از اوایل قرن بیستم تغییرات چشمگیری در اصلاح نژاد مرغ تخم گذار و گوشتی انجام گرفت. صفت هایی مانند سن بلوغ جنسی، نرخ تخم گذاری قبل و بعد از تولد، قدرت ماندگاری، وزن تخم مرغ، وزن بدن، ضريب تبدیل خوراک، رنگ پوسته و مقاومت آن در برابر شکستگی و نیز ارتفاع سفیده در انتخاب اصلاح ژنتیکی مرغ مورد توجه اصلاح کنندگان قرار گرفتند، برای مثال، ضریب تبدیل خوراک در مرغ های تخم گذار از 95/2 در سال ۱۹۶۰ به 00/ 2 در سال ۲۰۰۰ میلادی بهبود یافت.
اصلاح نژاد مرغ های تخم گذار
از اوایل دهه ۱۹۸۰ میلادی، با ابداع فرآوری های متنوع تخم مرغ، صفات دیگری چون درصد مواد جامد تخم مرغ و درصد چربی های تخم مرغ نیز مورد توجه قرار گرفت. با این حال، تعداد تخم مرغ تولیدی به ازای هر مرغ مهمترین صفتی بوده که مبنای اصلاح نژاد و بهگزینی بوده است. اگرچه در گذشته اصلاح کنندگان بر نرخ تخم گذاری در اوج تولید تاکید داشتند، ولی اخیرا بر تداوم تولید تخم مرغ تاکید مینمایند. در برنامه های انتخاب ژنتیکی، بر مقاومت در برابر بیماری ها کمتر تاکید شده است، زیرا وراثت پذیری این گونه صفت ها پایین است و از طرفی می توان با انجام واکسیناسیون از وقوع آنها پیشگیری نمود.
او در سال های اخیر، به دلیل مسائل آسایش و رفاه پرندگان، مقررات جدیدی در مورد نحوه نگهداری و پرورش پرندگان وضع شده است. این مقررات به موازات تغییر ذائقه و انتخاب مصرف کنندگان بوده است به طوری که امروزه مصرف کنندگان در اغلب کشورهای دنیا تخم مرغ های تولید شده از مرغ هایی که روی مرتع آزاد پرورش یافته اند را بر تخم مرغ های تولیدی در سیستم قفس ترجیح می دهند. در این راستا، اتحادیه اروپا و آمریکا حداقل فضای مورد نیاز هر مرغ تخم گذار را به ترتیب ۵۵۰ و ۴۳۵ سانتی متر مربع تعیین نموده اند و پیش بینی می شود که در سال ۲۰۱۲ میلادی افزایش یابد. قبل از وضع چنین مقرراتی، فضای اختصاص داده به هر مرغ تخم گذار در قفس بین ۳۰۰ تا ۳۵۰ سانتی متر مربع بود.
مرغ های تخم گذار تجارتی از یک لاین خالص منشأ می گیرند و در واقع سیستم تولید مرغ های تخم گذار مبتنی بر جفت گیری بین سویه های مشتق شده از یک لاین خالص می باشد. شرکت های اصلاح نژادی که این نقش را بر عهده گرفته اند به مرور زمان و به دلیل رقابت بین آنها از تعدادشان کاسته شده ولی حجم عملیات شرکت های باقیمانده بسیار گسترده تر شده است. در حال حاضر، فقط دو شرکت اصلاح نژادی در تولید مرغ های تخم گذار وجود دارد که سویه های تجارتی مرغ تخم گذار را با نامهای تجارتی مختلف تولید و به بازار عرضه می کنند.
اصلاح نژاد مرغ های گوشتی
تا ابتدای قرن بیستم، نژادهای مختلف مرغ بیشتر به منظور تولید تخم نگهداری و پرورش می یافتند و تولید گوشت چندان مورد توجه نبود. در حقیقت، آنچه که امروز به عنوان نژادهای گوشتی مرغ شناخته میشوند، در طی یک قرن گذشته توسعه یافته اند. اصلاح نژاد و به گزینی نژادهای مرغ گوشتی تقریباً قبل از شروع جنگ جهانی دوم آغاز شد و شرکت های اصلاح نژادی اولیه، انتخاب فشرده ای را روی پرندگان برای ویژگی های مرتبط با رشد نظیر سرعت رشد، بازدهی خوراک، تولید گوشت سینه و وزن در یک سن معین آغاز نمودند.
دغدغه اصلی اصلاح کنندگان این است که صفات مرتبط با رشد همبستگی منفی با صفات تولید مثلی نظیر تعداد تخم مرغ، باروری و جوجه درآوری دارند و این متخصصین باید بتوانند تعادلی بین صفات مرتبط با رشد و صفات تولید مثلی برقرار نمایند. به این ترتیب، رقابت بسیار حساسی بین شرکت های اصلاح نژادی در طول زمان شکل گرفته است. در سال ۱۹۹۹ میلادی، تعداد ۷ شرکت اصلاح نژادی در تولید جوجه های گوشتی وجود داشت و سال ۲۰۰۹ میلادی تنها ۳ شرکت باقی مانده است. شرکتهایی که از گردونه رقابت خارج شده اند، نتوانستند تغییرات به موقع و روزآمد در اهداف اصلاح نژادی خود بوجود آورند. در اختیار نداشتن برنامه های اصلاح نژادی روزآمد و فناوری های انتخاب نقش کمتری در حذف این شرکت ها داشته است.
بر خلاف مرغ های تخم گذار که از یک لاین خالص منشأ می گیرند، برای تولید جوجه های گوشتی از ۳ یا ۴ لاین خالص و در اغلب مواقع از ۴ لاین خالص استفاده می شود (نگاره ۱-۱). بین لاینهای خالص و جوجه های گوشتی تجارتی چهار نسل به ترتیب زیر قرار می گیرد:
١- لاین های خالص
این لاین ها منحصراً در اختیار شرکت های اصلاح نژادی اولیه قرار دارند و برنامه های به نژادی در مورد آنها به طور کامل اعمال می گردد.
۲- گله های اجداد بزرگ
این گله ها نیز منحصراً در اختیار شرکت های اصلاح نژادی اولیه قرار دارند و به لحاظ ساختار ژنتیکی بسیار نزدیک به لاین های خالص هستند. این نسل عمدتاً به منظور تکثیر لاین های خالص برای تولید گله های اجداد استفاده می شود. برای مثال، در پایه نر یک لاین خالص در یک شرکت اصلاح نژادی، ۵ تا ۶ درصد از پرندگان برتر به لحاظ صفات مورد نظر نگهداری می شوند و ۴۰ تا ۶۰ درصد بعدی به عنوان گله های اجداد بزرگ جهت تکثیر نسل های بعدی استفاده می شوند.
۳- گله های اجداد
این نسل اولین نسل دورگ بین پایه های نر لاین A با پایه های ماده لاین B و همچنین پایه نر لاین C با پایه ماده لاین D می باشند . شرکت های اصلاح نژادی معمولاً این گله ها را به کشورهای دوردست خود می فروشند، زیرا در صورت نیاز به تعداد انبوه جوجه های گوشتی تجارتی، فروش و انتقال نسل های پایین تر (مرغ های مادر و مرغ های گوشتی تجارتی) مقرون به صرفه نیست.
۴- مرغ های مادر
گله های مادر در دومین نسل دورگ بین نرهای هیبرید AB با ماده های هیبرید CD می باشند.
۵- جوجه های گوشتی تجارتی
این جوجه ها برای فروش به عنوان گوشت قابل عرضه به بازار پرورش داده می شوند. برنامه تلاقی چهار طرفه را برای تولید جوجه های گوشتی تجارتی نشان می۔ دهد. برنامه تلاقی چهار طرفه را می توان به یک هرم تشبیه نمود که لاین های خالص در رأس و جوجه های گوشتی در قاعده آن قرار می گیرند. از رأس هرم به سمت قاعده آن به تعداد پرندگان افزوده می شود ولی از ارزش هر پرنده کاسته می شود.
نظرات کاربران
2:27:55 AM