بقایای جنگل های طبیعی تاغ در حاشیه خوفناک ترین کویرها در فلات مرکزی هر بیننده ای را به شگفتی و تحسین وا می دارد. به این دلیل که شرایط طبیعی آن چنان سخت و خشن است که حضور درختانی پرشاخ و برگ و تنومندی از تاغ (ارتفاع تا ۷ متر) خارق العاده می باشد. در این شرایط سخت حتی گون و خارشتر قادر به مقاومت نمی باشند.در اینجا به منظور دریافت اطلاعاتی در زمینه مناطق نامساعد کشور برای پرورش شتر توضیحاتی ارائه شده است.

اصلاح صحاری بیابانی و مناطق نامساعد کشور برای پرورش شتر

١- پرورش شتر و جنگل کاری تاغ

تاغ زرد به زمین های سبک و شنی وابسته است درحالی که به نظر می رسد، تاغ سیاه را در زمین های رسی و حتی شور و با سفره های آب شور سطحی تا حد زیادی مقاوم است.

تاغ با ایجاد شبکه وسیعی از ریشه قادر است، چند ماه از زمان خشک سال که خاک عملا فاقد رطوبت قابل استفاده است، رطوبت مورد نیاز خود را از خاک خشک (تحت فشار اسمزی ۵۰ اتمسفر) جذب نموده و به این ترتیب می تواند در مناطقی با نزولات جوی پایین تر از ۵۰ میلی متر در سال به رشد و نمو طبیعی خود ادامه دهد.

در حالت طبیعی سر شاخه های تاغ یکی از علوفه های مورد علاقه شتر را تشکیل می دهند، مسلماً در جرای تاغزار حالت تعادل باید رعایت گردد. وجود تعداد زیادی از شترها خارج از ظرفیت چرای دشت های کویری باعث انهدام و تخریب آن می گردند، به طوری که با ریشه کنی تاغهای جوان و درهم کوبیدن درخت های تاغ، شترداری هم به عامل نابود کننده تاغزارهای فلات مبدل می گردد.

با ارزیابی اجمالی که از تاغزارهای دست کاشت کشور به عمل آمده هر هکتار از تاغزارها احتمالاً می تواند سالیانه حدود ۵۰۰ کیلوگرم علوفه خشک را برای دام تأمين کند. استفاده از این تاغزارها تنها به شاخه و برگ­های تاغ محدود نیست و انواع گیاهان مرتعی که در پناه درختان تاغ می رویند، نیزار دیگر منابع تأمین چرای دام در تاغزارها می باشند.

برای کاشت نهال تاغ می توان از کیسه های پلاستیکی استفاده کنیم خاک مورد نیاز جهت پر کردن کیسه­ها را با مخلوط کردن دو قسمت ماسه نرم، یک قسمت کود حیوانی پوسیده و الک شده و یک قسمت رس شیرین تهیه می کنیم. پس از سبز شدن نهال، به زمین اصلی منتقل کرده و با توجه به شرایط آب و هوایی هر منطقه فاصله نهال ها را بین ۳ إلى ۶ متر در نظر میگیریم. اگر هنگام کاشت رطوبت خاک کافی باشد نیازی به آبیاری نیست ولی در صورتی که زمین خشک باشد بهتر است نهال ها یک بار آبیاری شوند.

٢- پرورش شتر و کاشت گیاه اسفناج وحشی (آتریپلکس)

اسفناج وحشی از جمله گیاهان بوته ای چند ساله می باشد که کشت آن در شرایط آب و هوایی خاص کشور ما نتیجه بسیار مطلوب و خوبی دارد. گیاهی خوش خوراک و مناسب برای تغذیه شتر می باشد در مقابل خشکی و کم آبی و گرمای زیاد مقاوم بوده و در محیط های شور به خوبی رشد می کند، به علاوه از شوری خاک می کاهد و در نتیجه باعث ایجاد محیطی مساعد برای رشد و تجدید حیات گیاهان دیگر می گردد. روی هم رفته این گیاه با بازده علوفه ای خوبی که دارد برای احیاء مراتع مناسب می باشد.

کاشت این بوته در گلدان های پلاستیکی می باشد و پس از سبز شدن آنها (۲ تا ۳ ماه پس از کاشت بذر) را به زمین اصلی منتقل کرده و در زمینی که برای کاشت نهال ها در نظر گرفته شده چاله هایی به عمق ۴۰ و قطر ۳۰ سانتی متر و به فاصله ۲ تا ۳ متر از یکدیگر حفر می کنیم و بوته ها را در داخل چاله ها قرار می­دهیم. پس از کاشت در زمین اصلی برای استقرار کامل ریشه ها بوته ها را هر ۱۵ روز یک بار و جمعاً ۳ تا ۴ مرتبه آبیاری می نماییم.

٣- پرورش شتر و کاشت درخت کنار

درخت کنار مخصوص نواحی گرم و خشک و نواحی نیمه گرم جنوب کشور است. (خوزستان، ایلام، بوشهر، هرمزگان، سیستان و بلوچستان، کرمان، فارس، کهکیلویه و بویراحمد و …) ارتفاع آن به هشت متر می رسد، میوه آن گرد و در بعضی مواقع تخم مرغی شکل است، برگ های آن بیضی شکل و کشیده است. در زمستان سبز است و برگ­های آن نمی ریزد این گیاه از تیره عناب می باشد.

کنار در خاک های سبک شنی، شنی لومی، لومی شنی، شنی رسی و در خاک های سنگلاخی رشد خوبی داشته و در خاک های رسی رشد کمتری دارد و از سن ۱۰-۵ سالگی محصول می دهد.

ازدیاد آن به صورت بذرکاری مستقیم و تولید نهال می باشد. کنار درختی مقاوم برد و در مناطق خشک می­روید، تحمل آن به گرما (۵۰ درجه سانتی گراد) و سرما (۳ درج سانتی گراد زیر صفر) زیاد می باشد و در مناطق با بارندگی ۴۰۰-۲۰۰ میلی متر می روید، آبیاری نهال ها در سه نوبت و در بهار و تابستان انجام می­گیرد. مقدار آب مورد نیاز در هر نوبت ۴۰-۲۰ لیتر برای هر درخت می باشد (تولید علوفه سالیانه حدود ۱۰۰۰ کیلوگرم در هکتار می باشد).

۴- پرورش شتر و گزکاری

گز دارای گونه های متنوعی از شوره گز گرفته تا گزهای درختی تنومند، چون گز شاهی را شامل می شود. این گیاه در باتلاق های نمک و شوره زارها از رشد و نموی مناسبی برخوردار است. ولی برخلاف تاغ برای رشد خود نیاز به آب دارد و در هر مکانی از فلات مرکزی که دارای آب جاری شور و یا شیرین باشد نیز قادر به رشد و نمو می باشد. همراه آن می توان انواع گیاهانی را که دارای خاصیت علوفه ایی باشند از قبیل سلمه تره کشت نمود. این گیاه برای رشد خود نیاز به آب دارد و در صورتی که آب کافی وجود نداشته باشد گیاه قادر به ادامه حیات بوده ولی تولید مناسب علوفه که مورد نظر است به دست نمی آید.

۵- پرورش شتر و کاشت درخت سُمر

درخت سُمر از درختان بومی و مقاوم مناطق جنوبی کشور است که با وجود سازگاری در مقابل کم آبی و شوری خاک نسبتاً سرسبز می باشد، بذر این درخت شبیه لوبیا است و برای تغذیه دام بسیار مناسب و مفید است لذا کاشت و پرورش این درخت، هم به لحاظ ایجاد فضای سبز و حفظ خاک و هم به لحاظ تأمین خوراک دام دارای اهمیت است.

دستورالعمل کاشت و پرورش نهال سُمر

تمامی مراحل کاشت و پرورش نهال این درخت در کیسه های پلاستیکی همانند کاشت اسفناج وحشی است.

1- انتقال نهال ها به زمین اصلی: پس از گذشت حدود 3 الی 4 ماه از کاشت بذر در کیسه ها معمولاً طول نهال به 30 تا 40 سانتی متر می رسد که زمان مناسب جهت انتقال نهال ها به زمین اصلی است.

2- طرز کاشت در زمین اصلی: گلدان ها آماده کشت را در گودال هایی به عمق 40 تا 50 سانتی متر و به فواصل 10 متر از یکدیگر کاشته و هر ده روز یک بار آبیاری می نمائیم.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی