که اغلب این پوششها نیاز به توجه مداوم برای ترمیم نقاطی که پاره شده اند مخصوصا در زمانهایی که باد شدید می وزد دارند.

جابه جایی و انتقال

یکی از عوامل مهم در تعیین نوع بسته بندی جابه جایی و انتقال آنها در انبار کردن یونجه است. برای بسته های کوچک مربعی شکل عمومی ترین روش جابه جایی عبارت از: لودر بادی وصل شده به تریلی روباز است. در این حالت بسته برداشت شده برای انبار کردن داخل یک تریلر کوچک برای انتقال گذاشته میشود. میزان جمع آوری در مزرعه به میزان 5/1 تن به ازای هر نفر در ساعت است. حداقل دو نفر در این شیوه لازم است. در کشورهای توسعه یافته به خاطر بالا بودن دستمزد کارگر در اراضی بزرگ تولید کنندگان از دستگاههای واگن مانند اتوماتیک برای جابه جایی و انتقال بسته ها استفاده می نمایند.

مهار آتش سوزی یونجه خشک

چین های بهاره و اوایل تابستان اغلب در معرض خطر آتش سوزی هستند. این مشکل به علت خشک شدن یونجه قبل از بسته بندی است. غالب تولید کنندگان به خاطر صدمات حاصل از آب و هوا تمایل دارند یونجه را با رطوبت بالا بسته بندی و اقدام به انبار کردن یونجه نمایند. اگر یونجه با رطوبت خیلی زیاد بسته بندی شود و نیز بسته ها خیلی سفت باشند گرمای زیاد نه تنها می تواند سبب کاهش معنی دار ماده خشک و کیفیت گردد بلکه حتی سبب آتش سوزی نیز در هنگام انبار کردن یونجه میشود انبار کردن یونجه.

گرما در نتیجه تنفس گیاهی و فعالیت میکروب ها ایجاد می شود. چنین پدیده ای در یونجه های بسته بندی شده با میزان رطوبت حتى ۱۳ درصد نیز می تواند ایجاد شود. لذا تولید گرما طبیعی است حتی اگر بسته بندی با میزان رطوبت مطمئنی انجام شده باشد. در صورت بالا بودن رطوبت، قارچ های مقاوم به گرما فعال شده که میتواند دما را افزایش دهند. در دمای بالا، میکرو ارگانیسم ها از بین رفته، ولی واکنش های شیمیای تولیدگرما تا رسیدن به دماهای بالا ادامه می یابد. بین ۲۳۰ و ۲۸۵ درجه سانتی گراد، اشتعال ناگهانی می تواند در صورت در معرض هوا بودن مواد اتفاق بیفتد.

آتش گرفتن یونجه خشک بعد از دو هفته از جا دادن بسته ها در انبار کردن یونجه می تواند اتفاق بیفتد. به طور کلی، دماهای زیر مشکل گرمای بخصوصی ایجاد نمی نماید. اگر دما در حال افزایش باشد بایستی روزانه علوفه را بازرسی کرد. دماهای بین 5/59 تا 5/76 درجه سانتی گراد علامت مشخصی تا بروز مشکل ندارند. هر چند ساعت تغییرات را بررسی کنید. در درجه حرارت بالا احتمال شروع آتش سوزی وجود دارد. تا زمانی که احتمال آتش سوزی وجود دارد یونجه را جابه جا نکنید. زمانی که یونجه خشک نیمه سوز در مجاورت هوا قرار گیرد می تواند آتش بگیرد. احتمال شروع آتش سوزی در دمای بالا وجود دارد.

اگر وسایل اندازه گیری دما را در دسترس ندارید، از یک میله استیل استفاده نمایید. میله را به داخل بسته های یونجه فشار داده و آن را به مدت ۱۵ دقیقه نگهدارید. اگر میله خیلی داغ شد به طوری که نتوان آن را در دست گرفت احتمالا دمای داخل بسته بالا است و بایستی دقت نمود، هرگز از بالای توده برای اندازه گیری دما وارد نشوید زیرا یونجه نیمه سوز می تواند حفره ای که اغلب از بالای توده قابل شناسایی نیست ایجاد کند.

جلوگیری از آتش گرفتن یونجه خشک از بسته بندی آغاز می شود. میزان رطوبت برای بسته بندی بستگی به اندازه بسته دارد. برای بسته های مربع کوچک، میزان رطوبت نبایستی بیش از ۲۰ درصد بدون نگهدارنده باشد. در شرایط هوای گرم و مرطوب، میزان رطوبت در زمان بسته بندی را بایستی تا ۱۸ درصد کاهش داد.

حد نهایی رطوبت برای بسته های بزرگ مانند بسته های گرد حدود ۱۶ درصد است. اگر بسته ها در هوای آزاد نگهداری شوند میزان رطوبت تا ۲۰ درصد نیز قابل تحمل است.

تراکم بسته نیز تولید گرما را تحت تاثیر قرار می دهد. بسته های متراکم تر، مقاومت بیشتری برای جریان گرما دارند. برای بسته های گرد، در صورت مرطوب بودن یونجه بایستی قطر بسته را کاهش داد. اگر اتاقک ثابت بسته بندی وجود داشته باشد، برای کاهش تراکم بسته، قسمت بیرونی را سفت و آن گونه که معمول است نبایستی بسته بندی نمود.

اگر یونجه مرطوب بسته بندی شده باشد، در مورد بسته های گرد بایستی حداقل یک هفته در هوای آزاد قبل از انبار کردن قرار گیرد. در غیر این صورت اگر بلافاصله انبار شوند، بایستی بسته ها را شل کنار هم بگذارید تا هوا بین آنها بتواند جریان یابد. برای بسته های بزرگ بایستی بسته ها را شل، در یک لایه، حداقل دو هفته قبل از اینکه به طور متراکم مرتب شوند قرار داد. لازم به ذکر است که چنین اعمالی کارگر و هزینه بیشتری را می طلبد ولی خطر آتش سوزی به مقدار زیادی کاهش می یابد.

چراندن یونجه

یکی دیگر از روشهای برداشت چراندن با حیوانات اهلی است که می تواند برای تولیدکنندگان با تجربه که مزرعه را به طور اصولی مدیریت می کنند مفید باشد. تولید کنندگانی که با مدیریت حیوانات اهلی روی علوفه های شاداب آشنا نیستند بایستی بی نهایت دقت کنند که فقط مقدار کمی چرانده شوند. بدون مدیریت صحیح، خسارت به حیوانات اهلی به علت نفخ می تواند هزینه زیادی در برداشته باشد. گزارش هایی وجود دارد که چراندن سبب کاهش طول عمر یونجه در مقایسه با برداشت یونجه به عنوان حالی که، اگر مدیریت صحیح به طور مرتب اعمال شود، تأثیر چراندن بر بقاء یونجه ناچیز خواهد بود. لازم به ذکر است چراندن در پائیز و زمستان مزایایش بیشتر از معایبش است. در حالی که، مدیریت چرای بهاره برای بیشتر تولید کنندگان مشکل و چرای تابستانه هم دارای مزایا و معایبی است

مزایای چراندن

– در بهار، برداشت یونجه با چرا می تواند مشکلات مرتبط با آب و هوا که به طور عادی در نخستین برداشت بروز می کند را کاهش دهد. به طور طبیعی عملکرد چین اول بالا است لذا حجم بیشتری از محصول تولید می شود. مشکل موجود در این زمان خشک شدن است که غالباً حداقل ۵-۱۰ روز بدون بارندگی طول می کشد. بررسی ها نشان داده به علت بارندگی در اکثر موارد چین اول قبل از اینکه به اندازه کافی خشک شود بسته بندی شده و مشکلاتی را ایجاد می کند.

– اگر یونجه در اوایل فروردین چرانده شود، دوباره قبل از اواخر اردیبهشت در شرایط عادی آماده برداشت میشود. لذا در این زمان چون میزان بارندگی کاهش و درجه حرارت افزایش یافته است، یونجه برای بسته بندی زودتر خشک می شود به علاوه حجم علوفه نیز کاهش یافته و راحت تر بسته بندی می شود.

– در بهار، تولید کنندگان اغلب نیاز به علوفه با کیفیت بالا برای گوساله های پرواری دارند که طی زمستان در مراتع گندم نگهداری شده اند یا به آنها کاه داده شده است. یونجه می تواند برای این منظور استفاده شود و میانگین درآمد ممکن است قابل مقایسه با دانه های گندم استفاده شده باشد.

– چراندن یونجه در اوایل بهار سر خرطومی برگ یونجه (خسارت بارترین آفت یونجه)، شته ها و نیز علف های هرز را از بین می برد.

– چرای تابستانه مخصوصاً زمانی که عملکرد یونجه طی تیر و مرداد به علت شرایط خشکی پائین است مفید میباشد. همچنین چرای تابستانه روش خوبی برای از بین بردن علفهای هرز باریک برگ و سایر علف هاست. به طور کلی ارزش غذایی حاصل از این علفهای هرز خوب است و وجود گراسها در یونجه احتمال اشتعال یونجه را کاهش می دهند.

– در اواخر پائیز و زمستان، چراندن یونجه بیشترین اثر را دارد و اقتصادی ترین روش استفاده از علوفه آخر فصل است. چرای آخر پائیز و زمستان روش خوبی برای کاهش آلودگی های سرخرطومی برگخوار یونجه است و در نقاطی که حشره به صورت تخم زمستانگذرانی می کند با از بین بردن آنها در کاهش جمعیت بسیار مؤثراست.