کمبود پیرودوکسین (ویتامین B6) در طیور و در جوجه ها بوسیله از دست دادن اشتها، رشد ضعیف افت در تولید، قابلیت هچ پایین و علائم عصبی مشخص می شود. پیرودوکسین در تعدادی از آنزیمها لازم است بخصوص آنزیم هایی که در انتقال و دکربوکسیلاسیون آمینواسیدها مطرح هستند. کوآنزیمها Pyridoxal Phosphate هستند. درادامه به علائم و همچنین سندروم کبد چرب طیور و راهای تشخیص و درمان آن ها نیز می پردازیم.

کمبود پیرودوکسین (ویتامین B6)

عوامل بروز کمبود پیرودوکسین (ویتامین B6) در طیور بشرح زیر خلاصه می شوند.

1. غذای با پروتئین بالا و محتویات ویتامین B6 پائین
2. مقادير غیرکافی ویتامین B6 در غذا

علائم بالینی و یافته های کالبد گشایی

کمبود پیرودوکسین در جوجه ها به ضعف عمومی رشد ضعیف پرهای ژولیده و از دست دادن اشتهامی انجامد. جوجه های مبتلا به این عارضه چمباتمبه زده و بالهای آنها کمی از هم دور شده و سر خود را روی زمین می­گذارند. در موارد پیشرفته لرزش و به اهتزاز در آوردن نک دم اتفاق می افتند و حرکات سفت و محکم و نامنظم و تشنجی دیده می شود و جوجه ها بی هدف حرکت می کنند. در حالیکه سرشان پایین افتاده و بالهای آنها نیز افتاده است بالاخره علائم تشنج و افتادن جوجه ها روی پهلوها و یا پشتشان مشاهده شده و در این حالت تلف می شوند.

در مرغها نیز از دست دادن اشتها کاهش مصرف غذا و از دست دادن وزن بدن و افت تولید تخم و قابلیت هچ از نشانیهای مهمی هستند که در کمبود پیرودوکسین (ویتامین B6) در طیور دیده می شوند و بالاخره پرنده بیمار می میرد.

جوجه های مبتلا به کمبود پیرودوکسین حرکات پاهاشان لرزان بوده و بهنگام حرکت ناتوان هستند و غالباً تشنجات اسپاسمودیک زیادی را متحمل میشوند که بالاخره مرگ آنها فرا میرسد در جوجه امکان بروز علائم بال بال زدن و افتادن روی پهلوها و چرخش کامل روی پشتشان وجود دارد.

حرکات متناوب سریع پاها و سر جوجه ها در کمبود پیرودوکسین (ویتامین B6) در طیور مشاهده میشود. این علائم را بایستی از نشانیهای آنسفالومالاسی باز شناخت (کمبود ویتامین E)که برای این منظور توجه به شدت عمل جوجه ها بهنگام حمله ناگهانی مرض (Seizure)مینماییم که به خفگی کامل و غالبا به مرگ می انجامد. Gries و Scott مشاهده نمودند که جوجه ­هایی که مقادیر کمی پیرودوکسین (تا 2/2 میلی گرم به ازاء هر کیلو وزن جیره غذایی) تغذیه نموده اند که همراه با مقادیر بالای پروتئین (۳۱٪) بوده علائم عصبی کلاسیک نشان داده اند مقادیر بینابینی (5/2 تا 8/2 میلی گرم ویتامین B6 به ازاء هر یک کیلو جیره غذایی) همراه با ۳۱٪ پروتئین پروزیس شديد بوجود می آورد و یا هیچگونه علائم عصبی را نشان نمی دهد و نتیجه آن در هر صورت انحناء استخوان است.

هرگاه جیره غذایی محتوی ۲۲٪ پروتئین باشد حتی پایین ترین مقادیر پیرودوکسین (9/1 میلی گرم به ازاء یک کیلوگرم جیره غذایی)بروز علائم عصبی، پروزیس و یا حتی میزان رشد پایین مطرح نخواهد بود. عمل پیرودوکسین در متابولیسم اسید آمینه در افزایش احتياجات بهنگامی که مقادیر بالای پروتئین تغذیه میشود منعکس می گرددو هیچگونه جراحات اختصاصی در کالبد گشایی مشاهده نمی شود.

تشخیص و درمان و کنترل بیماری

سابقه گله و نشانیها بایستی تصور کمبود پیرودوکسین را در ما بوجود آورد. تشخیص فرضی را میتوان بوسیله پاسخ درمانی تأیید نمود.

