مشخص کردن دقیق بیماری ها در گله های بوقلمون نیاز به تکنیک تشخیص جامع و متد یک دارد. تعریف بیماری در مفهوم وسیع آن هرگونه انحراف از حالت نرمال سلامتی است. بیماری ها را می توان به دو گروه وسیع عفونی و غیر عفونی تقسیم بندی نمود. درادامه به  انواع بیماری های گله و تشخیص بیماری های بوقلمون خواهیم پرداخت .

کلیات

 بیماری های عفونی شامل بیماری هایی هستند که به وسیله باکتری ها، ویروس ها، مایکوپلاسماها، کلامیدیاها، قارچ ها و انگل ها به وجود می آیند.

تشخیص بیماریهای بوقلمون از نوع غیر عفونی را می توان بیشتر به ۳ کانگوری مدیریت در ارتباط با بیماری ها، مسمومیت ها و بیماری­های تغذیه ای تقسیم بندی نمود. (کمبودهای تغذیه ای، عدم تعادل جیره های غذائی). مسمومیت ها و بیماری های تغذیه ای یا مشکلات تغذیه ای شامل بیماری ها و عوارضی هستند که به وسیله اشتباهات در مسائل مدیریت و محیط سالن ها نظیر نوک چینی غیرکافی، ازدحام، تهویه غیرکافی، سرماخوردگی، گرمای زیاد، کیفیت بستر ضعیف، میزان آمونیاک بالا، محیط سالن پر گرد و غبار، کیفیت آب پائین و تغذیه غیرکانی و یا فضای آب غیرکافی به وجود می آیند. عفونت های مخلوط با دو یا تعداد بیشتری عوامل عفونی عادی است و برای بعضی از بیماری ها این قاعده است تا استثناء.

بیماری های پیچیده که از تداخل دو فاکتور یا تعداد فاکتور بیشتری (عفونی یا غیر عفونی) به وجود می آیند در گله های بوقلمون نیز عادی است.

پارامترهای خودنمائی

برای گله های بوقلمون، پرندگان سالمی که از جیره غذایی متعادل تغذیه می نمایند و به طور صحیح مدیریت می شوند بایستی اهداف خودنمائی را برای نژاد یا گونه بوقلمون را در برگیرند بنابراین باید دید که چه چیزی به عنوان پارامتر شاهکار به حساب می آید. برای بوقلمون های گوشتی پارامترهای وضعیت خوب شامل موارد زیر است:

• (a) قابلیت زنده ماندن
• (b)استحصال وزن روزانه براساس استانداردها
• (c) ضریب تبدیل غذا به گوشت مناسب
• (d) میزان طبیعی در فرآوری
• (e)استحصال گوشت سینه برای بوقلمون های تولید شده برای فرآوری بیشتر

 وضعیت خوب بوقلمون های مادر شامل چه پارامترهای می باشد؟

• (a)تعداد تخم
• (b)باروری
• (c)قابلیت هچ
• (d)کیفیت پولت
• (e)تندرستی و سلامتی

تشخیص بیماریها

بدون شک بیماری ها دارای فشار و اثر شدید منفی روی تضاهر خوب بوقلمونها هستند به همین منظور تشخیص بیماریهای بوقلمون در ابتدای بیماری بسیار مهم است و بنابراین یک نوع لیاقت و شایستگی در بررسی هر مشکلی در گله بوقلمون برای تدارک یک تشخیص وجود دارد. لیاقت و شایستگی دامپزشک طیور بوسیله کارش ارزیابی می شود. تشخیص به معنی مشخص کردن بیماری است (برای مثال وبای مرغان وآنتريت هموراژیک). همچنین به معنی مشخص کردن علت مشکل در گله است (برای مثال رشد ضعیف). تشخیص بیماریهای بوقلمون برای کنترل یک بیماری خاص یا مشکل در یک گله و برای پیشگیری از حدوث آن در آینده است. بدون دانستن این که یک بیماری یا علت به وجود آمدن مشکل چیست اعمال تصحیح کننده یا پیشگیری کننده امکان­پذیر نیست.

تشخیص بیماریهای بوقلمون همیشه یک کار آسان نیست. این صحیح است که بعضی از بیماری ها تشخیص شان بر مبنای یافته های کالبدگشائی و یا نتایج تست های آزمایشگاه آسان است اما بعضی از مشکلات به بررسی های عمیق برای مشخص کردن بیماری نیاز دارند و صبر و شکیبائی و پشتکار و علاقه دامپزشک طیور را می طلبند.

در بعضی مواقع مشکلی می آید و می رود بدون این که کسی قادر به مشخص کردن علت آن باشد. این قبیل مشکلات را می توان به موارد لاینحل یا تشخیص داده نشده نسبت داد. مرغدار بایستی به خاطر داشته باشد که علت بعضی از بیماری ها با مشکلات هنوز ناشناخته یا نامعلوم و نامشخص است (برای مثال نک زدن و چینه دان آویخته). تشخیص محققاً برای پرورش دهندگان بوقلمون هزینه بر است. اما منفعت معمولاً هزینه را جبران می­کند زیرا اگر تشخیص صورت نگیرد چه بسا ممکن است خسارات سنگین تر و ضایعات افزون تر شوند. تشخیص بیماری یک هنر و یک علم است و حدس و گمان نیست.

برای غالب بیماری های بوقلمون که ما امروز می شناسیم وسایل تشخیص موجود برای دامپزشکان طيور عموماً برای تشخیص فرضی یا قطعی در یک پریود منطقی از زمان را اجازه می دهد. تحت شرایط فیلدی یک تشخیص فرضی در یک روز خیلی مهم تر از تشخیص نهائی در یک هفته است.

با هزاران پرنده در یک فضای محدود و در تماس نزدیک با یکدیگر و با سالن های متعدد در بعضی از فارم­ها بیماری ها (بیماری های عفونی به خصوص می توانند انفجاری باشند و تشخیص فرضی و مداخله و شفاعت سریع را برای تصحیح یا کنترل مشکل اجازه می دهند و ضایعات اقتصادی را سبک کرده و تخفیف می دهند و هر موقعی که امکان داشته باشد تشخیص قطعی نیز بایستی صورت گیرد.

بیماری هائی که کل گله را مبتلا می سازند

بیماری های طیور را بایستی به عنوان بیماری های گله مورد بررسی قرار داد تا پرندگان انفرادی علائم بالینی در تعدادی از پرندگان معمولاً معرفی از برای مشکل در کل گله است که تشخیص مناسب است. دامپزشک طیور بایستی هم دانش این کار را داشته باشد و هم مهارت های لازم را کسب کرده باشد. آن چه ذیلاً ذکر می شود راهنمائی برای تشخیص بیماریهای بوقلمون در کله است.

1-به دست آوردن سابقه بیماری

سابقه بیماری را بایستی به طور کامل به دست آورد. در بعضی موارد یک راهنما و یا کلید حل مشکل برای علت مشکل می تواند فقط در سابقه مورد مشخص شود (برای مثال استفاده از داروهای نامناسب و ناسازگار). چگونگی بدست آوردن سابقه بالینی ممکن است اختلافی بین تشخیص صحیح یا علائم تشخیص یا تشخیص غلط را به وجود آورد.

محقق نباید تأمل و درنگ کند که هر سؤالی را که با او یا تفکراتش مرتبط به مشکل گله است بنماید. یک سؤال ساده ممكن است وضعیت را به خوبی مشخص سازد او باید این سؤال ساده را که وقت گیر هم نیست بنماید و این به مهارت خاص نیاز دارد. دام پزشکان طیور بایستی مهارت های سؤال کردن صحیح و مناسب را داشته باشند و تفسير معنی دار جواب ها برای این سؤالات را نیز بنمایند سابقه بالینی شامل موارد زیر است:

1.  سن پرندگان
2. علائم بالینی
3.  دوره و چگونگی تهاجم مشکل
4. درصد بیماران
5. سابقه مرگ و میر
6. چه موقع و در کجا پرندگان مرده پیدا شده اند.
7. وزن برای سن در مراحل مختلف رشد.
8. تولید تخم در مراحل مختلف تولید
9. سابقه مصرف غذا و آب
10. آیا بیماری در بیشتر از یک سالن وجود دارد؟

۲- آزمایش و معاینه گله

به وسیله ویزیت گله های مبتلا دامپزشک طیور می تواند علائم بالینی و تعداد پرندگان مبتلا، توزیع پرندگان روی کف، تراکم طیور در سالن، سیستم های غذا و آب و سایر وسایل سالن، موجودیت و در دسترس بودن غذا و آب، محیط سالن (تهویه، درجه حرارت، آمونیاک، گرد و وغبار، نور و روشنائی) و وضعیت بستر را مورد بررسی و مطالعه قرار دهد.

٣- محدودیت مشكل و دوره و شدت آن

حالا دامپزشک طیور مجبور به مشخص کردن طبیعت مشکل می شود، به عبارت دیگر باید متوجه شود که مشکل چیست. آیا علائم بالینی است؟ و یا مرگ و میر، رشد ضعیف تر است. در تولید تخم مرغ یا تغییرات در کیفیت تخم مرغ (اندازه تخم مرغ، شکل تخم مرغ، کیفیت پوسته) است؟ مشکل ممکن است توأم شدن دو یا تعداد بیشتری از علائم فوق باشد، هرگاه گله علائم بالینی را نشان دهد آن وقت باید دید که علائم بالینی چیست (برای مثال مدفوع شل، علائم تنفسی، علائم عصبی، تغییرات در چشم، لنگش و یا ضعف پا، مشکل تولید تخم مرغ و غیره).

۴- به دست آوردن اطلاعات بیشتر

اطلاعات در مورد گله های مبتلا بعد از محدود ساختن مشکل ممکن است لازم بشود که اطلاعات بیشتری که شامل موارد زیر است اما محدود به این ها نیست به دست آورد.

1. سابقه هرگونه مشکلات پیشین
2. سابقه مشکل مشابه در گله های پیشین
3. سابقه مایه کوبی
4. نوع غذا و منبع آبی
5. دارو دادن در طول ۱4 روز اخیر (در غذا یا آب) شامل دز يا تراكم.
6.  آیا شرکت همراه با بارگیری های جدید است.
7.  آیا از ماده ضد عفونی برای سالم سازی خطوط آبی استفاده شده است.
8. آیا از آفت کش با علف کش در فارم استفاده شده است.
9. سیستم مدیریت و کارهای روتین روزانه

5- معاینه کالبدگشائی پرندگان

معاینه کالبدگشائی یا نکروپسی پرندگان یک وسیله تشخیص خیلی با ارزش برای دامپزشکان طیور است. در بسیاری موارد تشخیص فرضی را می توان بر مبنای یافته های نکروپسی و سابقه بالینی بیماری گذاشت. برای بعضی از بیماری ها (مثلاً بیماری قلب گرد.

پارگیآئورت، بیماری عروقی یا Angiopathy خونریزی دهنده) معاینه کالبدگشائی ترخيص نهائی و قطعی را تدارک می بیند. یک دسته نماینده از پرندگان را برای معاینه انتخاب کنید. این مسئله لازم الاجرا است که پرندگان انتخاب شده مشکل بیماری را منعکس سازند.

دامپزشک طیور بایستی به خاطر داشته باشد که در غالب بیماری های طیور هر پرنده ای در گله مبتلا نیست. در مورد بیماری بایستی فکر کرد چون بیماری گله مطرح است نه بیماری انفرادی، هرگاه علائم بالینی و مرگ و میر وجود داشته باشد پرندگان به تازگی مرده را بایستی معاینه نمود.

پرندگان با علائم بالینی کم پرندگان با علائم بالینی آشکار و پرندگان بدون علائم بالینی. دامپزشک طیور بایستی قبل از شروع به نکروپسی از پرنده معاينه خارجی به عمل آورد. برای مثال پرندگان را از نظر مایت و آلودگی شپشی بایستی مورد بررسی قرار دهد. صدمات و جراحات وارده به چشمها را بررسی کند. ترشحات چشمی و بینی را با دقت مورد مطالعه قرار دهد و کثیف شدن و پید شدن حالت چسبندگی معقد را با مواد مدفوعی مورد بررسی قرار دهد.

معاينه کالبدگشائی شامل موارد زیر است. شکاف دادن تشریحی سیستمیک پرنده، معاینه ارگان ها و نسوج. مشخص کردن ناهنجاری ها (جراحات) در ارگان ها و نسوج و تفسیر ناهنجاری ها و غیر طبیعی ها و رتبه دادن ناهنجاری ها با مشکل در گله.

راه صحیح و یا غلط مطلق برای انجام نکروپسی در پرندگان وجود ندارد. در طول مدتی که برندگان مورد معاینه قرار می گیرند در یک وضعیت شسته و رفته و راه از اول تا آخر برای این که مطالعه فراگیر باشد. دامپزشک طیور می تواند یک گروه خاص را مورد مطالعه قرار دهد که در آن پرندگان مورد معاینه قرار گیرند تا اطمینان حاصل شود که تمام ارگانها و نسوج مورد معاینه واقع شده اند.

علائم بالینی ممکن است نشانگر احتیاج به آزمایش ارگان خاص یا نسوج خاص با دقت خاص داشته باشد. در طول مدتی که نکروپسی صورت می گیرد با ارگان ها و نسوج به طور آرام رفتار کنید. کشیدن بی فایده و قطع بی خودی و بی دلیل ارگان ها ممکن است جراحات معنی­دار تشخیص را مبهم ساخته و یا خراب کند.

۶- تست های آزمایشگاهی

نمونه هائی ممکن است برای تست های آزمایشگاهی جمع آوری شوند. نوع نمونه هائی که مورد نیاز است بایستی مدنظر قرار گرفته و جمع آوری گردد و آزمایش های لابراتواری بایستی اساساً بر مبنای تشخیص فرضی درخواست شود و یا بر مبنای ناهنجاری های دیده شده در ارگان ها و نسوج به هنگام نکروپسی صورت گیرد.

نمونه ها را ممکن است آزمایش کرد و یا برای استفاده آینده در صورت امکان نگهداری نمود. این مسئله خیلی حساس است که نمونه های جمع آوری شده و تصدی گری شده و نگهداری شونده به طور صحیح نقل و انتقال داده شوند تا برای تست های آزمایشگاهی مفید واقع شوند. برای تشخیص آزمایشگاهی غالب بیماری های بوقلمون نمونه ها معمولاً شامل یک یا تعداد بیشتری از نمونه ها به شرح زیر خواهند بود.

1.  نسوج یا سواب ها برای جداسازی باکتری ها، ویروس ها، مایکوپلاسماها، قارچ ها یا کلامیدیاها یا تست PCR
2. نمونه های خون (سرم) برای آزمایش های سرولوژی.
3. نمونه های خون یا سرم، نسوج و یا محتویات معدی روده ای برای مطالعات سم شناسی.
4. غذا و آب برای آنالیز تغذیه ای یا سم شناسی

به علت این که بعضی از تست ها نگران هستند هرگونه تست آزمایشگاهی مورد درخواست بایستی مورد قضاوت قرار گیرد هم از نظر علمی و هم از نظر اقتصادی.

۷- فرمولاسیون تشخيص نهائی

تشخیص بعضی از بیماری ها مثل پیش هم قراردادن قطعات Jigsaw Puzzle (یک نوع بازی معمائی که بازیکنان باید قطعات متلاشی و مختلف یک شکل یا نقشه را با هم جفت کرده و شکل مخصوص به آن بدهند) است سابقه بالینی و ترتیب فارم، یافته های نکروپسی و نتایج تست های آزمایشگاهی سنجیده شده و به هم ارتباط داده می شوند.

سابقه بالینی و یافته های نکروپسی عموماً تشخیص فرضی را تدارک می بیند. آن وقت این کار دامپزشک طیور است که نتایج تست های آزمایشگاهی و ارتباط آنها را با سابقه بیماری و یافته های نکروپسی را ارزیابی کند.

نتایج تست های آزمایشگاهی ممکن است تشخیص فرضی را حمایت کند و یا نکند و اگر حمایت نکند آن وقت نتایج تست ها را چگونه می توان با سابقه بالینی و یافته های نکروپسی ارتباط داد. در هر صورت حالا وقت آن فرا رسیده است که تمام اطلاعات جمع آوری شده و قطعات متفاوت بررسی های علمی را با هم جمع آوری کرد و تشخیص نهائي داده شود.

تشخیص نهائی ممکن است قطعی باشد و بهتر آن است که بتوان آن را تدارک دید. وقتی نتایج تست های آزمایشگاهی قطعی و نهایی نیستند آن وقت متخصص بیماری های طیور ممکن است لیست کوتاهی از بیماری ها یا عللی که او به آنها مشکوک است ارائه نماید.

همانگونه که قبلاً ذکر شد موارد تشخیص داده نشده نباید عامل مأیوس کننده و دلسردکننده باشد و بایستی چالنجی برای درک حقایق باشد که ممکن است نشانه روی بررسی های بیشتر باشد که پایان آن گزارش یک بیماری است که قبلاً گزارش نشده است.

دامپزشک طیور بایستی به خاطر داشته باشد که هر بیماری بوقلمون که امروز ما آن را می شناسیم برای بعضی ها تازگی داشته است.

بعضی اوقات و در بعضی جاها وقتی پرورش دهندگان بوقلمون حرف هائی در مورد بیماری ها می زنند پرورش دهنده بوقلمون که گوش شنوا دارد به یک چیز علاقمند می شود و آن این است که بتواند مشکل را تصحیح کند و از حدوث مجدد آن در فارمش در آینده جلوگیری کند.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی