در این مقاله به نحوه مدیریت و پرورش مرغ بومی در خانه یا پرورش مرغ محلی در خانه می پردازیم . مدیریت پرورش نیمچه و مرغ بومی در شرایط روستایی دارای روش های متفاوتی می باشدکه در ادامه به این روش ها می پردازیم.

پرورش مرغ بومی در روستاها به دو شکل می تواند صورت گیرد:

الف) پرورش جوجه بومی یک روزه: در استانهای مختلف کشورمان از جمله اصفهان و خوزستان مراکزی تحت عنوان مراکز تکثیری مرغ مادر بومی وجود دارند که وظیفه این مراکز تولید جوجه یکروزه بومی است. این مراکز گله مادری خود را از مراکز اصلاح نژاد مرغ بومی تأمین می کنند. در این روش مرغداران صنعتی و نیمه صنعتی جوجه های بومی مورد نیاز را از مراکز تکثیری تهیه و تا سن ۴۵ تا ۵۰ روزگی پرورش و برای فروش به بازار عرضه می شود. این روش پرورش عمدتاً در واحدهای صنعتی و نیمه صنعتی صورت می گیرد. پرورش جوجه بومی در ظرفیت های بالا در سطح روستاهای کشور به دلیل حساسیت پرورش و همچنین مشکلات مربوط به واکسیناسیون، بهداشت، تغذیه و احتمال ایجاد کانون بیماری در منطقه توصیه نمی شود.

ب) پرورش نیمچه های دو تا سه ماهه: در این روش نیمچه های پرورش یافته در سن ۲ تا ۳ ماهگی از مرغداری­های صنعتی و نیمه صنعتی خریداری و تا سن شروع تخمگذاری یعنی ۱۸ تا ۲۰هفتگی پرورش و بعنوان مرغ تخمگذار برای تولید تخم مرغ خوراکی و یا نطفه دار نگهداری می شود. نیمچه ها در سن ۲ تا ۳ ماهگی بیشتر واکسن های مورد نیاز را دریافت و شرایط بحرانی را سپری نموده و در شرایط معمول مقاوم و درصد ماندگاری بالایی دارند، لذا در سطح روستاها توصیه می گردد که پرورش مرغ بومی با خرید نیمچه های ۲ تا ۳ ماهه صورت گیرد.

نیمچه های خریداری شده باید از مرغداری هایی که ضوابط بهداشتی و مدیریتی را بخوبی اجرا می کنند تهیه شود زیرا نیمچه های پرورش یافته این مرغداری ها به دلیل پرورش و تغذیه اصولی دارای جثه و وزن مناسب و به دلیل رعایت نکات بهداشتی وواکسیناسیون صحیح، در برابر بیماری ها مقاومت بهتری دارند. در هنگام خرید نیمچه به این نکات توجه شود:

• وزن نیمچه ها باید در سن ۳ ماهگی حدود ۱۳۰۰ گرم و وزن خروس ها در این سن ۱۷۰۰ گرم باشد. گله هایی با متوسط وزن پایین دارای تولید تخم مرغ پائینی خواهند بود. لذا در صورت پایین بودن میانگین وزن گله های جوان باید قبل از شروع تولید جبران گردد.
• نیمچه ها از نظر ظاهری سالم فاقد عیوب ظاهرى ( تنفس با دهان باز، کج بودن منقار، پیچ خوردگی گردن و یا پنجه پا) باشند.
•  پوشش پرهای نیمچه ها باید کامل و لا به لای پرها بخصوص پرهای اطراف مقعد از نظر آلودگی به شپش و تخم شپش کنترل گردد.
•  نیمچه ها بصورت هوشیار و فعال و از نظر وزن و جثه باید تقریباً مشابه باشند.
•  در هنگام خرید نیمچه، مدفوع پرنده کنترل گردد. در حالت طبیعی دارای قوام و به رنگ قهوه ای با رگه های سفید رنگ می باشد. اسهال سبز و یا کف دار به ترتیب نشان دهنده در گیری پرنده با عوامل بیماریزا و انگل می­باشد.

پرورش مرغ بومی در سطح روستاها به دو بخش تقسیم می گردد

الف: دوره پرورش نیمچه ها تا شروع تولید تخم مرغ

دوره پرورش نیمچه تا دوره تولید بستگی به سن نیمچه های خریداری شده دارد. این دوره بین ۸ تا ۱۲ هفته به طول می کشد. مهمترین واکسن مورد استفاده در این دوره، عمدتاً واکسن دو گانه روغنی (نیو کاسل و آنفلوآنزا) و واکسن آبله می باشد. تعیین میانگین وزن گله در مقاطع مختلف بعنوان یک کار مدیریتی در امر پرورش محسوب میشودواهمیت این تعیین میانگین وزنگله،عمدتاًدرمرغداریهایی است که درامرپرورش مرغ بومی تخمگذاربرای تولیدتخم مرغ فعالی تدارند. اینمرغداریهاعمدتاًبصورتواحدهای کوچک روستایی فعالیت دارند. این واحدهای روستایی برای بدست آوردن گله مولد خود از دو طریق می توانند اقدام کنند، یکی با خرید جوجه های بومی از مراکز اصلاحی و پرورش آن تا سن بلوغ و دوم از طریق خرید نیمچه های دو تا سه ماهه از مراکز ترویجی مرغ بومی و پرورش این نیمچه ها تا اینکه به سن بلوغ برسند. در هر دو صورت تعیین میانگین وزن در مقاطع مختلف پرورش ضروری می باشد. زیرا گله های با میانگین وزن پایین به دلیل عدم کفایت ذخایر مواد مغذی و انرژی، در دوران تخمگذاری با افت ناگهانی تولید تخم مرغ همراه خواهند بود. اگر میانگین وزن نیمچه ها قبل از شروع تخمگذاری از مقدار توصیه شده کمتر باشد به ناچار این کاهش وزن باید تا قبل از شروع تولید تخم مرغ جبران گردد. گله هایی که دوره پرورش آنها مصادف با ماه های گرم سال باشد معمولاً با کاهش وزن همراه هستند. نیمچه های پرورش یافته در هوای گرم خوراک کمتری مصرف می کنند و وزن بدن در انتهای دوره پرورش به حد مطلوب نمی رسد و تولید تخم مرغ پائینی خواهد داشت لذا در صورت پایین بودن میانگین وزن گله های جوان باید قبل از شروع تولید جبران گردد. در گله های جوانی که میانگین وزن آنها از مقدار توصیه شده کمتر است برای افزایش ذخایر انرژی پرنده باید میزان تراکم مواد مغذی جیره افزایش پیدا کند. از بین مواد مغذی انرژی از اهمیت بیشتری برخوردار است.

ب: دوره تولید تخم مرغ

این دوره از زمان تولید تخم مرغ (وقتی تولید گله به ۵درصد برسد) شروع می شود ومهمترین تفاوت این دوره با دوره پرورش نیمچه در ارتباط با تغدیه (فصل پنجم) ومدت روشنایی جایگاه (فصل سوم) می باشد. در طول این دو دوره عوملی نظیر نور، تهویه، تراکم مرغها در جایگاه، تغییرات دمایی سالن، بهداشت، دسترسی راحت مرغ­ها به آب و خوراک جزء اصول اولیه در پرورش محسوب می شوند. استرس ناشی از مدیریت پرورش نامناسب علاوه بر کاهش عملکرد تولیدی گله، زمینه را برای بروز بیماری فراهم می آورد.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی