اگر چه آثار بلوغ جنسی و به تبع آن تمایل به جفتگیری در سگهای ماده از حدود 6 ماهگی تا ۱ سالگی نمایان می شود، ولی توصیه می شود تا قبل از ۱۵ تا ۱۸ ماهگی از جفت گیری سگ و آبستن شدن سگ ماده جلوگیری بعمل آید. قبل از این زمان هر چند سگ ماده از نظر جنسی بالغ شده، ولی هنوز رشد جسمی و تکامل اندام های داخلی به حد مطلوب نرسیده و با توجه به کم سن بودن حیوان، علاوه بر اینکه احتمال خطر در طول دوران آبستنی برای او بیشتر است، ممکن است زایمان سخت و پر مخاطره ای داشته باشد. دراین پست هر آنچه که در مورد جفت گیری سگ باید بدانید را بیان می کنیم.
زمان جفت گیری
سگهای ماده ای که در سنین پایین آبستن می شوند، معمولاً از رشد جسمی و بدنی حد نصاب نژاد خود عقب مانده و ممکن است در آینده دچار کمبود مواد معدنی و پوکی استخوان شوند. از سوی دیگر سگهای جوان، معمولاً مادران دلسوز و مسئولیت پذیری نبوده و در بیشتر مواقع بعلت سهل انگاری تعدادی از توله های خود را از دست میدهند. حتی ممکن است بعلت ناتوانی در اداره تمامی توله ها، یک یا چند تا از آنها را بخورند یا بطور کلی همه آنها را رها کرده و بروند. این مادران معمولاً شیر کافی برای تغذیه همه توله های خود ندارند و برخی از نوزادان آنها در آینده، سگهایی نحیف و دارای اسکلت بندی ضعیفی خواهند بود. بهترین زمان برای جفتگیری در سگ ماده ای که به سن مناسب رسیده، از آخرین روزهای مرحله پرواستروس تا اواسط مرحله استروس یا فحلی است. این زمان بطور متوسط حدود ۹ تا 14 روز پس از شروع علائم فحلی از قبیل تورم واژن و وجود ترشحات خونی خواهد بود.
آثار بلوغ سگ نر نیز از حدود 6 ماهگی ظاهر شده و کمی بعد از این زمان، حیوان تمایل زیادی برای نزدیکی با سگ ماده دارد. ولی بلوغ کامل فیزیولوژیکی سگ نر که طی آن حیوان از نظر میزان تولید تعداد مناسب اسپرم و نیز سلامت و حداکثر توان باروری اسپرمها از سویی و ترشح مقدار کافی مواد مغذی از غدد ضمیمه برای زنده ماندن اسپرم ها در دستگاه تناسلی ماده از سوی دیگر، به توانایی کامل برسد، بسته به نژاد و تغذیه حیوان از حدود ۱۲ تا ۱۸ ماهگی است و در این زمان است که سگ نر توانایی کامل برای بارور ساختن حیوان ماده را خواهد داشت.
انتخاب جفت مناسب
با شروع تظاهرات جنسی سگ ماده، در صورتی که تمایل به جفت انداختن سگ خود داشته باشبال، باید به دنبال سگ نر خوب و مناسب برای این کار بگردید. این سگ نر که در آینده پدر توله های سگ شما خواهد بود باید از جهات مختلفی مورد بررسی قرار گیرد. اولین نکته ای که باید به آن توجه کنید این است که سگ نر نباید خیلی از سگ ماده بزرگتر باشد. در غیر این صورت علاوه بر اینکه عمل جفتگیری برای سگ ماده درد آور و آزاردهنده خواهد بود و ممکن است حیوان دچار آزردگی یا پارگی واژن یا اندامهای داخلی تر شود، در صورتی که سگ ماده آبستن شود، زایمانی سخت و همراه با خطر خواهد داشت. زیرا توله هایی که از پدری با جثه بزرگ می باشند، بزرگ بوده و خروج آنها از کانال زایمانی سگ ماده با فشار و سختی همراه خواهد بود. این امر نه تنها جان توله ها را به خطر می اندازد، بلکه جان مادر را نیز تهدید کرده و ممکن است برای خروج توله ها نیاز به کمک دامپزشک و یا حتی انجام عمل سزارین باشد. این در صورتی است که به موقع از وضعیت وخیم حیوان با خبر شویم و زمانی از شبانه روز باشد که به جراح دامپزشک دسترسی داشته باشیم. در غیر این صورت مادر و بچه ها از دست خواهند رفت. نکته مهم دیگری که لازم است به آن توجه کنیم، حفظ خلوص نژادی توله هاست. سعی کنید برای سگ ماده خود همسری زیبا و از نژاد خودش انتخاب کنید که از درصد خلوص نژادی نسبتاً خوبی برخوردار باشد. شما هر نوع سگ ماده ای که دارید، در صورتی که سگ نری متناسب با نژاد و جثه خودش برایش پیدا کنید، در آینده صاحب توله سگهای زیبا و با ارزشی خواهید شد و از سویی دیگر از آشفتگی نژادی در سگهای زینتی و نگهبان که امروزه به وفور مشاهده می شود، جلوگیری می کنید. یکی دیگر از مسائل مهمی که در انتخاب جفت برای سگتان باید به آن توجه کنید، سلامتی کامل حیوان نر است. از نزدیک شدن سگهای آلوده یا سگهایی که صاحب ندارند، به سگتان جلوگیری کنید. بیماریهای مقاربتی و عفونت های رحمی که از طریق جفتگیری و ورود آلت تناسلی نر در داخل واژن منتقل می شود، می تواند کاملاً درد سر ساز بوده و حتی برای همیشه سگ شما را از داشتن توله محروم کند. در سگ های ولگرد و سگهایی که در جاهای آلوده زندگی می کنند، عفونت های دستگاه تناسلی اعم از عفونت آلت تناسلی یا غلاف آن امری شایع بوده و این آلودگی می تواند باعث عفونت های ادراری بالا رونده یا عفونتهای رحمی در سگ ماده شود. بنابر این نسبت به سلامت کامل سگ نر قبل از انجام جفتگیری اطمینان حاصل کنید. از سویی دیگر توجه داشته باشید که سگ نری که انتخاب کرده اید، دچار مشکلات ژنتیکی نباشد.
کج یا نامتقارن بودن هر یک از اندام های بدن، وجود نواقص ارگانی، بیماریهای ژنتیکی و مادرزادی و یا هر اختلال دیگری که ممکن است از طریق کروموزوم ها به ارث برسد، می تواند به توله های آینده منتقل شود. اختلالات رفتاری نیز از این امر مستثناء نبوده و یک سگ نر خشن، لج باز و سرکش برای همسری سگ ماده شما و پدری توله های آینده، مناسب نبوده و ممکن است خصوصیات اخلاقی خود را به توله ها منتقل کند. برای اینکه در زمان فحلی سگ خود در انتخاب سگ نر مناسب دچار مشکل نشوید، به شما پیشنهاد می کنیم که از قبل، در میان دوستان و اطرافیان خود کسی را که سگ نر مناسبی برای جفتگیری با سگ شما دارد را پیدا کرده و در این زمینه با او به توافق برسید. اگر صاحب سگ نر غریبه است، بهتر است در حضور شخصی میانجی با او قرار دادی تنظیم کنید و در مورد میزان و تعداد روزهای لازم برای جفتگیری، جفتگیری مجدد در صورت عدم آبستنی، سهم صاحب سگ نر از توله ها، نحوه انتخاب توله ها و جنسیت آنها، نحوه تقسیم و سن توله ها در زمان تقسیم آنها با او به تفاهم برسید تا در آینده از این نظر دچار مشکل نشوید. در زمانی که سگ ماده شما آمادگی جفتگیری دارد، تا حد ممکن او را بیرون نبرید و از نزدیک شدن سگهای نر غریبه به او جلوگیری کنید.
رفتار جفتگیری
به هر حال پس از انتخاب سگ نر مناسب و رسیدن زمان جفتگیری، بهتر است دو حیوان را در محلی آرام و به دور از سر و صدا قرار داده و آنها را تنها بگذارید. این زمان بین ۲4 تا 48 ساعت بوده و ظرف این مدت حداقل باید دو بار جفتگیری انجام شود. بهتر است که دو حیوان از قبل با هم آشنا شده باشند تا احتمالاً واکنش بدی نسبت به هم انجام ندهند. در ابتدای ملاقات، دو سگ هیجان زده شده و به سر و روی هم خواهند پرید. هر چند وقت یکبار ایستاده و همدیگر را خوب بو می کنند. این بو کردن بیشتر اندامهای تناسلی را شامل شده و سگ نر بطور دائم سر خود را لای پای سگ ماده برده و علاوه بر بو کردن، به لیسیدن مهبل سگ ماده می پردازد.
بعد از اینکه سگ نر و ماده خوب یکدیگر را بو کردند و با لیسیدن اندام های تناسلی یکدیگر و مالیدن زبانشان به هم، در مورد انجام جفتگیری به تفاهم رسیدند، حیوان نر که در این حالت بسیار هیجان زده شده، سگ ماده به سمت موقعیت مناسبی هدایت کرده، از پشت روی او می پرد. سپس با دو دست، پهلوهای حیوان ماده را از قسمت پشت لگن گرفته و آلت خود را که در این زمان بسیار متورم و پر حجم شده است، داخل واژن سگ ماده می کند، سگ ماده هم به این موقعیت کمک کرده و در طول مدت جفتگیری محکم و استوار در زیر سگ نر می ایستد. دم خود را بالا آورده و به کناری داده و با بلند کردن قسمت تحتانی بدن، عمل دخول را تسهیل می کند. جفتگیری با حرکات متوالی و سریع از سوی سگ نر آغاز شده و در این وضعیت سگ نر که در حال مصرف انرژی زیادی است، به شدت له له زده و تمام سعی خود را می کند که عمل جفتگیری را به درستی انجام دهد. بعد از حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه حرکات شدید و متوالی، آلت سگ نر به نعوظ کامل رسیده و حيوان نر بطور غریزی از پشت سگ ماده پایین می پرد، ولى آلت تناسلی او که در این زمان بشدت متورم شده، در واژن سگ ماده باقی مانده و قفل می شود. این قفل شدن در اثر تورم آلت تناسلی نر و وجود یک قطعه استخوانی در آلت تناسلی و نیز انقباضات عضلات صاف دیواره واژن ایجاد شده و نشانه صحت جفتگیری است. در این حالت پای مخالف سگ نر به هوا بلند شده و در صورتی که حیوان پای خود را از پشت سگ ماده رد کند، دو سگ از ناحیه پشت بهم می چسبند و آلت تناسلی سگ نر، ۱۸۰ درجه درون واژن می چرخد.
در این وضعیت هرگز سعی نکنید دو سگ را ترسانده، هیجان زده کرده یا آنها را از هم جدا کنید. زیرا این کار علاوه بر اینکه می تواند باعث وارد شدن آسیب یا حتی پارگی مهبل سگ ماده شود، ممکن است به شکستن آلت سگ نر هم بیانجامد. در وضعیت قفل شده، دو سگ یا از پهلو و یا از پشت در کنار هم قرار می گیرند و تا زمانی که حالت تورم آلت نر دوام داشته باشد، وضعیت قفل شدن ادامه دارد. قفل شدن دو سگ ممکن است بین 20 دقیقه تا نیم ساعت هم طول بکشد و با خروج منی و برگشت آلت تناسلی نر به وضعیت طبیعی، دو حیوان از هم جدا شده و جفتگیری پایان می یابد. بعد از آن نیز دو سگ یکدیگر را لیسیده و بو می کنند و احتمالاً تشنه خواهند بود.
عدم تمایل سگ نر به جفتگیری
عدم تمایل به جفتگیری در سگهای نر، تابع علل و شرایط گوناگونی است که هر کدام از آنها به تنهایی میتواند باعث بی رغبتی یکی از طرفین نسبت به جفتگیری شود. بعضی از این علتها قابل رفع بوده، ولی برخی دیگر راه حلی نداشته و باید برای حیوان ماده جفت دیگری در نظر گرفت.
وجود اختلالات ساختاری و فیزیولوژیکی مادر زادی یا اکتسابی در دستگاه تناسلی، یکی از علل اصلی ناتوانی سگهای نر در جفتگیری به شمار می رود. ولی گاهی سگی که در سلامت کامل از نظر ساختاری و هورمونی قرار دارد نیز از جفتگیری سر باز می زند و این امر ممکن است مربوط به یکی از حالات زیر باشد. یکی از علل عدم تمایل سگ نر به جفتگیری، وجود ترس از این کار به دلیل خاطره بد است. سگ نری که بارها و بارها به علت بروز میل جنسی از سوی صاحب خود تنبیه شده، از ابراز این میل وحشت داشته و چه بسا این اشتیاق را در خود سرکوب کرده باشد. در این وضعیت تنها گذاشتن دو سگ در محلی آرام و بدون حضور صاحب دو حیوان شاید چاره ساز باشد.
گاهی هیجان و استرس ناشی از حضور در مكان غير آشنا می تواند میل جنسی سگ نر را تحت تأثیر بگذارد. بنابر این توصیه می شود که سگ ماده برای جفتگیری به محل سگ نر برده شود. در مواقعی، آشنایی و دوستی قدیمی بین سگ نر و ماده نیز باعث می شود تا دو حیوان از جفتگیری امتناع کنند. این حالت در سگهایی که با هم بزرگ شده اند نیز دیده شده است. فقدان میل جنسی در سگ های نری که تمام عمر خود را با انسانها گذرانده اند و با سگ های دیگر در ارتباط نبوده اند، از دیگر موارد بی رغبتی نر ها به انجام عمل جفتگیری است. گاهی اوقات نیز جثه سگ ماده به اندازه ای است که سگ نر نمی تواند آلت خود را وارد مهیل کند. این امر بیشتر در جفتگیری بین سگهایی از نژاد های غیر همسان اتفاق می افتد. بزرگتر یا کوچکتر بودن سگ ماده باعث بروز این حالت می شود و باید از چنين جفتگیریهای غیر اصولی جلوگیری نمود.
آسیب ها و نواقص جسمی از دلایل دیگر بی رغبتی جنسی در نرها به شمار می رود. نقص های واضح اندامهای حرکتی، آسیبها یا ضعف عضلانی و استخوانی و نیز آسیبهای فیزیکی یا ارثی ستون مهره ها، باعث ناتوانی سگ نر در قرار گرفتن در وضعیت جفتگیری می شود. در این حالت اگر آسیب ها جدی و ارثی نباشد، میتوان در انجام کار به سگ نر کمک کرد. در صورت آسیبهای ارثی بهتر است جفتگیری صورت نگیرد تا از بوجود آمدن سگهایی با نقص مشابه جلوگیری شود. وجود اختلالات هورمونی، ضعف قوای جنسی و یا اوصولاً فقدان خصوصیات نرینگی نیز باعث بی رغبتی سگ نر برای جفتگیری می شود. تشخیص اینکه بی رغبتی و عدم تمایل به جفتگیری ناشی از مشکل فیزیکی یا اختلال هورمونی است یا اینکه ریشه روانی دارد، مشکل بوده و با معاینات دقیق پزشکی مشخص می شود و رفع آنها در صورتی که قابل درمان باشند بر عهده دکتر دامپزشک خواهد بود.
عدم تمایل سگ ماده به جفتگیری
اصلی ترین علت بی رغبتی سگ ماده برای جفتگیری، همان طور که در بخش مربوط به دوره های جنسی گفته شد، قرار نداشتن حیوان در مرحله جنسی مناسب است. سگهای ماده، فقط از اواخر دوره پرواستروس تا اواسط دوره استروس یعنی ۷ تا ۱۲ روز پس از شروع بروز علائم فحلی، به سگ نر اجازه نزدیکی می دهند. در خارج از این زمان که بسته به شرایط می تواند کم و زیاد باشد، سگ ماده به هیچ عنوان به اشتیاق سگ نر برای جفتگیری پاسخ مثبت نداده و در صورت اصرار حيوان نر، او را با رفتار خشنی از خود دور می کند. ولی در این محدوده زمانی نیز بعضی از سگ های ماده تمایلی به جفتگیری ندارند. یکی از علل شایع امتناع سگهای ماده از جفتگیری، بی تجربگی سگ نر در انجام صحیح کار است. این سگ نر که غالباً جوان نیز هست، در اثر هیجان زیاد، حیوان ماده را کلافه کرده و او را عصبی می کند. اشتباه مکرر در پیدا کردن موقعیت صحیح برای پریدن روی سگ ماده، باعث خستگی او خواهد شد. پریدن در ناحیه صورت حیوان ماده، پهلوها، دست و پا و یا عدم هدف گیری درست برای قرار دادن آلت در مهبل، از جمله خطاهایی است که مانع جفتگیری صحیح شده و پس از مدت کوتاهی با رفتار خشونت آمیز و حاکی از نارضایتی سگ ماده روبرو خواهد شد. در این حالت باید حيوان ماده را کاملاً مقید کرد، به او پوزه بند زد و سر او را محکم نگه داشت تا سگ نر گاز می نگیرد. سپس شخص دیگری به کمک سگ نر هیجان زده رفته و او را در پیدا کردن موقعیت مناسب کمک کند در این حالت اگر دخول انجام شود، باید تا پایان کار سگ ماده همچنان مهار باشد و اگر با تمام این شرایط هنوز سگ نر قادر به پیدا کردن محل وارد کردن آلت نشد، در آن صورت می توان با دست، آلت سگ نر را به سمت واژن هدایت کرد. اگر باز هم سگ نر توانایی انجام حرکات متناوب جهت خروج منی را نداشت، باید از سگ نر دیگری برای این کار استفاده کرد. گاهی نیز تسلط و توانایی زیاد سگ نری که تجربه زیادی در این کار دارد، سگ ماده باکره را که تجربه اول خود را سپری می کند، به وحشت انداخته و باعث فرار او خواهد شد. سگهای نری که بارها و بارها این کار را انجام داده باشند، دیگر به مقدمات کار و آماده کردن ذهنی سگ ماده توجهی نشان نداده و با یک حرکت ناگهانی روی او می پرند. این امر برای بعضی از سگهای ماده ناخوشایند بوده و واکنشی معترضانه از خود نشان می دهند. همانطور که در مورد سگ های نر نیز گفته شد، همنشینی زیاد با انسانها و معاشرت نداشتن با سگهای دیگر ممکن است باعث بی رغبتی حیوان ماده برای جفتگیری شود. دوستی قدیمی بین دو سگ نیز می تواند تمایل آنها به جفتگیری با هم را گم کند. بزرگی بودن و سنگینی سی تو باعث آزار حیوان ماده شده و گاهی تحمل این وزن زیاد روی پشت حیوان ماده، برایش ممکن نیست. سگ های ماده از نزدیکی با سگهای خیلی بزرگ و سنگین وزن امتناع کرده و فرار می کنند. وجود آسیبهای فیزیکی عضلانی، استخوانی و ناهنجاری های ستون فقرات حيوان ماده نیز باعث عدم تحمل وزن سگ نر به علت وارد شدن درد زیاد در هنگام پرش می شود. برای بررسی و در صورت امکان درمان این موارد باید با دکتر دامپزشک مشورت کنید.
این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی
سلام بنده یک عدد سگ نر ۸ساله دارم آیا میتوان ازش توله گرفت؟! تا به حال هیچ جفتگیری انجام نداده