در حدود 65 تا 70 درصد هزینه های جاری مرغداری گوشتی، صرف تهیة خوراک می شود. از طرفی تولید گوشت سالم، با کیفیت و اقتصادی، در گرو تأمین غذای سالم و مناسب برای جوجه های گوشتی است. درادامه به اهمیت کنستانتره مرغ گوشتی یا کنستانتره مرغ می پردازیم و به انواع ویتامین ها ، مواد معدنی و پروتئین های  لازم و حیاتی در کنستانتره مرغ خواهیم پرداخت.

روش های درست تغذیه و برخی کمبودهای تغذیه ای

خوراک مناسب و متعادل، بسته به سن، نژاد و هدف پرورش، تعریف می شود و با در نظر گرفتن مؤلفه های یاد شده، آنالیز شیمیایی مشخصی برای خوراک طیور، بیان می گردد. آنالیز شیمیایی خوراک، در واقع شناسنامه جیره محسوب می شود که صرف نظر از مواد تشکیل دهنده، باید مواد مغذی قید شده در آنالیز شیمیایی جیره تأمین گردد. مثلاً وقتی گفته میشود که طبق جداول NRCیا انجمن تحقیقات ملی ایالات متحده، خوراک جوجه های گوشتی در هفته اول پرورش، باید انرژی قابل متابولیسم در حدود ۳۰۵۰ کیلو کالری در کیلوگرم و پروتئین خامی معادل ۲۳ درصد داشته باشد، اشاره ای به نهاده ها با مواد اولیة متشکلة جیره نمی شود، بلکه منظور آنست که آنالیز شیمیایی یاد شده، با استفاده از نهاده های رایج، تأمین گردد و البته در این میان، بخشی از انرژی متابولیسمی یا ME توسط ذرت و بخش دیگر به وسیله کنجاله سویا، روغن گیاهی،پودر ماهی، گندم یا نهاده دیگر تأمین می شود. همچنین در تهیه جیره مذکور، نهاده هابه گونه ای انتخاب می گردند که میانگین پروتئین خام آنها مساوی ۲۳ درصد می­شود. البته باید توجه داشت که بیشتر مواد اولیه خوراک طیور، محدودیت مصرف دارند و بسته به سن پرنده، مقدار معینی از نهاده ها را میتوان بکار برد.

علیرغم تنوع و گوناگونی نهاده های خوراکی، همه آنها از نظر ساختمان شیمیایی به چهار دسته عمده تقسیم می­شوند

١- منابع انرژی (شامل کربوهیدرات ها و چربیها)

۲- منابع پروتئین

٣- ویتامین ها

۴- مواد معدنی.

البته هر چند در دسته بندی فوق، آب را لحاظ نمی کنند، اما اهمیت آب در تغذیه طیور، امری انکار ناپذیر است و همه فرایندهای هضمی در حضور آب، انجام می شوند و به همین جهت، در علم تغذیه دام و طیور، از آب با عنوان «فراموش شده ترین ماده مغذی» یاد می شود.

                          جدول ۱: آنالیز شیمیایی جیره پیش آغازین جوجه های گوشتی

مقدارموردنیاز ویتامینها و موادمعدنی نیزدرتامین احتياجات غذایی طیور گوشتی اهمیت خاصی دارد و توسط مکمل معدنی و مکمل ویتامینی و مابقی توسط نهاده های موجود در جیره تأمین می گردد جدول1و2. البته کلسیم و فسفر مورد نیاز برندگان که جزء مواد معدنی پرمصرف می باشند، توسط کربنات کلسیم، صدف، متوکلسیم فسفات و دی کلسیم فسفات تأمین می گردد.

جدول 2: ویتامین ها و مواد معدنی کم مصرف در هر کیلوگرم جيرة بين آغازین جوجه های گوشتی

اسیدهای آمینه با آمینواسیدها واحدهای تشکیل دهنده پروتئین ها هستند. تعدادی از آمینواسیدها که طيور قادر به ساختن آنها نیستند و وجود آنها در خوراک طیور، ضروری است، آمینواسیدهای ضروری نامیده میشوند. متیونین، لیزین و گاهی ترئونین، امینو اسیدهای ضروری میباشند که به طور صنعتی وجود دارند و به خوراک برندگان افزوده میشوند.

همچنین کولین، نوعی فسفولیپید شیه ویتامین از خانواده لسیتین است که فرم سنتتیک یا صنعتی آن به نام کولین کلراید به جیرة طيور اضافه میشود. از مهمترین نشانه های کمبود کولین میتوان به موارد ذیل اشاره نمود. اختلالات عصبی، کندی رشد، ضایعاتکبدی و کلیوی، پروزیس یا دررفتگی تاندوم اندام حرکتی و اختلالات تناسلی. گفتنی است یکی از مشتقات کولین، بنام استیل کولین در انتقال جریان عصبی نقش عمده ای دارد.

ویتامین ها و مواد معدنی نیز در کارخانه های مکمل سازی به شکل مکمل های جداگانه یا مکمل دوقلوی ویتامینی  مواد معدنی تولید می شوند و این مکمل ها در ترکیب کنستانتره مرغ گوشتی بکار می روند یا مستقیماً به جیره نهایی طیور اضافه می شوند. کنسانتره طیور، نوعی دان آسیاب شده است که بخشی از جیره نهایی را شامل می شود و علاوه بر داشتن مقادیر معتنابهی انرژی و پروتئین، منبع عمده تأمین نیازهای ویتامین، مواد معدنی، آمینواسیدهای ضروری و گاهی محتوی آنزیم و افزودنیهای خوراکی دیگر است. به بیان دیگر، مرغدار با بکارگیری کنسانتره و با در اختیار داشتن جیره پیشنهادی کارخانه تولید کننده کنسانتره، آن را با چند نهاده پرمصرف، مانند ذرت، کنجاله سویا و گندم و گاهی با صدف، نمک و روغن یا پودر چربی مخلوط کرده و بدون نیاز به افزودن موادی مانند دی ال متيونين، ال لیزین هیدروکلراید و کولین کلراید، دی کلسیم فسفات، مکمل معدنی – ویتامینی، مولتی آنزیم و سایر افزودنیها، اقدام به تهیه جيره نهایی می نماید. مرغدار برای آسیاب کردن ذرت، کنجاله سویا، گندم، صدف و ترکیب کردن آنها با کنسانتره یا مواد آسیاب شده یا پودری، نیاز به دستگاه آسیاب – میکسر دارد.

برخی کارخانجات خوراک دام و طیو ، کنستانتره مرغ گوشتی تولید می کنند که نمک و داروی ضدکوکسیدیوز ندارد و در راهنمای استفاده از آن، قید می نمایند که نمک با توجه به شوری آب منطقه و داروی ضدکوکسیدیوز با نظر دامپزشک فارم، به جیره اضافه شود. همانگونه که قبلاً اشاره شد کوکسیدیوز نوعی بیماری انگلی شایع پرندگان است که به وسیله تک یاخته ای به نام آیمریا ایجاد می شود و علایم آن عبارتند از: کسالت ژولیدگی پرها و اسهال خونی. یکی از عوامل زمینه ساز بروز این بیماری، وجود بستر مرطوب می باشد که امکان ادامه حیات و تکثیر و تولیدمثل را برای اووسیست های این تک یاخته فراهم می نماید تا اینکه توسط پرنده بلعیده شوند و از آن پس، چرخه تکاملی خود را در بدن پرنده ادامه می دهند.

داروهای پیشگیری کننده از این بیماری یا اصطلاحاً کوکسیدیواستاتها دو دسته اند: یک دسته آنتی بیوتیک­های یونوفوره هستند و دسته دیگر با فرمولاسیون شیمیایی

. معمولاً ضدکوکسیدیوزهای یونوفوره با برخی آنتی بیوتیک­ها تداخل اثر دارند ولی کوکسیدیواستات های شیمیایی چنین نیستند. برای مثال، مصرف همزمان موننسین سدیم که نوعی داروی ضدکوکسیدیوز یونوفوره است، با برخی آنتی بیوتیک ها مانند کلرامفنیکل، اریترومایسین و سولفاناميدها منجر به مسمومیت می شود. همچنین برخی داروهای ضدکوکسیدیوز سبب تأخیر رشد، تأخیر در تکامل دستگاه ایمنی، کاهش جذب ویتامینهایی مثل تیامین و در نتیجه پلی نوریت یا التهاب دستگاه عصبی و فلجی می گردد. چون داروهای ضدکوکسیدیوز سبب کاهش تولید تخم مرغ و پیدایش رگه های رنگ پریده در زرده تخم مرغ و مشکلاتی از این قبیل می شوند، توصیه می گردد مصرف این داروها از سن شانزده هفتگی پولت­ها که طیور به تدریج شروع به تخمگذاری می کنند، قطع شود. توجه به این ملاحظات و این که بهتر است داروهای ضدکوکسیدیوز در هر دوره پرورش عوض شوند تا از ایجاد مقاومت دارویی در بین تک یاخته ها جلوگیری شود، موجب می گردد که تصمیم گیری درباره تجویز این داروها، امری تخصصی تلقی شده و تنها در اختیار دامپزشک فارم باشد.

گفتیم که معمولاً تولید کنندگان کنستانتره مرغ گوشتی ، نمک و داروی ضدکوکسیدیوز در ترکیب کنسانتره وارد نمی­کنند. افزودن داروی ضدکوکسیدیوز به جیره طیور، بنابه ملاحظاتی که پیشتر ذکر شد، صورت می پذیرد. افزودن نمک با توجه به شوری آب منطقه هم، پیچیدگی های خاصی دارد که اهم آنها در پی می آید.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی