بزرگترین گونه از گوزن­های موجود در دنیا که گوزن بالغ 80/1 تا 1/2 متر شاخ دارد. وزن نر ۳۸۰ تا ۵۳۵ کیلوگرم و وزن ماده ۲۷۰ تا ۳6۰ – ۳64 تا ۵۹۱ کیلوگرم می باشد. برخی منابع وزن نر را بین ۵4۲ تا ۷۲۵ و ماده را 364 تا ۵۹۱ کیلوگرم آورده اند و وزن نوزاد به هنگام تولد ۱۳ تا ۱6 کیلوگرم و پس از 5 ماه به بیش از ۱۳6 کیلوگرم می رسد.این خصوصیات گوزن موس می باشد،در ادامه به معرفی این نوع گوزن خاص و همچنین به معرفی گوزن پیودیو و گوزن چیتال می پردازیم.

گوزن موس (moose)

طبقه بندی علمی

سلسله: جانوران

شاخه: طنابداران

دسته: پستانداران

راسته: زوج سمان

خانواده: سروایده (cervidae)

زیر خانواده:کاپرولاین (capreolinae)

جنس: آلسس (Alces)

گونه: آ. آلسس (Alces. alces)

گوزن موس ( Alces.Alces )اسم بزرگترین گونه باقی مانده از خانواده گوزن در شمال آمریکا است. در آلاسکا نژاد (alces alces gigas) بزرگترین موس است. موس­ها عموماً در جنگل های شمالی در شمال آمریکا، اروپا و روسیه هستند. در اروپا آنها را به نام الک می خوانند هر چند که تفاوت های بارز و مشخصی بین موس و الک وجود دارد. در آلاسکا، مسکن مناسبی را در رودخانه استیکين در پانهندل به سمت رودخانه کولوایل در حواشی منجمد شمالی دارند. آنها بیشتر در مکان­های تازه سوخته شده شامل بید و بوته درخت یاغان در بلندی های تیمبرلند و در امتداد رودخانه های عظیم جنوب مرکزی و داخلی آلاسکا زندگی می کنند.

همچنین گوزن موس در جنگل های خزان دار نیمکره شمالی در میانه آب و هوای منجمد شمالی ساکن است، در شمال آمریکا که شامل تقریباً همه کانادا، بیشتر مرکز و غرب آلاسکا، قسمتی از ارتفاعات کوه راکی در نیو انگلند، شمال شرقی مینسوتا و شبه جزیره اپور میشیگان و آیسل سلطنتی در دریاچه سوپریور می باشد، دیده می­شوند.

موس­ها جمعیت کوچکی اند در مکان هایی نظیر، قسمت­های جنوبی کولورادو، جزایر نیوفونلئند که در سال ۱۹۰4 به آنجا برده شده اند، در جزیره آنتی کوستی در خلیج لاورنس، همچنین در سال ۱۹۱۰ تعداد ۱۰ موس به نیوزلند معرفی شدند که از بین رفته اند. هرچند در سال ۲۰۰۲ دانشمندی نیوزلندی مدعی بر یافتن این گوزن شده است.

در این گوزن تنها نرها دارای شاخ هستند. شاخ­های نر به شکل استوانه ای به نظر می آید که در هرطرف به صورت زاویه ای middline روی جمجمه قرار دارد. شاخه یا دندانه در قسمت پایینی انشعاب قرار دارد. شاخ گوزن نر پهن بوده هرچند در مناطق مختلف تفاوت­هایی دیده می­شود که بزرگترین شاخ را (آلسس آلسس گیگاس) دارد که بلندی آن ۱ تا ۲ متر است و فاصله بین دو شاخ از وسط 8/1 متر می باشد. بلندی شاخ­ها را در برخی منابع 1 تا ۲ متر و در برخی دیگر حتى 1 تا 5 متر گزارش کرده اند. شاخ­های نرها بعد از فصل جفتگیری برای نگهداشتن انرژی در زمستان می افتد و پس از بهار شاخ جدید شروع به رشد می کند. شاخ­ها پس از ۳ تا 5 ماه کاملاً توسعه یافته که این رشد یکی از سریع ترین رشد اندام شناخته شده در جهان است. آنها برخلاف دیگر گوزن­ها یک لایه از پوست که felt نامیده می شود، دارند که در زیر آن شاخ رشد کرده و پس از رشد کامل شاخ از بین می رود. گاهاً اتفاق می افتد که شاخ گوزن نر در زمستان نیفتد و تا بهار بعدی گوزن نر آن را حفظ کند.

در افسانه های مردمان آینیومت در شمال آمریکا شاخ های چنگال مانند این گوزن را به شاخ­های شیطان تشبیه کرده و در افسانه هایشان از آن نام می برند. اگر به هر دلیلی گوزن نر اخته شود، پس از مدتی شاخ خود را می­اندازد. لازم به ذکر است که بزرگترین شاخ­های موس را می توان بین سنین ۱۰تا۱۲ سالگی مشاهده کرد.

موس ها دارای پاهای دراز و بدنی سنگین با پوزه افتاده هستند، یک زنگوله یا غبغب زیر چانه و یک دم کوچک دارند، رنگشان از قهوه ای طلایی تا تقریباً سیاه است، که مربوط به فصل و سن حیوان می باشد. گوساله به دنیا آمده، عموماً قرمز تا قهوه ای که موقتیست، بوده و نواحی قرمز مایل به قهوه ای در طی چند هفته بزرگتر و بیشتر می شود. موس­ها عموماً منزوی و با بدن­های قویشان در بین مادر و بچه هایشان هستند. موس­ها مانند سایر گوزن­ها برای یافتن ماده با نرهای دیگر مبارزه می کنند و همیشه نر بازنده عقب نشینی کرده و نر غالب اقدام به جفتگیری می کند که معمولاً در سپتامبر و اکتبر اتفاق می افتد. ماده ۸ ماه دوره آبستنی داشته و تا زایمان بعدی بچه یا بچه ها را به همراه دارد. معمولاً در هرزایش یک گوساله به دنیا می آید ولی احتمال دو قلو و حتی سه قلو زایی هم وجود دارد.

از دشمنان موس ها می توان به گرگ­ها، ببرهای سیبریایی، خرس خاکستری و مهم تر از همه انسانها اشاره کرد. در نوشته های هنری دیوید دورید جنگل های مین (ماین) تفرجگاهی برای کشتن موس ها و به دست آوردن گوشت سفید گوساله و یا گوشت های قرمز با چربی کم اشاره کرده است. با توجه به فواید گوشت موس در درمان بیماری سل کبدی، بیماری های کلیه و غیره انتظار کشتار بیشتری از این گوزن عظیم الجثه می­رود.

گوزن پیودیو (Pudu)

طبقه بندی علمی

سلسله: جانوران

شاخه: طنابداران

دسته: پستانداران

راسته: زوج سمان

زیر راسته: نشخوارکنندگان

خانواده: سروایده cervidae

زیر خانواده: سویلینی odocoileinae

جنس: پیودیو pudu

گونه: پیو دیو پیودا   p.puda

پیو دیو مفیستو فیلس  p.mephistophiles

گوزن پیودیو

گمان می رود گوزن پیودیو از کوچکترین گونه های گوزن در جهان باشد، گوزن پیودیو گوزنی کوچک با سری تقریباً مثلثی شکل، گردنی به نسبت کوتاه و کلفت، بدنی حجیم، لگنی بزرگ بادمی کوتاه، پاهای عقب به مراتب بلندتر از پاهای جلویی تا جایی که از پهلو حالتی شبیه به کانگارو دارد. رنگ بدن خاکستری تیره که در قسمت جلویی بدن و به خصوص قسمت­های از گردن و صورت بیشتر نمایان می شود.

گونه p.mephitophiles یا پیودیو شمالی ایستاده تا شانه به ارتفاع ۳۲ تا ۳۵ سانتی متر می باشد. در حالی که p.puda یا پیودیو جنوبی (شیلیایی) ایستاده تا شانه به ارتفاع ۳6 تا 4۱ سانتی متر است و اگر انسان بالغی کنار این گوزن بایستد تنها سر گوزن به زانوهای این انسان می رسد.

گوزن پیودیو از علف­ها و میوه های افتاده تغذیه می کنند و از صفات اختصاصی جالب این گوزن بالا رفتن از درختان شکسته چه به هنگام فرار از دست دشمن و یا به هنگام تغذیه کردن از شاخ برگ­ها است. همچنین جهت استفاده از شاخ و برگ درختان روی دو پای عقب خود ایستاده و حالتی شبیه به بز به هنگام خوردن سرشاخه ها می گیرد و پاهای عقب طوری طراحی شده که با انعطاف پذیری بالا و متوازن کردن وزن بر روی هریک از پاها حيوان بتواند حتی با جثه کوچکش از شاخه و برگ­های درختان استفاده کند.

از نکات جالب توجه گوزن پیودیو به هنگام ترس، با پارس کردن، دیگران را از خطر آگاه کرده و برای عبور از بوته ها و زیر درختان از یک روش پیچیده استفاده می کند. یعنی از راه­های مشخصی حرکت می کنند که در آن توانایی با سرعت بالارفتن از مکانی به مکان دیگر را داشته باشند. موطن گوزن پیودیو جنگل های متراکم امریکایی جنوبی می­باشد. جفتگیری این گوزن در ماه­های آوریل تا ژوئن اتفاق می افتد و ماده ها پس از طی دوره آبستنی ۲۰۰ تا ۲۲۰ روزه یک بره و گاهی اوقات دو بره به دنیا می آورند. هر دو گونه این گوزن در خطر انقراض قرار دارد، معمولاً این گوزن در حالت زندگی وحشی بین ۸ تا ۱۰ سال زندگی می کند.

گوزن چیتال chital

طبقه بندی علمی

سلسله: جانوران

شاخه: طنابداران

دسته: پستانداران

راسته: زوج سمان

خانواده: سروایده cervidae

زیر خانواده: سراوين cervinae

جنس: اکسیس   Axis

گونه: اکسیس اکسیس   A.axis

ریشه نام گوزن چیتال در سانسکریت بنام هارینی است که بیشتر در شمال هند این اسم رواج دارد. گوزن جیتال را گوزن خالدار و یا گوزن متقارن هم می گویند. گوزن چیتال با ظاهری زیبا و فریبنده یکی از زیباترین گونه های گوزن در جهان می باشد. سر این گوزن دراز، گردن کلفت و پاها نسبتاً بلند است. نرها در اندازه بزرگتر از ماده بوده و گردن­های کلفت تر و قفسه سینه عریض تر دارند. هم چنین نرها تیره تر از ماده ها می­باشند و این تیرگی با افزایش سن بیشتر مشخص می شود پوشش قهوه ای تیره با نقطه های سفید متعدد یکپارچه و خطی سفید در طرفین بر زیبای این گوزن می افزاید. یک علامت تیره تا پایین مهره ها پشت وجود دارد. قسمت­های زیرین به سمت داخل پاها و پایین تر از گلو سفید بوده و بینی و چشم­ها تیره رنگند با مژه های دراز و برجسته، پوزه و صورت نسب به بدن تیره تر است و بعضاً نشانه ها و علامت های سیاه هم دیده می شود، دم دراز است و قسمت زیرین آن سفید رنگ می باشد.

در این گونه تنها نرها دارای شاخ بوده و تا 76 سانتی متری می تواند رشد کند. معمولاً شاخ ها دارای 6 شاخه (یا شاخک) می باشد و شاخ­ها در هر قسمت به صورت انشعابی (۲شاخه ای که شبیه چنگک) است. طول بدن گوزن چیتال از سر تا انتهای بدن ۱۱۰ تا 140 سانتی متر، ارتفاع تا شانه ۹۵ سانتی متر بادمی به درازای ۲۰ تا ۳۰ سانتی متر و وزنی با میانگین ۷۵ تا ۱۰۰ کیلوگرم می باشد.

این گوزن در سراسر شبه قاره هند و جزایر سریلانکا وجود دارد، گوزن چیتال از کشورهای مذکور به تعدادی از کشور های اروپایی نظیر، نیوزلند، استرالیا و ایالات متحده برده شدند، گوزن­های چیتال على رغم شرایط اقلیمی موطن اولیه که مناطق گرمسیری بوده در کشورهای اروپای به خوبی سرمای زمستان را تحمل می کند، لیکن از نظر جثه کمی کوچکتر از همنوعان خود در زیستگاه اولیه هستند. در ایالات متحده و به خصوص در تگزاس این گوزن در مزارع پرورش گوزن نگهداری می شود. هم چنین در ساحل ملی پونیت ریس نزدیک سن فرانسيسكو، کالیفرنیا، فلوریدا و تا اندازه ای در هاوایی این گوزن را می توان یافت.

گیاهان علفی و رستنی سرشاخه ها شاخه های کوچک و افتاده و جوانه ها، از عمده ترین غذاهای مصرفی گوزن چیتال است.

یکی از خصوصیات جالب توجه گوزن چیتال همزیستی این گوزن با دسته ای از میمون های دم دراز خاکستری آسیایی (presbytis entellus) می باشد.

به طوری که میمون هایی که در نوک درخت قرار دارند با دیدن خطر (به دلیل قوه بینایی قویشان) گوزن­ها را مطلع می کنند و از طرفی گوزن­ها دارای حس بویایی قوی می باشند و به هنگام احساس خطر میمون­هایی را که به پایین آمده اند و روی علف­ها هستند، از وجود دشمن آگاه می کنند.

چیتال در گله های ۱۰ تا ۵۰ تایی با یک یا دو نر و تعدادی ماده به همراه بره هایشان زندگی می کنند، این گوزن بسیار صبورمی باشد تا جایی که از دیدن انسان ها و وسایل نقلیه شان احساس ترس و فرار نمی کنند، به خصوص زمانیکه به آنها (انسان ها و وسایلشان) عادت کرده باشند و دیگر آن را مزاحم به حساب نمی آورند. چیتال­ها در جنگل های مرتفع و زمین های ناهموار قادر به زندگی کردن نمی باشند. در نتیجه محل مذکور را گوزن­های نظیر سامبار اشغال می کند. گوزن آکسیس ترجیح می دهد در زمین های پارک سکونت کرده و در زمین های باز جنگلی در مکانی که علفزار باشد، زندگی کند. خیلی اوقات این گوزن را می توان در کنار رودخانه ها و دیگر منابع آبی یافت، هم چنین جنگل های متراکم و انبوه از گیاهان مسکنی مناسب برای چیتال می باشد. فصل جفتگیری در مناطق گرمسیری و به خصوص هند در تمامی سال امکان پذیر است. به هنگام جفتگیری نرها با صدای شبیه به نعره زدن نرهای دیگر را به مبارزه می طلبند و با شاخ هایشان جهت بدست آوردن حرمسرا با نرهای دیگر مبارزه می کنند. پس از جفتگیری ماده ها طی دوره آبستنی ۲۲۰ روزه یک گوساله به دنیا می آورند، اگرچه دو قلوزایی گاهی اتفاق می افتد، گوساله شیرخوار در 6 ماهگی از شیر گرفته می­شود و در سن ۱۲ ماهگی به بلوغ جنسی می رسد.

این گوزن در حالی که کمرو و مرموز بوده گوزنی اجتماعی نیز می باشد که البته این موضوع کار شکارچیانی نظیر ببر و پلنگ را کمی آسان می کند معمولاً چیتال در زندگی وحشی ۹ تا ۱۲ سال زندگی می کند و در شرایط تحت کنترل تا بالای ۲۰ سال عمر می کند. هر چند گوزن ۳۰ ساله هم مشاهده شده است.

نکته جالب در مورد حواشی چیتال اسم های فراوان این گوزن است. علاوه بر اسم های ذکر شده به نام­هایی چون جينکه و پیولی مان، دیویی، فیوتیوکی، هورین و هیران خوانده می شود.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی