درمقاله های قبلی انواع زیادی از نژادهای گوزن ها را بررسی کردیم درادامه نیز به معرفی ویژگی های ظاهری ، محل زندگی گوزن شوکا ، گوزن قرمز و گوزن کالامیان را بررسی می کنیم.
گوزن شوکا Roe
طبقه بندی علمی
سلسه: جانوران
شاخه: طنابداران
دسته: پستانداران
راسته: زوج سمان
خانواده: سروایده cervidae
زیر خانواده: اودوسویلینی odocoileinae
جنس: کاپرولووس capreolus
گونه: کاپرولووس کاپرولووس c.capreolus
کاپرولووس پیگارگیوس c.pygargus
Roe انگلیسی از انگلیسی قدیم (raha)، از آلمان بدوى raikhon که هم ریشه با زبان اسکاندیناوی قدیم ra و آلماني Reh بوده کلمه است که در نوشته های قدیم از 5 کشور از جمله نروژ با نام rahihan آمده که در مجموع از rei به معانی مختلفی چون رگ، رگه، سپیده دم، رگ نواری، به سرعت حرکت کننده، نقطه، لكه ها می باشد.
گوزن Roe ياشوکا به دلیل گستردگی فراوان زیستی در سراسر جهان دارای اندازه های و پوشش های متفاوت می باشد در اروپا رنگ پوست در تابستان قرمز کمرنگ و در زمستان خاکستری تا قهوه ای کمرنگ بوده به همراه سفیدی دور چشم، پهلوها و قسمت کپل. نرها دارای شاخند و بدون انشعاب با ۲۰ تا ۲۵ سانتی متر در مسن ترها و ۵ تا ۱۲ سانتی متر در جوان ترها. هم چنین در ازای بدن ۹۵ تا ۱۳۰ سانتی متر با ارتفاع تا شانه حداکثر ۷۵ سانتی متر با دمی خیلی کوتاه به طول ۲ تا ۳ سانتی متر و وزنی بین ۱۰ تا ۲۰ کیلوگرم می باشند. اما گوزنRoe در ایران گویش های مختلف نام های متفاوتی دارد (مازندران = شوکا، ترکمن = شوکه، ترکی = الیک، کردی = فیله گچه، فيل کا) جثه به مراتب کوچک تر از مرال و تقریباً به اندازه آهوست. به علت بلندتر بودن پاها نسبت دست ها (پاهای جلویی) کمی قوزدار به نظر می رسد. دم بسیار کوتاه و تقریباً نامشخص است. موهای تابستانی کوتاه و نرم به رنگ قهوه ای متمایل به قرمز و موهای زمستانی نسبتاً بلند و کلفت و به رنگ خاکستری اند در این فصل رنگ لکه ها سفید است، ضمناً بر خلاف گونه های اروپایی پوزه و دور چشم سیاه است. هریک از شاخها ۳ شاخک دارند (در مواردی 4 یا 5 شاخک نیز مشاهده شده است) شاخها در اواسط پاییز می افتد. شاخ جدید که کرک دار است در طول زمستان رشد کرده و در فصل بهار کامل می شود. در نرهای یکساله شاخها شاخک ندارند و بعضاً دارای یک شاخک می باشند. بیشترین رشد شاخ در سنینی بین 4 تا ۷ سالگی است.
درازی بدن ۹5 تا ۱۳5 سانتی متر، طول دم ۲ تا ۳ سانتی متر، ارتفاع تا شانه 6۵ تا ۷۵ سانتی متر و وزنی بین ۱۵ تا ۳۰ کیلوگرم دارند.
آثار گوزن Roe اروپایی در دوران Mesolithic در بریتانیا به دست آمده که نشان از قدمت این گوزن دارد هرچند طی سالیان متمادی و با شکار بی رویه این گوزن زیبا در قرن ۱۸، گمان می رفت این گونه از بین رفته است اما تعدادی از این گوزن ها در قسمت هایی از زمینهای جنگلی مرکزی و ارتفاعات شمال غرب انگلستان و همچنین بخش های از جنگل های اسکاتلند دیده شده در نتیجه طی دوران سلطنت ملکه ویکتوریا و بعد از آن دوباره تعداد این گوزن افزایش یافت و به نحوی که امروزه ۵۰۰۰۰۰ گوزن در بریتانیا برآورد می شود.
در ایران این گوزن را می توان در جنگل های کرانه دریای مازندران تا ارسباران و کرمانشاه یافت. اطلاع دقیقی از زمان وجود این گوزن در ایران به دست نیامده ولی از شواهد چنین بر می آید، در دوران حکومت قوم طيورس در طيورستان (مازندران، گیلان، گلستان) این گوزن وجود داشته و به همراه گوزن قرمز دو گونه مهم گوزن در کشور ایران را شامل می شود.
گستردگی این گوزن بسیار زیاد بوده، علاوه بر پخش وسیع این گوزن در ایران این گونه گوزن در کوه های اورال تا شرق دور (خاور دور) به چین و سیبری، کوههای قفقاز، آسیای صغیر، مناطق اسکاندیناوی و جزایری مانند ایسلند، ایرلند، جزایر دریای مدیترانه پرتقال و یونان وجود دارد.
گوزن Roe اساساً گوزن زمین های جنگلی بوده اما تعدادی از آنها اخيراً به مناطق باز که بیشتر محل گیاهان پرپشت بوته زار و زمین های کشاورزی است کشیده شده اند.
گوزن شوکا از تمشک، پیچیک، علوفه، برگها و سرشاخه درختان تغذیه کرده، نکته جالب توجه این که شوکا بر خلاف سایر سم داران که هنگام نوشیدن آب لب ها را روی آب قرار می دهند؛ مانند سگ به وسیله زبان آب را می نوشد.
این گوزن هم روز و هم در شب فعالیت داشته ولی چرای اصلی در اوایل صبح و غروب بوده، به صورت انفرادی زندگی کرده و گاهی با زوج و یا دستهای کوچک در زمستان دیده شده علاقه زیادی به زندگی در میان توسه ها، خاشاک و سرخس دارد.
این گوزن دارای حس بویایی، شنوایی و بینایی قوی با قابلیت شناکردن بالا و بی حرکت بودن در محل زندگی خود برای فریب دشمنان و به هنگام خطر با صدایی شبیه به واق واق کردن سگ دیگران را مطلع کرده و پس از آن سریع مخفی و یا با پرش های بلند فرار می کند. هر چند به هنگام نزدیک شدن دشمن در ابتدا توجهی نشان نمی دهد، وقتی که دشمن نزدیک تر شد، ناگهان اقدام به فرار می کند. گمان می رود به علت دید ضعیف این گوزن نسبت به حسهای دیگرش باشد که با بوکردن و یا شنیدن پی به وجود دشمن می برد. دلیل دیگر می توان اینگونه فرض کرد که این حرکت برای فریب دشمن (به جهت پرش اولیه سریع این گوزن) باشد زیرا برخی از دشمنان مانند یوزپلنگ اگر برای مدتی با سرعت بالا حرکت کند با ترشح هورمون و فشار بر مغز باعث فلج شدن حیوان می شود و در نتیجه این حیوان گوشتخوار پس از مدتی دویدن سریع هنگام احساس خطر در خود از تعقیب شکار دست بر می دارد.
دیدن این گوزن بسیار مشکل می باشد در جنگل ها به دلیل پیچیدن صدای شاخ و برگ زیر درختان و در فضاهای باز به خاطر پخش بوی بدن و احساس آن توسط شوکا در نتیجه موجب فرار شوکا از محیط می شود. در شبهای پرنور بخصوص ماه کامل، تحرک این گوزن بیشتر شده و دیر هنگام برای چراکردن بیرون آمده و تا سپیده دم به تغذیه خود می پردازند. بهترین زمان برای دیدن شوکا هنگام هلال ماه است زیرا محیط کاملاً تاریک بوده و گوزن در ساعات اولیه شب و صبح قابل رؤیت است.
تشخیص گوزن شوکا آماده برای جفتگیری مشکل است، در نتیجه برای تشخیص، دانستن مطالب زیر ضروری است:
سر یک گوزن بالغ نر پهن تر از گوزن ماده است. بنابراین پوزه گوزن نر کوتاه تر جمع تر از گوزن ماده است. نرها گردن کلفت تری دارند و به همین خاطر نیز کوتاه تر به نظر می آید تشخیص بچه گوزن مقدور نبوده، ولی در سنین ۱تا ۲ سالگی مشهود می باشد.
علاوه بر وجود شاخ تنها در گوزن نر، قسمت سفید نشیمنگاه راهنمای قابل اعتمادی برای تشخیص جنسیت است، تفاوت های قابل ملاحظه ای در شکل و اندازه نشیمنگاه در ماده ها وجود دارد. یک دسته موی سفید که از لبه پایین تر از نشیمنگاه نمایان است نکته برجسته از تفاوت در ماده هاست. برخلاف پوست زمستانی خاکستری یا قهوه ای متمایل به خاکستری قسمت نشیمنگاه گوزنها به صورت سفید خالص ظاهر می شود و غالباً اولین نکتهای که توجه دیگران را به حضور یک گوزن در چشم انداز سفید یکدست زمستان جلب می کند، همین موضوع است.
نشیمنگاه در حیوانات بالغ کاملاً واضح بوده در حالی که در بچه ها اصلاً مشخص نیست و در جنس ماده یکساله نشیمنگاه و اطراف آن کوتاه است. برخلاف گوزن قرمز، اندازه و وزن جنس نر و ماده در گوزنهای خاکستری (شوکا) تقریباً یکی است در بچه گوزنها جنس نر اغلب کوچکتر از گوزن ماده است، گوزن نر بالغ نا آرام تر و مشکوک تر از جنس ماده است و به همین دلیل به هنگام چرا به طور مکرر سرش را بر می گرداند و اطراف را با دقت بررسی می کند.
گوزن ماده بالغ اسکلت بندی سنگین تری دارد، صورت بلندتر و باریک تر و یک هیکل گرد و تپل دارد. شکل بدن و افتادگی شکمش تا حدودی به بارداری بودن یا نبودن او بستگی دارد، پستان های این حیوان در طول سال به طور واضح قابل مشاهده است که این امر به علت شیر دادن به بچه در زمستان است.
گوزن یک ساله سبک تر، بسیار خوش ترکیب و زیباست، بدون این که لاغر باشد. باریک اندام و معمولاً در وضعیتی عالی با پوستی براق است. سرش پهن و کوتاه تر است صورتی شاداب و قیافه اش بچه مانند است.
گوزن نر به هنگام جفتگیری با دیگر رقبا به مبارزه می پردازد و طبق قانون طبیعت در صورت پیروزی اقدام به گرفتن جفت می کند؛ هرچند شوکا در کنار گوزن قرمز زندگی مسالمت آمیزی دارد ولی مانند گوزن قرمز حرمسرا نداشته و تنها با جفت خود به هنگام فصل جفتگیری زندگی می کند. فعالیت جنسی شوکا در اواخر تیر شروع و تا یک ماه ادامه دارد. شوکای نر با شاخ زدن به درختان جوان قلمرو خود را مشخص می کند. پس از جفتگیری رشد سلول تخم حدود 5/4 ماه متوقف می ماند. بنابر این آبستنی حدود ۱۰ ماه و به طور دقیق ۲۹4 روز طول می کشد و عموماً بین ماه های می تا ژوئن بره زایی اتفاق می افتد. معمولاً ۲ بچه به دنیا می آید. هرچند ۳ قلوزایی هم امکان پذیر است مادر بچه ها را که خالدار و دارای استتار خوبی هستند. به مدت ۳ تا ۷ روز در بین علف ها مخفی می کند. بچه ها حدود ۳ ماه شیر می خورند و در 14 ماهگی به سن بلوغ می رسند.
شکارچی های شوکا علاوه بر انسانها خرس ها، سیاه گوش و گرگها می باشند. که باعث کاهش این گوزن مقاوم نسبت به بیماری می شوند.
طول عمر شوکا تغییر پذیر و با توجه به شرایط و محل زندگی از ۷ تا ۱5 سال متغیر است. هرچند که در حالت عادی نرها ۵ سال و ماده ها 6 تا 7 سال عمر می کنند. بیشترین مرگ و میرها در فصل زمستان و به هنگام تولد می باشد.
گوزن قرمز Red Deer
طبقه بندی علمی
سلسله: جانوران
شاخه: طنابداران
دسته: پستانداران
راسته: زوج سمان
زیر راسته: نشخوار کنندگان
خانواده: سرو ایده cervidae
زیر خانواده: سرواین cervinae
جنس: سرووس cervus
گونه: سرووس الافيوس c.elaphus
گوزن قرمز (cervus elaphus) از بزرگترین گونه های گوزن که بیشتر در اروپا، منطقه کوهستانی قفقاز آسیای صغیر و قسمت هایی از غرب و مرکز آسیا ساکن است. هم چنین منطقه کوهستانی اطلس بين الجزائر و تونس در شمال غرب آفریقا به انضمام گروه های معرفی شده به نیوزلند و آرژانتین مکانهای هستند که می توان گوزن قرمز را مشاهده کرد.
در ابتدا گمان می رفت، گوزن قرمز شرق آسیا با الک آمریکای شمالی و یا واپیتی یک گونه از گوزن باشد که بعدها پس از مطالعات DNA مشخص شد که دو گونه مجزا از هم بوده و هیچ ارتباطی با هم ندارند گوزن قرمز اروپایی یک دم نسبتاً درازتر در مقایسه با خویشاوندان آسا امریکایی شمالی دارد. تفاوت های مختلف در گوزن های قرمز در زیرگونه های آنها از کوچکترینشان گوزن قرمز جزیره کورس و ساردینا در دریای مدیترانه و بزرگترینشان گوزن قرمز شرق اروپا (مرال)، از اسیای صغیر و منطقه کوهستانی قفقاز تا سواحل دریای کاسپین (دریای مازندران کنونی) و در نهایت شرق اروپا در شاخها و ترکیب ظاهر قابل تشخیص می باشد، همچنین گوزن های غرب اروپایی که از گونه های بزرگ گوزن بوده و در کوه ها کارپاتیان در مرکز اروپا و امروزه پس از انتقال به کشورهایی نظیر نیوزلند و آرژانتین زندگی می کند به نوعی شبیه به واپیتی می باشد.
گوزن قرمز اروپایی پوشش تابستانی قهوه ای مایل به زرد دارد. در پاییز دورادور گردن نرها یالهای کوتاه دیده می شود. گوزن نر جزایر انگلستان و نروژ دارای بیشترین موهای دور گردن هستند. گوزن های نر شرق اروپا و گوزن قرمز اسپانیایی یال گردن ندارند. ماهیچه های گردن در نرها كلفت تر و قوی تر از گوزن ماده بوده، تنها نرها دارای شاخند که هر ساله در بهار رشد کرده و در پایان زمستان می افتد. گوزن قرمز اروپایی دارای شاخهای مستقیم و چین و چروک دار است و چهار یا پنج شاخک به شکل یک تاج یا فنجان دیده می شود. هرچند گاهی اوقات شاخهای صاف نیز به چشم می خورد. پوشش زمستانی گوزن قرمز شرق اروپا که مایل به خاکستریست به همراه قسمت های سفید روی کپلشان که می توان آن را با پوشش قهوه ای مایل به قرمز با یک تکه زرد تیره تر کپل در فصل زمستان مقایسه کرد. تمام زیر گونه های گوزن قرمز با مالیدن پیوسته بدنشان به درختان و دیگر اشیاء، موهای زمستانه را از بدنشان پاک می کنند مجموعا می توان رنگ بدن گوزن قرمز را از خاکستری با رنگ روشن رایج در زمستان تا رنگ متمایل به قرمز و پوشش تیره تر در تابستان به همراه پوشش های قهوه ای مایل به قرمز مشاهده نمود. عموماً گوزن قرمز بطور متوسط 2/1 متر ارتفاع تا شانه، بین 2/1 تا 4/2 متر درازای بدن و وزنی با میانگین ۲۹۵ کیلو گرم می باشد.
گوزن قرمز ایرانی یا همان زیر گونه مرال (ترکمنی: سرغون-ترکی: مارال – کردی: گا- مازندرانی: گاو، گاو کوهی، ورزا) که بیشتر در حواشی دریای مازندران و به خصوص در جنگل های مازندران و جنگل های ارسباران و منطقه پاپی لرستان بصورت پراکنده زندگی می کنند. دارای جثه بزرگ و قوی با دست و پای بلند، و موهای کوتاه به رنگ خاکستری تیره که در تابستان متمایل به قهوه ای (رنگ بچه ها قهوه ای متمایل به قرمز با خالهای سفید، ناحيه کپل برخلاف زرد که سفید است در مرال ها زرد است و خطوط سیاه روی دم در اطراف کپل وجود ندارد) نرها شاخ های بلند با شاخ های نسبتا منظمی دارند.
(شاخ مرال ایرانی برخلاف اروپایی در جلوی پیشانی دو شاخک دارد) شاخها همه ساله در اسفند تا اوایل فروردین می افتد و شاخ جدید بلافاصله شروع به رویش می کند و در اواخر تابستان کامل و سفت می شود و پوشش مخملی آن مانند سایر گوزنهای قرمز در اثر شاخ زدن به بوته ها و درختان از بین می رود.
تعداد شاخکها و طول شاخها هر ساله تا سنین ۱۰ سالگی افزایش یافته و پس از آن متوقف و از مقدار آن کاسته می شود. در سنین پیری شاخها کوتاه و بدون شاخک اند و به اصطلاح سیخو گفته می شود. در ازای بدن ۱6۰ تا ۲5۰ سانتی متر به ارتفاع تا شانه ۱۲۰ تا ۱۵۰ سانتی متر، دمی به طول ۱۲ تا ۱۵ سانتی متر و وزنی بین ۱۰۰ تا ۲5۰ کیلوگرم می باشد که عموماً این وزن در ایران به طور متوسط ۱۰۰ کیلوگرم است.
گستردگی این گوزن در سراسر دنیا از زیر گونه بار باری از شمال آفریقا گرفته تا نواحی شمالی و مرکزی آمریکا شمالی و جنوبی، سراسر اروپا در آسیا (آسیای صغیر، آسیای میانه و به صورت پراکنده در سایر نقاط قاره) و استراليا بوده به طوری که نمی توان از رایج بودن انواع زیر گونه های این گوزن که دارای بیش ترین گسترش میباشند، چشم پوشی کرد.
اجداد جنس سرووس از گوزن قرمز اولین بار در سنگواره های بدست آمده از ۱۲ میلیون سال پیش در دوران پلیوسن در اورآسیا بدست آمده حاکی از قدمت دیرینه این گوزن دارد. هرچند در ابتدا این گوزن را با الک ایرلندی Megaloceros منقرض شده اشتباه گرفته بودند.
گوزن قرمز اروپا عموماً در ارتفاعات پایین تر و بیشتر در زمین های پوشیده شده از درخت در فصل تابستان زندگی کرده و به هنگام گوساله زایی به ارتفاعات بلندتر، جایی که منابع غذایی بهتری وجود دارد مهاجرت می کنند.
علوفه ها، جوانه ها، برگ های جوان، قارچ، تمشک و در صورت وجود داشتن گلسنگ از غذای مورد علاقه گوزن قرمز می باشد.
گوزن قرمز بالغ معمولاً بیش تر زمان سال را در گروه های مجرد 6 تایی به سر می برد، در شروع فصل جفتگیری در اروپا از آگوست تا اوایل زمستان (اواسط شهریور تا اواسط ماه مهر در ایران) گوزن های نر برای جلب ماده ها با هم رقابت می کنند و گوزنهای رقیب را به مبارزه می طلبند.
قبل از شروع نبرد ابتدا با نعره کشیدن و قدم زدن های موازی همدیگر را ارزیابی می کنند و پس از آن شروع به جنگ سختی با یکدیگر می کنند، اگر پشت هیچ کدام از دو گوزن درگیر به زمین نخورد با حملات مستقیم شاخها همدیگر را نشانه می روند تا یکی از طرفین شکست را قبول کند و در غیر اینصورت احتمال مرگ رقیب بازنده وجود دارد. اگر گوزن شکست خورده عقب نشینی کند، گوزن پیروز تا کیلومترها آن گوزن را تعقیب می کند تا از خروج رقیب از قلمروش اطمینان حاصل کند. حرمسرای گوزن نر تا 20 ماده هم می رسد. موفق ترین توان تولید مثل گوزن های نر در سن ۸ سالگی می باشد. و نرهای ۲ تا 4 ساله کمتر به داشتن حرمسرا میلی نشان داده و اکثراً مانند گوزن های نر ۱۱ سال به بالا مجرد باقی می مانند. معمولاً در فصل جفتگیری نرها ۲۰٪ وزن بدنشان را از دست می دهند. ماده های ۲ ساله توانایی بارور شدن دارند هر چند به ندرت می توان گوزنهای یکساله را نیز آبستن دید. طول دوره آبستنی برای تمام زیر گونه های گوزن قرمز یکسان بوده و بین ۲4۰ تا ۲6۰ روز طول می کشد. معمولاً ۱ وگاهی ۲ بچه به دنیا می آید. بچه هایی با وزن ۱۵ تا ۱6 کیلوگرم. دو تا سه هفته پس از تولد گوساله ها توان همراهی با گله را دارند، زیرا در این مدت به علت عدم توانایی در فرار کردن و گریختن از شکارچی با خال های سفید رنگ روی بدنشان در علفها مخفی می شوند. در پایان تابستان این لکه ها از بین می رود ولی در بعضی زیر گونه ها این خالهای سفید در گونه های بالغ دیده می شود. معمولاً بچه ها در ۲ ماهگی از شیر گرفته شده و تا یکسال با مادرشان می مانند. ماده ها پس از طی دوره فعالیت جنسی در گله های ۵۰ تایی مجتمع شده تا باقی سال را سپری کنند. نکته جالب در مورد ماده ها نحوه پچ پچ کردن مداوم آنها با یکدیگر می باشد که صداهایی خاص را منجر می شود.
علاوه بر انسانها شیرهای آفریقایی، ببرها، پلنگ و یوزپلنگ از عمده شکارچیان این گوزن می باشند. در زندگی وحشی و طبیعی این گوزن، بین ۱۰ تا ۱۳ سال عمر می کند و به ندرت تا ۱5 سال زنده می ماند. در حالت تحت کنترل گوزن های نر ۲۰ ساله هم مشاهده شده است.
گوزن کالامیان calamian
طبقه بندی علمی
سلسله: جانوران
شاخه: طنابداران
دسته: پستانداران
راسته: زوج سمان
زیر راسته: نشخوار کنندگان
خانواده: سروایده cervidae
زیر خانواده: سرواین cervinae
جنس: آکسیس Axis
گونه: آکسیس کالامیاننسیس A.calamianensis
گوزن کالامیان یکی از سه گوزن بومی فیلیپین بوده که گاهی آن را با گوزن هوگ اشتباه می گیرند. گوزن کالامیان دارای پوششی کوتاه و به رنگ گندمگون قهوه ای بوده که نرها با افزایش سن تیره تر می شوند، علامتهایی ظریف شامل تکه های روشن روی گلو دقیقاً زیر فک، با یک پوزه سفید مشخص با نواری تیره تر و سفیدی درون گوش که پایه های آن را احاطه کرده است، دم گوزن کالامیان کوتاه و پر پشت که سفیدی سطح زیرین آن را با کمی دقت می توان دید. پاهای گوزن کالامیان نسبتاً دراز و تیره تر از نشیمنگاه می باشد.
تنها نرها دارای شاخند با شاخ هایی به صورت سه شاخه که بر روی پیشانی خودنمایی می کند. گوزن کالامیان دارای بدنی به درازای ۱۰5 تا ۱۱۵ سانتی متر با ارتفاع تا شانه 6۰ تا ۷۵ سانتی متر با دمی به طول ۲۰ سانتی متر و وزنی با میانگین ۳6 تا ۵۰ کیلوگرم است.
گوزن کالامیان به هنگام طلوع و غروب خورشید، زمانی که گوزن کالامیان کمتر توسط دشمنان تهدید می شود، برای چرا کردن غذای محبوبش یعنی جوانه گیاهان از زیر بوته ها و درختان کوچکی که در زیر درختان بزرگ روییده اند و محل استراحتش بوده بیرون آمده و به تغذیه مبادرت می ورزند.
گوزن کالامیان از گله های کوچک در جنگل های خزان دار جزایر کیولیون (4۰۰ کیلومتر مربع) و بیوسیونگا (۹۰۰ کیلومتر مربع) و تعدادی جزایر کوچک در فیلیپین زندگی می کند.
معمولاً ماده های گوزن کالامیان دوره آبستنی ۱۸۰ روزه را تحمل می کنند و 1 و به ندرت ۲ بچه به دنیا می آورند. بچه های گوزن کالامیان فاقد لكه اند و در سن 6 ماهگی از شیر گرفته شده و بین ۸ تا ۱۲ ماهگی بالغ می شوند.
شکارچی گوزن کالامیان نوعی اژدرمار می باشد. معمولاً این گوزن ۱۲ تا ۲۰ سال عمر می کند.
این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی
نظرات کاربران
2:27:55 AM