تجویز پیرودوکسین به بهبودی کامل جوجه های مبتلا می انجامد و از آنجاییکه نشانیهای کمبود در جوجه ها در عرض چند روز از تاریخ خورانیدن غذای با کمبود پیرودوکسین ظاهر می شود این مسئله اساسی بنظر میرسد که مقادیر کافی ویتامین B6 در جیره غذایی بخوبی متعادل شده تأمین گردد تااحتياجات پرنده به این ویتامین برطرف گردد.

کمبود بیوتین در مرغها بوسیله درماتیت فک و پاها، کاهش رشد و قابلیت هچ پایین آمده مشخص میشود.

بیوتین فاکتور کمکی در واکنشهای کربوکسیلاسیون و دکربوکسیلاسیون درگیر در تثبیت انیدریدکربنیک است. این واکنش های مهمی در پروسه های آنابولیک و متابولیسم ازت دارند.

علل عارضه بشرح زیر خلاصه می شود:

1. تجویز آنتی بیوتیکها به مرغها ممکن است میکربهایی را که سنتز بیوتین در روده را بعهده دارند از بین ببرد.
2. حضور آنتی گونیستهای بیوتین و مهار کننده ها در غذا
3. مقادیر غیرکافی بیوتین در غذا

علائم بالینی و یافته های کالبد گشایی

نشانیهای کمبود بیوتین شامل ناتوانی رشد ضعیف، پرهای شکننده و بی دوام، پوست خشک فلس فلس و مرگ و میر زیاد در جوجه های جوان است. در موارد شدید جراحات درماتیت روی گوشه های دهان، پاها و ساق پاها دیده میشود. جراحات روی پاها پیشرفت پیدا میکنند تادر شکافها و شقاق ها تکامل حاصل نمایند.

پلک های چشم بهم چسبیده و مرگ و میر جنینی بهنگام هفته اول و در ۳ روز آخر انکوباسیون حادث میشود. جراحات جنینی شامل Syndactyly(وجود پرده بین انگشتان که باعث چسبیدن آنها به یکدیگر میشود) کوتاه شدن و جمع شدن استخوانها، درشت نی کج و خم شده و است. در کمبود بیوتین درماتیت استخوان پاها و پوست اطراف منقار و چشم ها مشابه کمبود اسیدپانتوتینیک است.

بنابراین برای تشخیص افتراقی معمولاً لازم است که ترکیب جیره غذایی مورد آزمایش قرار گیرد. پروزیس علامتی از برای اویتامینوز بیوتین در جوجه ها و بوقلمونهای در حال رشد است. علائمکمبود بیوتین در جوجه ها شامل ناهنجاریهای مختلف دیگر در استخوان درشت ني است. Bain و همکارانش گزارش داده اند که جوجه های تغذیه شده از یک جیره غذایی تخلیص شده عاری از بیوتین استخوان درشت نی را کوتاه کرده است. دانستیه استخوان بالاتر و خاکستر استخوانی والگوی غیرنرمال خون دار شدن استخوان در کناره میانی کورتکس وسط استخوان­های دراز که ضخیم تر از کناره جانبی در جوجه های تغذیه شده از جیره غذایی عاری از بیوتین بوده از علائم بالینی و پاتولوژی عارضه به حساب آمده است. در حالیکه الگوی طرف مقابل این قضیه برای جوجه های تغذیه شده از همان جیره اما تکمیل شده با بیوتین کافی بوجود آمده است. این مطلب امکان این مسئله که بیونین ممکن است ولی در اختلال و بدشکلی عضلاتی از بدن را داشته باشد زیاد میکند.

بیوتین برای تکامل جنین لازم است. در جنینهای مرغهای تغذیه شده از غذای با کمبود بیوتین سن داکتیلی ایجاد نموده است. شبکه دار شدن زیاد بین سومین و چهارمین پنجه نیز ایجاد کرده است. بسیاری از جنینها که از هچ بازمانده­ اند بیماریهای اسکلت که از زندگی جنین شروع می شود و کوتولگی ایجاد میکند (Chondrolystrophic)مبتلا بوده اند که بوسیله اندازه کاهش یافته، منقار طوطی و استخوان درشت نی بشدت خم شده است و کوتاه شدن و پیچیده شدن مچ پایی کف پایی (Tarsometatarsal)را باعث شده است در این حالت استخوانهای کوتاه شده بال و کوتاه شدن و خم شدن کتف نیز مشخص گردیده است. Christensen,Robelاخیرا گزارش نموده اند که تزریق۸۷ میکروگرم از D – Biotin در تخم بوقلمون های ماده سفید بزرگی که تحت شرایط تجارتی نگهداری شده اند به تقریبا ۴ تا ۵٪ قابلیت هچ بالاتر تخمهایشان انجامیده است دلیل این بهتر شدن قابلیت هچ مشخص نشده است .

سندروم کبد چرب

کبد چرب طیور و کلیه چرب (Flks)یک وضعیت پاسخ دهنده به بیوتین است که در جوجه های گوشتی مشاهده شده است. جوجه هایی که رشد کم در پالایش چربی کبد و کلیه و قلب کاهش گلوکز پلاسماء افزایش اسیدهای چرب عاری از پلاسما و افزایش نسبت  اسیدهای چرب در کبد و نسوج چربی را نشان می دهند. پروتئین بالای جیره با چربی کاهش پیدا کرده تا مرگ و میر را برطرف نماید در حالیکه پروتئین بالا با چربی علائم کمبود سرمی را افزایش می دهد. فاجعه های Flks و مرگ و میر همراه آنرا تسریع می نماید. تسریع در غلظت گلوکز خون را کاهش داده و اسیدهای چرب عاری از پلاسما را افزایش می دهند که سبب کبد چرب طیور می شود. کربوگسیلاز پیوریک یک آنزیم محتوی بیوتین در عمل در کمبود بیوتین Flks کاهش پیدا میکند.

تصور می رود که کمبود بیوتین تولید قند از مورد غیرقندی توسط کبد Gluconeogenesرا درنتیجه فعالیت این آنزیم دچار نقص می کند و به افزایش نقص تبدیل Pyruvate به اسیدهای چرب و در نتیجه کبد چرب طیور می انجامد. جوجه هایی که کبد چرب طیور دارند غالبا خصوصیات علائم کمبود بیوتین را ندارند. این مسئله کاملاً امکان پذیر است که این وضعیت یک کمبود بیوتین ساده نباشد اما درگیر سایر فاکتور های تغذیه ای با محیطی شود.

اخیراً تصور شده است که بیوتین دارای رلی در سندرم مرگ حاد یا سندرم مرگ ناگهانی در جوجه های گوشتی است. کمبود بیوتین طرح اسیدهای چرب غیر اشباع را در چربی های نسوج تغییر می دهد بحوی که تصور می­رود که تبدیل اسید لینولتیک به اسید آراشیدونیک را دچار اختلال میکند. این اسید اخیرالذکر منادی پروستاگلاندین­های ProstocyclinI2 Thromboxane,A2است که اثرات مشخص روی سیستم عروقی دارد غلظت بیوتین در کبد گزارش شده که در جوجه هایی که سندرم مرگ ناگهانی نشان داده اند رو به تقلیل میرود. Hulan و همکارانش قبلاً گزارش نموده اند که بیوتین رژیم غذایی بروز سندرم مرگ حاد را در نیمچه های گوشتی کاهش می دهد. هر چند این اثر در سایر درمان ها در همان تجربه ای بررسی شده که در آن توام شدن­های بیوتین، پیرودوکسین تیامین در غلظتهای مشابه با دو برابر و چهار برابر بیشتر از بیوتین شامل شده در جیره غذایی بوده مشاهده شده است. رل بیوتین در سندرم مرگ حاد مبهم باقیمانده است. موجودیت حیاتی بیوتین در مرغها و بوقلمون ها بمیزان زیاد در بین دانه های نباتی مورد استفاده در تغذیه عملی تغییر میکند بیوتین بیشتر از ۱۰٪ در بعضی از دانه های نباتی وجود ندارد اما بطور کامل در دانه های دیگر وجود دارد. این مسئله آنقدراهمیت ندارد که الگوی آن در فرمولاسیون جیره های غذایی برای برطرف کردن احتياجات بیوتین طیور به آن توجه شود هیچگونه جراحات اختصاصی در اتوپسی مشاهده نمی شود.کبد چرب طیور

تشخیص و درمان و کنترل بیماری

سابقه گله و جراحات خارجی تصور کمبود بیوتین را در ما بوجود می آورد اما کمبود اسید پانتوتینیک بایستی برطرف شود.

تجویز بیوتین از طریق آب آشامیدنی که بدنبال آن مقادیر کافی در غذا داده شود بهبود کامل را سبب می شود.

Pantrick و همکارانش و Jukes و Bird گزارش نموده اند که تزریق یا تجویز خوراکی چند میکروگرم بیوتین برای پیشگیری از علائم کمبود بیوتین درجوجه هاوپولتهاو بوقلمون ها کافی بوده است.

کنترل بیماری بر مبنای اصول زیر استوار است.

• مقادیر کافی بیوتین در غذای مرغ وارد کنید.
• از مصرف آنتی بیوتیکهای زیاد خودداری کنید.
•  آنتی گونسیت های بیوتین را در جائیکه ممکن است برطرف نمایید
• نمونه های غذایی را برای مشخص کرن مقادیر بیوتین در فواصل مختلف آزمایش کنید.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی