ژله شاهانه یا ژله رویال توسط غدد زیر حلقی زنبورهای کارگر پرستار وقتی در سنین 2 تا 12 روزگی هستند ترشح شده و به عنوان غذای اصلی ملکه در تمام دوران زندگی او، و به نوزادان کارگرها و نرها در مراحل اولیه رشد آن­ها داده می­شود. تولید و ترشح ژله شاهانه توسط زنبورهای پرستار بستگی به تغذیه آن­ها از گرده گل دارد. در  پست قبلی در مورد ژله رویال و خواص آن مطالبی رابیان کردیم در این پست  هر آنچه که در مورد ژله شاهانه یا ژله رویال باید بدانید را بررسی می کنیم.

ژله شاهانه یا ژله رویال

خصوصیات و ترکیب شیمیایی ژله شاهانه

ژله شاهانه ماده­ ای است خامه مانند، به رنگ سفید شیری، با بوی کمی تند، و مزه تلخ، حاوی مقدار زیادی ازت بوده و حالت اسیدی دارد.

ترکیب شیمیایی ژله شاهانه بسیار پیچیده بوده و بر اثر مرور زمان ترکیب آن تا حدودی تغییر می­کند.  متوسط ترکیب ژله ­ای که از سلول­های ملکه 3 – 4 روزه استخراج و تجزیه شده به شرح زیر بوده است:

• آب 05/66%
• پروتئین 34/12%
• چربی 46/5%
• مواد کاهش یابنده 49/12%
• خاکستر 82/0%
• مواد نامشخص 84/2%.
• ویتامین­های مهم موجود در آن C, B و D می­باشد.

ضمناً ژله شاهانه به واسطه داشتن ماده­ ای به نام 10-Hydroxy deconoic acid  خاصیت باکتری کشی نیز دارد.

موارد استفاده از ژله شاهانه

در مورد استفاده از ژله شاهانه، به غیر از کاربرد اصلی آن در تغذیه نوزادان و ملکه زنبور عسل، اختلاف نظرات زیادی وجود دارد.

محققین اروپایی و آمریکایی عموماً معتقدند تا زمانی که شواهد علمی کافی در مورد خواص شیمیایی و دارویی ژله شاهانه وجود نداشته باشد نمی­توان آن را به عنوان یک ماده مهم غذایی یا دارویی برای انسان به حساب آورد.

ولی ژله شاهانه در این کشورها به طور محدود به عنوان کمک کننده در جیره غذایی انسان و گاهی به عنوان یک ماده متشکله بعضی از کرم­ های آرایشی به کار برده می­شود. از طرف دیگر بعضی از محققین بدون آن که پشتوانه علمی قوی ارائه دهند معتقدند که ژله شاهانه خواص بسیار ارزنده­ ای به عنوان یک ماده غذایی و همچنین داروی مؤثری برای درمان بسیاری از بیماری­های انسان می­باشد. این دسته از محققین معتقدند که ژله شاهانه باعث افزایش طول عمر شده، برای درمان بعضی از بیماری­های قلب و جهاز هاضمه و بسیاری از بیماری­های دیگر مؤثر می­باشد.

به هر حال آنچه مسلم است این است که ژله شاهانه به خاطر ترکیب شیمیایی بسیار پیچیده ­اش و همچنین به دلیل داشتن مقادیر بسیار قابل توجهی پروتئین، چربی، قندها، ویتامین­ها و مواد نامعلوم تأثیر بسیار شگفتی روی فیزیولوژی و بیولوژی ملکه زنبور عسل داشته و گرچه ملکه از نظر مبدأ تولید با زنبورهای کارگر یکسان می­باشد ولی به خاطر تغذیه از این ماده غذایی با ارزش کاملاً از نظر خصوصیات ظاهری و رفتاری و بیولوژی از سایر زنبورها متمایز می­گردد. به همین دلیل چنین به نظر می­رسد که ژله شاهانه احتمالاً اثر مشابهی روی انسان و سایر حیوانات دارد. ولی تا قبل از انجام تحقیقات کافی و ارائه دلایل مستند علمی نمی­توان اثر ژله شاهانه روی انسان را مشابه اثر آن روی زنبور عسل دانست.

با این وجود مطالعات انجام شده در سال­های اخیر ثابت کرده است که ژله رویال خاصیت ضد باکتری داشته و شواهدی دال بر مؤثر بودن روی سلامتی انسان و جلوگیری از مسن شدن سریع، تأثیر مثبت روی سیستم عصبی، گردش خون و غیره وجود دارد.

تهیه و نگهداری ژله شاهانه

برای تهیه مقادیر کم ژله شاهانه ساده ­ترین راه این است که در فصل پرورش نوزادان زنبور عسل (معمولاً در بهار و تابستان برای مناطق معتدله) ملکه کلنی را خارج کرده و کلنی را برای چند روز یتیم گذاشت. در این حالت زنبورها به طور اضطراری در سطح شان سلول­های ملکه ساخته و در آن­ها ژله شاهانه قرار می­دهند که می­توان سه تا چهار روز پس از آغاز ساخته شدن سلول ملکه ، ژله شاهانه آن را استخراج کرد.

ولی برای تهیه مقادیر زیادی ژله شاهانه باید از یکی از روش­های پرورش ملکه استفاده کرد. برای این کار معمولاً از کلنی ­های دو طبقه با ملکه استفاده شده و ملکه را در طبقه اول و زیر شبکه ملکه محدود می­نمایند.

در طبقه دوم شان­ه های حاوی نوزادان جوان، گرده گل و عسل فراوان قرار داده و در سلول­های مصنوعی ملکه لاروهای جوان را پیوند می­نمایند و در وسط آن قرار می­دهند. این سلول­ها را پس از سه روز از کندوهای سازنده سلول ملکه خارج کرده و پس از بریدن قسمت فوقانی آن­ها با کارد تیز و داغ، لارو موجود در آن­ها را نیز با پنس یا انبرک خارج کرده و ژله باقیمانده را به وسیله قاشقک و یا توسط دستگاه مکش خارج می­نمایند.

برای تهیه یک کیلوگرم ژله شاهانه به حدود 2500 سلول ملکه حاوی لارو سه روزه نیاز می­باشد. ژله­ های استخراج شده را پس از صاف کردن به وسیله پارچه­ های صافی بسیار ریز در ظروف شیشه ­ای در بسته ریخته و تا زمان مصرف در یخچال (دمای حدود 2 درجه سانتی­گراد) نگهداری می­کنند. در صورتی که لازم باشد ژله شاهانه را برای مدت طولانی نگهداری نمود باید آن را در سردخانه یا فریزر (زیر صفر درجه سانتی­گراد) نگهداری کرد.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی