زندگی، حرفه و عملیات خروس جنگی درست شبیه یک کشتی گیر یا بوکسور است. او در طول زندگی به فراگیری تاکتیک­ها و فنون نبرد پرداخته، قبل از مسابقات، آماده سازی گردیده و در خلال مسابقات نیز همچون یک ورزش کار واقعی مورد رسیدگی قرار می گیرد. در این گونه ورزش ها پنج عنصر «قدرت»، «استقامت»، «سرعت»، «انعطاف پذیری» و «تمرکز و فکر» مورد نیاز است و باید در ورزش کار تقویت شود.در ادامه بحث نگهداری خروس جنگی  همچنین قفس خروس جنگی و لانه خروس جنگی را به طور کامل توضیح داده ایم.

مفهوم نگهداری خروس جنگی

خصوصیات پنجگانه فوق که باید در کشتی گیر و با همان درجه اهمیت در خروس جنگی تقویت شود، به ترتیب در ورزش های بدنسازی، دوندگی، رزمی کاری، ژیمناست و شطرنج وجود دارد. برخی حرکات از جمله کار روی دست و گردن در کشتی­گیری مهم است و موجب گیج و خسته کردن رقیب و به دست گرفتن کنترل قدرت او و بکار بردن فنون دیگر می شود. در ورزش کشتی، مربی زمان زیادی صرف آموزش این تکنیک به کشتی گیر می کند.

یادگیری شگردها و فنون نبرد در طول نگهداری خروس جنگی  و زندگی آنها به کمک مربی و با توجه به ظرفیت­های ژنتیکی (سویه، لاین و )، قابلیت­های فردی، فیزیک بدنی، شرایط تغذیه اخیر انجام می­شود. برای مثال «کولی دادن» و «یوغ رفتن» (ضمیمه)، شگردهای متضادی هستند که برای خسته کردن و از پا در آوردن حریف بکار می­روند و خروس­ها به یک یا هر دو آنها مجهز می شوند و جزو اخلاق خصوصی آنها در می آید. برخی خروس­ها بلافاصله بعد از مواجه شدن با رقیب، روش یوغ رفتن را بر می گزینند و برخی کولی می دهند، و گاه در حین مبارزه تغییر روش می­دهند. بکارگیری هر یک از آنها در نبرد واقعی با توجه به کیفیت خروس رقیب، تنوع خروس مدل (که خروس تمرینی با آن تمرین می­کند)، تجربه آنها در برخورد با حریف های مختلف در طول زندگی و تجربه و دانش خروس باز و زمان بندی مناسب تمرینات و عوامل پیچیده دیگر شکل می گیرد. نتیجه، کسب تجربه و افزایش قدرت تجزیه و تحلیل شرایط رقیب در ذهن خروس است.

خروس جنگی برای شرکت در نبرد، «آماده سازی» می گردد. این فرایند در مغرب زمین اصطلاحاً «نگهداری» و در ایران «کسو» نامیده می شود به این معنی که خروس­ها به گونه ای آموزش داده شده و آماده می شوند تا در میدان نبرد و پیروزی نهایی، وضعیت خود را حفظ کنند.

هدف اصلی از فرایند نگهداری خروس جنگی این است که پرنده درست همچون یک بوکسور یا کشتی گیر از نظر فیزیکی و روانی در طی نبرد آمادگی خود را حفظ نماید. نگهداری خروس ها شامل دو رکن اصلی «تغذیه» ( مصرف جیره پرانرژی) و «تمرین فیزیکی» و مباحثی از قبیل تغذیه عمومی، تغذیه کربوهیدرات، مدیریت آب و رطوبت، عملیات تمرینی مختلف و در نهایت آماده سازی نهایی است که در مباحث بعد به آنها اشاره می شود. آماده سازی نهایی عمدتاً برای خروس های تیپ انگلیسی و مبارزات کوتاه و سریع در روش مهمیز مصنوعی است.

در مورد اهمیت تغذیه مثالی در مورد خروس لاری زده می شود. قبلاً خاطر نشان می شود که بسیاری از اصطلاحات خروس بازی در ایران به درستی و به شیوه جامع و مانع تعریف نشده و در دسترس علاقه مندان قرار ندارد و چه بسا خروس بازان که برای برتر ماندن در حوزه فعالیت خود با خشک دستی شگردهایشان را به دیگران آموزش نمی دهند. در بخش ضمیمه خلاصه ای از این مفاهیم و تعاریف از بلاگ های خروس بازان ایرانی جمع آوری شده است. برای درک مباحث خروس بازی ایرانی باید ابتدا به آنها مراجعه کرد. اگر یک خروس لاری دارای شگرد کولی دهی باشد، لازم است در گود تا فرا رسیدن زمان غلبه بر حریف، مقدار زیادی بدود و اگر سنگین باشد زود خسته شده و رقیب از فرصت استفاده می کند و او را شکست می­دهد. برعکس خروسی که از استراتژی يوغ­اندازی استفاده می کند، اگر وزن بالایی داشته باشد قدرت هل دادن و به گوشه راندن رقیب را به دست می آورد و لذا زیادی وزن تا حد معینی برای او مفید است. هر دو خروس فوق از تمرین و غذا استفاده می کنند ولی خروس کولی ده باید ورزیدگی بدنی پیدا کند به این معنی که در حالی که عضلاتش چندان حجیم نیست، توده عضلانی کافی در او توسعه یافته و بتواند با سرعت مناسب و زمان مناسب به نبرد بپردازد بدون اینکه از پا در آید. این عملیات درست شبیه آماده سازی فوتبالیست ها در زمان آماده شدن برای لیگ بازی ها است که هم سرعت و هم قدرت باید داشته باشند. خروس يوغ­انداز در شرایط نبرد احتیاج به توده بدنی بیشتری دارد و بهتر است مقداری از سرعت و چابکی او به نفع قدرت بدنی اش کاهش یابد تا در اولین فرصت بر حریف غلبه کند. البته در مسابقات استاندارد خروس بازی در جهان، شرایط استانداردی از نظر وزن خروس­ها رعایت می شود که رعایت مسئله فوق کمتر شده و به جای آن تمریناتی در جهت افزایش تاکتیک های مناسب در آنها توسعه می یابد.

هدف غایی

در فرایند نگهداری خروس جنگی و تربیت آنها بدنبال كمال مطلق بلکه به دنبال عملکرد خوب خروس هستیم. در این مسابقه هیچ خروسی کامل نیست و در تمرینات و روش ها و استراتژی های آن هیچ روشی مطلقاً درست یا مطلقاً غلط نیست. هدف گیری به سمت کمال یا هدف غیرواقعی در فرایند تولیدمثل و اصلاح نژاد خروس ها یا عملیات نبرد آنها تنها موجب مهار پیشرفت ما می شود. خروس متوسط را به راحتی می توان بوجود آورده و خلق کرد. کار سخت خوب است، کار سخت تر بهتر و سخت ترین کار بهترین است و این درحالی است که تنها کار غیر قابل انجام و غیرممکن در برخی حوزه ها «كمال» نامیده می شود. در حرفه خروس بازی نه تنها لازم است به بایدها بلکه به نبایدها نیز توجه کرد. برای مثال در زمینه اصلاح نژاد خروس ها به جای اینکه تنها به تولید یک ماشین جنگی مخوف و کامل بپردازیم، لازم است بدنبال آن باشیم که نقاط ضعف برجسته در سبک نبرد خروس ها را کاهش دهیم. بهتر است به جای اینکه دنبال خروسی باشد که در زمان بالا پریدن، روی سر رقیب قرار گرفته و زمانی که به زمین می رسد بتواند به او ضربه بزند و از تمامی ضربات رقیب خود را دور نگه دارد، تنها به دنبال شناسایی نقطه ضعف­ها باشیم.

در ورزش­های رزمی و جنگ­های واقعی، شناخت «خود» اهمیت زیادی دارد. در خروس بازی نیز شناخت خروس همین وضعیت را دارد. بعد از انتخاب خروس قهرمان با پدر به شناسایی خصوصیات فردی او پرداخت. خروس و صاحبش باید همدیگر را بشناسند. متخصین آماده سازی خروس­ها برای نبرد مطالب زیادی در مورد خروس خود می دانند. شناخت خروس نیمی از مبارزه و برد در آن است. نباید تنها به وزن هنگام جنگ خروس پرداخت بلکه لازم است جنب و جوش او را دانست، اتکای به نفس او را شناخت و دانست که او در حالت افسار زده تربیت می­شود یا در حالت باز و رها شده. متابولیسم اختصاصی خروس نیز اهمیت دارد. آیا خروس قهرمان ما زود چاق می شود یا برای حفظ خودش نیز غذای بیشتری می خواهد. یک راه دانستن متابولیسم خروس، تنظیم مقادير استاندارد غذا برای گروه های وزنی خاص است. برای مثال ۳۵ گرم از یک غذای معین به خروس­های بین 8/1 تا ۲ کیلوگرم داده می شود و افزایش وزن آنها پایش می شود. کدامیک زیر وزن ایدآل است و کدامیک وزن مناسبی دارد. تمامی این اطلاعات در زمان وارد کردن خروس­ها به مرحله آماده سازی اهمیت دارد. آیا خروس به تمرین بیشتر یا خوراک کمتر یا تیمار دیگر نیاز دارد؟

دانستن بیوریتم خروس­ها و در واقع علايق طبیعی آنها نیز مهم است. دانستن وزن نبرد، احساس بدنی درست و جیره مناسب اهمیت دارد. از همه مهمتر کار کردن مشفقانه و مشحون از محبت با خروس است. آنها موجودات زنده ای هستند که به محبت پاسخ مناسب می­دهند. حفظ رکورد نیز مهم است. با توجه به آن بهتر می توان در مورد بیوریتم خروس­ها قضاوت کرد. برخی مطالعات نشان می دهد که خروس­ها دو هفته در اوج هستند و دو هفته ضعیف عمل می کنند. بنابراین هر ماه یک بار به نقطه اوج مهارت و توانایی خود می رسند. پس از رسیدن به نقطه اوج، به مدت دو هفته یک دوره تنزلی را تجربه می کنند و در صورتی که هفته ای یک بار خروس به تمرینات رزمی می پردازد، در دو تا از این تمرینات خروس به طور طبیعی و بر اساس دستورالعمل بیوریتم خود در حال تنزل و سقوط است. پس از آن دوباره اوج می گیرد. ملاحظه می شود که زمان بندی نبرد خروس­ها تابع ریتمی است که چرخه آن با چرخه گردش ماه هماهنگ است. ماه هر ۲۸ روز یک بار دور می چرخد. بیست و هشت روز، دو تا دو هفته است. در برابر برخی خروس­ها چرخه سه هفته ای دارند و برخی اساساً چرخه ندارند. ملاحظه می شود که دانستن خصوصیات دقیق خروس­ها رمز اولیه پیروزی آنها در میدان نبرد است.

 تسهیلات

لازم است در کنار دانستن مواردی از قبیل استفاده از قفس آماده سازی، قفس پرواز، جعبه چنگ گزنی، انواع مختلف دانه ها، غلات، ویتامین ها و مواد معدنی، اهداف و اصول مستتر در پشت هر یک از این تسهیلات و ضرورت دادن هر یک از مواد خوراکی به خروس را بدانیم. وقتی دلیل آن را دانستیم، می توانیم نوآوری بخرج داده و بر اساس ایده خود تغییراتی به آن داده و در شرایط عملی از آن استفاده کنیم. به صورت خلاصه شاید بتوان گفت که اولین گام این است که بر علیه قوائد برخیزیم. دوباره خاطر نشان می شود که بر هم زدن قوانین بعد از یاد گرفتن آنها نوعی ابداع گری و خلاقیت ولی قبل از آن نوعی جهل است. در ادامه برخی تسهیلات مورد استفاده در آماده سازی خروس­ها به همراه دلیل و چرایی آن ذکر شده است.

افساربند.

خروس­های جنگی را نمی توان به صورت درهم در یک محوطه نگهداری کرد. به صورت سنتی برای جلوگیری از درگیری، نگهداری خروس جنگی به این صورت است که آنها را در قفس­های انفرادی نگهداری می کردند. قفس برای فعالیت مناسب خروس ها مناسب نیست. جدیداً به جای قفس از محل افساربند استفاده می کنند که خروس­ها به صورت انفرادی و در فضای باز به زمین «افسار» می­شوند. منطقه افساربند برای استراحت عمومی خروس­ها بکار رفته و در محلی قرار دارد که بویژه در صبح ها رو به آفتاب و مناسب حمام آفتاب آنها باشد. بستن انفرادی خروس­ها در این منطقه علاوه بر جلوگیری از امکان درگیری، امکان کافی برای فعالیت روزمره آنها نیز فراهم می کند. خروس­ها در این سیستم به مراتب سرزنده تر و خوشحال تر از سیستم قفس هستند. افسار باعث می شود که خروس در طول روز به اطراف بچرخد و هرگاه خواست، روی نیخواب بپرد و در نتیجه عضلات پاها، بال و دیگر عضلاتش فعال بماند. هر چه افسار بلندتر باشد بهتر است ولی طول دو متر آن به همراه یک نیخواب در ارتفاع یک متری مناسب و کافی است. محل افسار کردن خروس باید در سایه، محل خنک و سرسبز و فاقد آب راکد سطحی باشد. سایه طبیعی را بصورت آلاچیق و در محلی سرسبز فراهم می کنند تا خروس­ها از گزند افتاب و باران در امان باشند. در لوح ضمیمه ۲۴، نمونه ای از یک محل افساربند در یکی از مراکز پرورش خروس جنگی در فیلیپین دیده می شود. خروس­ها به طور منظم و در فواصل ۳ تا ۷ روزه از افساری به افسار دیگر تغییر مکان داده می شوند. این تغییر مکان موجب از بین بردن تکرار و ملال روزانه و مواجه کردن آنها با محیط جدید شده و به نوبه خود آنها را فعال تر می­کند. بنابراین بهتر است در محدوده افساربند تعداد افسارها بیشتر از تعداد خروس­ها باشد تا بتوان آنها را به صورت چرخه ای مدیریت کرد. در دوره آماده سازی از این مکان استفاده می شود.

قفس آماده سازی.

جایگاه نگهداری خروس جنگی  با ابعاد و اندازه های متفاوت است ولی هر چه بزرگتر باشد بهتر است. به لحاظ عملی قفس های با ابعاد 2/1 × 4/2 ، 8/1 × 8/1 متر و ارتفاع 8/1 متر مناسب است در حالی که نی خواب در ارتفاع 2/1 فوتی قرار گیرد. بهتر است از قفس های با ابعاد متفاوت استفاده کرد تا خروس در زمان چرخ زدن درون آن فعال­تر بماند. خروس­ها بعد از مدتی که در یک محل باشند میل به استراحت پیدا می کنند و فعالیت کمتری می کنند ولی وقتی به صورت چرخشی از قفس های متفاوت استفاده کنند، فعالیت آنها بیشتر می شود. هدف از چرخش قفس­ها، تشویق هرچه بیشتر خروس ها به دور چرخیدن در اغلب ساعات روز است. به این ترتیب به طور طبیعی در حال تمرین هستند. این قفس ها بهتر است حتی المقدور فاقد سقف بوده و تنها محلی برای در امان نگه داشتن آنها از باران داشته باشد و نیز در منطقه سایه و ترجیحاً زیر درخت گذاشته شود. از آنجا که هدف از بکار بردن جایگاه­های آماده سازی، تشویق حرکت و جنب و جوش خروس­ها است، لذا باید این قفس ها را به صورت انفرادی ساخت بدون اینکه دیوار جامد (ضد دید) داشته باشد بطوری که خروس به صورت دائم بیرون را دید بزند.

قفس پرواز .

قفس های پرواز نگهداری خروس جنگی با ابعاد 4/2 × 2/1 متر مناسب است در حالی ۳ تا 6/3 متر ارتفاع داشته باشد. نی خواب های مناسبی در ارتفاع های مختلف 5/1 ، 8/1 ، 1/2 و 4/2 متری قرار داده شود. در ابتدا نی خواب ها در ارتفاع 5/1 متری گذاشته می شود تا خروس با آنها آشنا شده و به آنها عادت کند. سپس به تناسب ارتفاع آنها افزایش می یابد. قفس پرواز باید دارای سقف مناسب بوده و حد فاصل بین جایگاه ها به صورت مناسبی از هم جدا شود. این جایگاه ها به گونه ای ساخته می شود که بتوان یک مرغ را در بین دو خروس قرار داد. این کار باعث می شود خروس­ها با دیدن مرغ از روی نی خواب ها به جست و خیز بپردازند. وقتی خروس روی نی خواب است و مرغ را در چنین شرایطی می بیند فکر می کند اگر پایین بیاید مرغ هم با او خواهد بود ولی وقتی پایین است مجدداً بالا می برد تا مرغ را ببینند. قبل از اینکه خروس به بی نتیجگی ان پی ببرد، این عمل بارها تکرار می شود که برای بال های او نوعی تمرین است. در صورتی که از قفس پرواز به عنوان قفس آمادگی نهایی نیز استفاده شود، فراموش نشود که حتماً نی خواب ها را به موازات نزدیک شدن روز نبرد پایین و پایین تر بیاوریم و دیگر مرغی بین آنها قرار ندهیم.

میز تمرین .

بسیاری از متخصصین آماده سازی خروس­ها بخصوص از نوع نبرد با مهمیز مصنوعی و دشنه کوتاه، از یک میز کار استفاده کرده و آن را پایه تمامی عملیات آموزشی خروس می دانند و عملیاتی از قبیل پرواز، پرش، چرخ زدن و عملیات مشابه را روی آن انجام می دهند تا قدرت و بنيه خروس افزایش یابد. در خروس بازی از نوع دشنه بلند که به جای قدرت و بینه بدنی، صفاتی از قبیل سرعت عمل و توانایی ایجاد زخم در بدن رقیب، زمان بندی و حضور ذهن مهم است، میز تمرین کارایی چندانی ندارد.

جعبه چنگ زنی.

خروس­هایی که در یک برنامه آماده سازی شرکت می کنند معمولاً از جیره غذایی با پروتئین بالا استفاده می کنند و در معرض تمرین های سختی قرار دارند و لذا ممکن است دارای عضلات سفت و سخت شده و غلظت اسید لاکتیک عضله آنها افزایش یابد. برای اجتناب از این وضعیت، آنها را در جعبه چنگ زنی قرار می­دهند که همچون کیسه بوکس آنها را به فعالیت را دارد. جعبه یا قفس چنگ­زنی ابعاد ۱ در ۱ در ۱ متر دارد. ارتفاع آن باید به اندازه ای باشد که هنگام بال زدن خروس، بال آنها به دیواره و سقف گیر نکند. کف این قفس­ها چوبی است تا هنگام چنگ زدن خروس به آن موجب کشیدگی مناسب پای خروس­ها شود بویژه زمانی که پایشان را به عقب دراز می کنند. چند دقیقه فعالیت چنگ زنی بعد از تمرینات سنگین، باعث می شود که عضلات پای آنها رلاکس شده و تون طبیعی خود را باز یابد. در صورت استفاده از چنگ زنی سریع تر یا کندتر باید کف جعبه از پوشال نرم یا برگ درختان و در چنگ زنی سنگین از برگ و بار ذرت، برنج یا علف­های بلند پوشیده شود. گاه مقداری مواد چنگ­زنی به صورت چند تکه ذرت، پلت خردشده یا بلغور یولاف به سمت خروس ساکن جعبه پرت می کنند تا او را مجبور به چنگ زنی کنند. خروس­ها بطور طبیعی به مواد ریخته شده در کف قفس همچون برگ ذرت و امثال آن پاسخ داده و با چنگ آنها را زیر و رو می کنند. گاه برای فعال تر کردن آنها مقداری دانه ذرت، پلت یا بلغور یولاف روی آنها ریخته میشود تا خروس برای یافتن آنها به زیر و رو کردن و چنگ زدن بپردازند. به مجموع این مواد (علف­ها و مواد خوردنی)، «مواد چنگ زنی» گفته می شود. نوع و مقدار آنها به شیوه ای انتخاب می شود که بتوان مدت زمان چنگ زنی خروس­ها را کنترل کرد و دو نوع تمرین چنگ زنی سنگین یا سبک ایجاد نمود. تمرینات سنگین با علف­های خشن تر همچون برگ موز انجام می شود و ویژه تمرینات چنگ­زنی در زمستان و هوای سرد است.

قفس استراحت.

در زمان عملیات چرخش خروس ها، از قفس­های کوچک استراحت با ابعاد ۶۵ × 65 × 65 سانتی­متر نیز استفاده می شود. خروس ها در طول روز برای استراحت به این قفس ها منتقل می شوند. در واقع قفس استراحت نوعی محل استراحت قیلوله برای آنها است.

قفس آرام سازی.

قفس­های سیمی با ابعاد ۱ در ۱ متر که سبک و ارزان و راحت هستند و برای آرام سازی خروس­ها در روز نبرد بکار می روند. در سایر روزها از این قفس­ها به عنوان قفس استراحت خروس هایی استفاده می شود که در مزرعه در حال تمرینات آماده سازی هستند. این قفس ها نگهداری خروس جنگی در نیمه روز در محل خنک یا زیر سایه درخت گذاشته می شود.

لامپ ها.

برای آماده سازی خروس­ها مناسب است. این کار نه تنها برای عادت دادن خروس­ها به نور مصنوعی موجود در گود نبرد بلکه برای تأمین طول روز بلندتر برای آنها است. طول روز بلندتر (حداقل ۱۴ ساعت در روز) اثر مثبتی بر سیستم هورمونی آنها دارد.

گود تمرین.

یک گود تمرین نورانی، محلی مناسبی برای تمرین خروس­ها است. لازم است این گود به اندازه­ای بزرگ باشد که فضای کافی برای جست و خیز آنها وجود داشته باشد. استفاده از نور به این دلیل است که تمامی فعالیت های آماده سازی در صبح زود و قبل از طلوع آفتاب انجام می گیرد. در این لحظات دستگاه گوارش خروس خالی است و در شب گذشته استراحت کافی نیز داشته است.

قپان (ترازو).

آماده سازی خروس­ها بدون استفاده از قپان مناسب و پاداشت وزن آنها در روزهای نبرد غیرممکن است. لازم است خروس­ها در روزهای آماده سازی به طور مرتب وزن شوند.

قفس آماده سازی نهایی.

قفس آماده سازی نهایی در واقع نسخه کوچکتر قفس پرواز است و ۱ متر عرض و 8/1 متر طول و 5/1 متر ارتفاع دارد. در حالی که هدف بکار بردن قفس آماده سازی، تشویق خروس­ها به تمرین و فعالیت هر چه بیشتر است، در قفس آماده سازی نهایی هدف تشویق به استراحت است. بنابراین لازم است این گونه قفس­ها حتی المقدور پوشیده تر و محصورتر باشد و اجازه دید زدن محیط بیرون را به خروس ندهد. این قفس­ها دور از محل افسار خروس­ها و دیگر جایگاه­ها ایجاد می کنند. می توان گفت قفس آماده سازی نهایی بنوعی شبیه اطاق قرنطینه یا اطاق مداوا است.

اشتال نگهداری.

به موازات نزدیک شدن روز نبرد، بهتر است خروس­ها را به مدت یک یا دو ساعت در روز در اشتال نگهداری قرار دهیم. در روزهای آخر ساعات نگهداری آنها در این قفس بیشتر می شود. قرار دادن خروس ها در این قفس­ها علاوه بر ایجاد امکان استراحت برای آنها موجب آشنایی خروس­ها با آن شده و در روز مسابقه وقتی برای اولین بار در اشتال گذاشته می­شوند دچار تنش و اضطراب نخواهند شد.

لانه خروس .

هر چه روز نبرد نزدیک تر می شود، لازم است خروس ها تعداد ساعات بیشتری استراحت کنند. دو روز قبل از مسابقه آنها استراحت بیشتری دارند و لذا در اشتال های نگهداری گذاشته می شوند و اشتال ها در یک لانه خروس قرار می گیرد تا به طور کامل در برابر عناصر محیطی در امان باشند. برخی از این لانه ها مجهز به تهویه است تا محیط درونی آن کنترل شود و دما و رطوبت آن ثابت و در محدوده مناسب برای پرندگان نگه داشته شود.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی