دراین مقاله انواع بیماری های انگلی دربین قرقاول بیان میگردد. از جمله بیماری های انگلی بیماری کوکسیدیوز ، تریکو مونیاز،هگزامیتاز، هیستومونیاز، کاپیلاریاز،سینگاموز میباشد . که به علائم بالینی ، راههای تشخیص و درمان آن ها پرداخته می شود.

بیماری های انگلی :

 بیماری کوکسیدیوز Coccidiosis

یکی از بیماری های انگلی قرقاول کوکسیدیوز قرقاول می باشد. که این بیماری تک یاخته ای عفونی است که منجر به ضعف، اسهال، بی اشتهایی و در نهایت مرگ و میر پرنده می گردد.

عامل مسبب کوکسیدیوز قرقاول  تک یاخته ای به نام ایمریا است . در قرقاول معمولاً هر دو نوع آلودگی روده ای وروده کور بر اثر گونه های آیمریا دودناليس E . dudenalisو آیمریا فازیانی E. phasiani وآيمريا کولچی سی E . colchici ایجاد می شود. آیمریا کولچی سی بیماریزا ترین آن ها بوده و تورم روده ایجاد می کند، و در روده های کور که اوسیست های آن تولید می شوند ممکن است قالب هایی تشکیل شود.

کوکسیدیوز قرقاول مخصوصاً جوجه قرقاول ها را درگیر می سازد وعلى رغم استفاده از داروهای کوکسیدیواستات در اغلب جیره ها، کوکسیدیوز قرقاول هنوز خیلی شایع است. عدم کارآیی داروی کوکسیدیوز استات کلوپیدول که قبلاً به طور گسترده ای استفاده شده در عمل به اثبات رسیده است، اما اشکال کار فقط مقاومت دارویی نیست بلکه آلودگی شدید محیط و تراکم زیاد پرندگان می تواند میزان زیادی انگل را وارد بدن پرنده نماید(کوکسیدیوز قرقاول).

مدارکی نیز دال بر از دست رفتن کارآیی آمپرولیوم به هنگام درمان وجود دارد. نتیجه تمام عوامل مذکور، این است که هنوز مشاهده و تشخیص کوکسیدیوز در روده و روده کور امری عادی می باشد. ضایعات در کالبدگشایی، ضایعات ثابت یا خیلی متمایزی نیست. در واقع لخته های چرکی پنیری در روده کور که در کوکسیدیوز روده کور دیده می شود مشابه موارد ناشی از بیماری سالمونلوز می باشد و باید این دو بیماری را از یکدیگر تفریق نمود.

برای تفریق کوکسیدیوز قرقاول باید از دوازدهه و چند ناحیه مختلف روده و همین طور کور گسترش مرطوب تهیه نمود. بر طرف کردن رطوبت بستر نقش مهمی در کنترل بیماری دارد.

بیماری تریکو مونیاز Trichomoniasis

بیماری تک یاخته ای است که قرقاول ها را در هر سنی مبتلا می سازد ومخصوصا جوجه ها را درگیر می سازد. عامل مسبب بیماری تریکوموناس فازیانی است. این بیماری با جراحات پنیری شکل برآمده در بخش بالایی دستگاه گوارش مشخص می شود که ممکن است به بافت های دیگر هم توسعه یابد. انتقال بیماری از طریق تماس مستقیم با ترشحات دهانی آلوده و یا آب آلوده صورت می گیرد.

علایم بالینی

بیماری معمولاً در جوجه های قرقاول دیده می شود. در شکل حاد بیماری پلاکت های زرد یا توده های پنیری شکل برآمده در دهان واطراف دهان وحلق ونای پرنده دیده شده و در اثر شدت بیماری ممکن است که پرنده از خوردن و آشامیدن امتناع ورزیده و دچار ضعف و لاغری مفرط گردد.

نشانه های کالبد گشایی 

توده های پنیری سفید رنگ ممکن است که علاوه بر دهان و حلق و نای در جاهای دیگر بدن مانند چینه دان، پیش معده یا سینوس ها نیز رخ دهد.

تشخیص 

نشانه ها وجراحات مشخص برای تشخیص بسیار گویا است.

درمان 

برای درمان می توان از داروی مترونیدازول ( فلاژیل Flagyl) با دز ۳۰ میلی گرم/کیلوگرم وزن به صورت خوراکی روزی یک بار به مدت ۵ روز ، یا با انهپتين Enheptin درمان کرد.

 بیماری هگزامیتاز Hexamitiasis

بیماری تک یاخته ای است که با تورم روده  واسهال کف آلود و آبکی مشخص می شود. عامل مسبب آن هگزامیتا مله اگریدیس H . meleagridisاست. این انگل از راه مدفوع دفع شده وسبب آلودگی غذا، آب و چراگاه می شود.

پرندگان بهبود یافته اغلب حامل نامشخص هستند. بیماری در طول ماه های گرم سال در مزارعی که شرایط بهداشتی ضعیفی دارند، رخ می دهد.

علایم بالینی

پرندگان آلوده در نخست عصبی و بسیار پویا هستند. آن ها زیاد جیک جیک می کنند ، می لرزند و در پیرامون منبع حرارتی ازدحام می کنند و دمای بدن آنان پایین تر از حد طبیعی بوده و اسهال آبکی وکف آلود دارند. در صورت پیشرفت بیماری، پرنده افسرده شده و پرهای آن ژولیده شده و بال ها آویزان می گردند. سپس پرنده به اغما رفته و می میرد.

نشانه های کالبد گشایی 

لاشه کم آب و روده شل وحاوی موکوس وگاز خواهد بود. روده کور ممکن است پرخون باشد.

تشخیص بیماری

تاریخچه بیماری وجراحات بیانگر بیماری است. برای اطمینان از تشخیص باید خراشه ای از ناحیه روده تهیه کرد و در زیر میکروسکوپ تک یاخته مسبب بیماری را مشاهده کرد. اگر پرندگان تازه مرده در دسترس باشند، افزودن آب نمک گرم به خراشه ها ممکن است باعث حرکت تک یاخته هگزامیتا شده و تشخیص آن را آسان تر نماید.

درمان :

برای درمان می توان از داروهای ضد تک یاخته ای نظیر مترونیدازول استفاده کرد.

بیماری هیستومونیاز Histomoniasis

بیماری تک یاخته ای است که به وسیله هیستوموناس مله آگریدس ایجاد شده و با جراحات نکروزی در روده کور و کبد مشخص می شود.
علی رغم این که بیماری در ماکیان روبه کاهش نهاده است و به ندرت دیده می شود ، در سایر طيور و از جمله قرقاول صحرایی ، قرقاول پرورشی و بلدرچین باقی مانده و یکی از دلایل مهم تلفات در آن ها به شمار می رود.

بیماری از طریق خوردن غذای آلوده شده به مدفوع پرندگان بیمار، خوردن تخم دارای نوزاد کرم روده کور و خوردن کرم خاکی آلوده منتقل می گردد.

علائم بالینی

بی اشتهایی خفیف، بال های آویزان ومدفوع زرد رنگ و احياناً سيانوزه شدن نقاطی از سر جزو علایم بالینی بیماری می باشد. مرگ و میر در بین قرقاول های جوان دیده شده و قرقاول های مسن تر مقاومت بیشتری از خود نشان می دهند.

نشانه های کالبد گشایی

روده کور بزرگ وضخیم وزخمی شده و دارای قالب های پنیری لایه لایه می شود. جراحات كبد نامنظم، فشرده با رنگ های مختلف از زرد تا خاکستری است.

تشخیص 

برای تشخیص باید نمونه هایی از جراحات دیواره روده کور و کانون های نکروزه کبد تهیه نموده و عامل بیماری را در آن ها شناسایی کرد.

درمان 

برای درمان می توان از مترونیدازول به میزان ۳۰ میلی گرم به ازای کیلوگرم وزن بدن یک بار در روز به مدت ۵ روز استفاده کرد.

آلودگی کرمی

 کاپیلاریاز Capillariasis

انگل روده ای است که در قرقاول مشاهده شده است. این کرم ها خیلی باریک هستند و طول آن ها به حدود5/2 سانتی متر می رسد. این کرم ها انگل روده های باریک می باشند و به ندرت در چینه دان و مری قرار می گیرند. چرخه زندگی مستقیم انگل در حدود چهار هفته کامل می شود. انتقال انگل در شرایط نامطلوب، تراکم زیاد پرندگان و محیط های گرم مرطوب صورت می گیرد.

این کرم ها در صورت آلودگی شدید ممکن است بیماری شدیدی همراه با اسهال (گاه خونی)، استفراغ، لاغری وضعف و در نهایت مرگ در طی چند روز در قرقاول های جوان و کاهش وزن وافت ارزش لاشه در قرقاول های بالغ ایجاد نمایند. تخم آن به رنگ قهوه ای متمایل به خاکستری با محتویات گرانوله ( دانه دانه) و یک کلاهک در هر قطب می باشد.

تشخیص 

برای تشخیص بیماری باید نمونه هایی از مدفوع گرفته و مورد آزمایش قرار داد. تخم انگل در مدفوع به رنگ قهوه­ای متمایل به خاکستری با دریچه قطبی می باشد.

درمان 

برای درمان می توان از داروهای کامبندازول، ایورمکتین، فن بندازول، لوامیزول، سیترات پیپرازین، تترامیزول و هایگرومایسین استفاده کرد.

 سینگاموز Syngamusiasis

انگل نای و دستگاه تنفسی است و عامل مسبب بیماری کرمی به نام سینگاموس تراکیا می باشد که می تواند موجب مرگ ناگهانی جوجه های جوان به دلیل انسداد نای بر اثر تجمع کرم های بالغ شود. این کرم ها خون می­خورند و در محل اتصال خود ایجاد التهاب موضعی و یا منتشره می کنند. انگل تا دو سانتی متر طول دارد. هر زوج انگل که در جفت گیری دائمی هستند به شکل دو شاخه به نظر می رسند. علایم بالینی واضح این بیماری، دهان دره، بلع هوا به همراه باز کردن متوالی دهان، اختلال تنفسی و کشیده شدن گردن وگاهی وجود خون در دهان می باشد. به هنگام کالبدگشایی، کرم های بالغ را می توان به آسانی در داخل نای پرنده مشاهده نمود.

درمان با کمک داروهای فن بندازول، مبندازول مؤثر واقع می شود، اما عود بیماری در مواردی اتفاق می افتد که تعداد زیادی کرم نابالغ وجود داشته باشد و یا پرنده در معرض آلودگی مکرر باشد. در چنین حالاتی، درمان باید تکرار شود.

آلودگی به هتراکیس 

وان هتراکیس ایزولونچ H . isolonche در قرقاول و دیگر پرندگان تفریحی با تهاجم به مخاط روده ها موجب تورم ندولی روده کور یا تورم روده توأم با بیماری شدید و حتی مرگ می شود. ندول ها به طور ماکروسکوپی از سطح مخاط قابل رؤیت بوده و حاوی کرم در مراحل مختلف زندگی از جمله کرم های بالغ تخمگذار هستند. انگل معمولاً چرخه زندگی مستقیم دارد، اما ممکن است به وسیله بلع کرم خاکی که حامل تخم انگل است انتشار یابد.

 جرب 

جرب نوعی انگل خارجی است که معمولاً با چشم غیر مسلح دیده نمی شود. این انگل با حمله به پرندگان، در سطح پوست کانال هایی کنده و در انتهای کانال ها تخم گذاری می کند. کانال های کنده شده توسط این انگل باعث خارش شدید، پوسته ریزی و حساسیت شدید پرنده می گردد. جرب ها میزبان اختصاصی ندارند و تمام گونه­های پرندگان را آلوده می سازند.

این انگل ها از خون، پر، پوست  تغذیه می کنند. برخی از جرب ها تمام دوران زندگی خود را روی بدن پرنده سپری نمی کنند و تنها برای تغذیه روی بدن پرنده می روند، بنابر این برای کنترل مؤثر باید به طور همزمان پرنده درمان و محیط آلوده اطراف پاکسازی گردد. در قرقاول ها سه نوع جرب دیده شده است که عبارتند از جرب بدن، جرب پر وجرب پا .

جرب بدن : دو نوع جرب به نام های درمانیسوس گالینه ای gallinea D. واورنیتونیسوس سیلویاروم O.sylviarum پرنده را درگیر می سازند. جرب درمانیسوس به نام جرب قرمز معمولی نیز شناخته می شود. این جرب در شب تغذیه می کند و در طول روز روی بدن میزبان یافت نمی شود. چرخه زندگی آن ها در طول ۷ روز تکمیل می شود. در طول روز ممکن است به صورت دسته جمعی در شکاف ها، گوشه لانه ها و نشیمنگاه یافت شوند. جرب ها بدون غذا تا ۳۰ هفته می توانند زنده بمانند.

بنابر این برای کنترل این انگل ضد عفونی وسایل و تجهیزات امری ضروری است. جرب اورنیتونیسوس به طور مداوم روی بدن پرنده قرار می گیرد و همانند لکه های قرمز یا سیاه رنگ متحرک هستند. آلودگی های شدید به صورت پرهای سیاه شده اغلب در نزدیکی ناحیه مخرج ظاهر می شود و همراه با ترک خوردن و پوسته پوسته شدن پوست ناحیه است. تخم های جرب به صورت خوشه های سفید یا غیر سفید در زیر بافت های بالا و پایین مخرج، روی پرهای پشت و جلو گردن و پرهای جلو ران قرار داده می شوند.

جرب پر : انواع زیادی از جرب های پر روی پرها و ساقه پر پرندگان اهلی و وحشی زندگی می کنند. این امر منجر به شکسته شدن یا ریختن کامل پرها می شود. جرب نمیدوکوبتس گالینه ای Kn. Gallinae علاوه بر قرقاول به ماکیان و کبوتر نیز حمله می کند. این جرب در قاعده ساقه پرها کانال حفر کرده و در اثر تحریک شدید میزبان پرهای بدن خود را می کند. از دست دادن پرها به عدم کنترل دمای بدن می انجامد و ممکن است حساسیت به دیگر بیماری ها افزایش یابد. درمان این جرب ها به دلیل محافظت آن ها به وسیله ساقه پر در برابر سموم شیمیایی، دشوار است.

جرب پا : این جرب در نواحی بدون پر در ساق پا زندگی می کند. پوست ناحیه آلوده ضخیم، هیپرکراتوزه همراه با حالت پودری یا ورقه های سفید، می شود.

درمان

برای درمان می توان از سم های ضد جرب استفاده کرد، اما نباید فراموش کرد که علاوه بر درمان پرنده بیمار باید به ضد عفونی محل زندگی پرنده پرداخت. حشره کش های ضد جرب را می توان به صورت پودر یا اسپری مصرف کرد. نفوذ حشره کش ها به پوست مهم است.

برای درمان جرب هایی که روی بدن میزبان زندگی می کنند مانند درمانیسوس کالینه می توان از افشانه پودرهای محلول در آب یا افشانه مایعات به منظور تسهیل نفوذ دارو در درزها و شکاف های ریز پوست استفاده کرد. همچنین کف آشیانه و محل خواب نیز باید ضدعفونی شوند . برای درمان جرب پا می تواند علاوه بر حشره کش از کرم ها و پمادهای نرم کننده پوست استفاده کرد تا پوست به حالت طبیعی برگردد.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی