مطالعات دانشمندان مختلف چگونگی عمل غدد جنسی و غدد با ترشحات داخلی را نشان داده است. آشنایی با اثرات این غدد برروی یکدیگر و طریقه عمل کرد آنها، چگونگی کنترل تولید مثل گوسفند را آسان می سازد. تحقیقات اخیر در فیزیولوژی تولید مثل، بیشتر در اطراف پدیده های عصبی – هورمونی بوده است. زیرا با کنترل سیستم عصبی به راحتی می توان ترشحات غدد راکنترل نمود. دراین پست به نقش هورمون­ها در تولید مثل گوسفندان را بررسی می کنیم.

نقش هورمون­ها در تولید مثل گوسفند

 هورمون­ها و غددی که در تولید مثل گوسفند نقشی دارند به ترتیب عبارتند از:

الف- غده هیپوفیز: این غده دارای سه لب می باشد و هورمون­هایی را ترشح می کند که مستقیماً روی غددی که با عمل تولید مثل ارتباط مستقیم دارند اثر می گذارد. هورمون­های مزبور عبارتند از:

۱ – هورمون (F.S.H) یا هورمون محرک تخمدان که باعث ایجاد فولیکول برروی تخمدان و تولید اسپرماتوزوئید در بیضه ها می گردد.

۲- هـورمـون (L.H.) که همراه با هورمون (F.S.H) باعث رسیدن فولیکول، ترشح استروژن و تخمک گذاری در میش و ترشح آندروژن­ها در قوچ می شود. این هورمون موجب تشکیل جسم زرد و فعالیت آن می شود.

3- هورمون (.L.T.H) باعث رشد پستان و ترشح شیر می گردد.

4- هورمون (.A.C.T.H) باعث ترشح گلیکوکورتيکوئيدها از بخش خارجی غده فوق کلیوی می شود.

5- هورمون (.T.S.H) که غده تیروئید را وادار به ترشح تیروکسین می نماید. از لب خلفی این غده هورمون اوسی توسین ترشح می شود.

ب – غده فوق کلیوی: هورمون­های این غده گلیکوکورتيکوئيدها و مینرالوکورتیکوئید هاست که بر روی شیرواری، آبستنی و همچنین فحلی اثرات مختلف دارند.

پ- غده تیروئید: از این غده هورمون تیروکسین و پاراتوهورمون ترشح می­شود که در فعال نمودن سلول­های بدن نقش اساسی دارد و به همین ترتیب سلول­های جنسی نیز از این غده متأثر می گردند.

ت – تخمدان­ها: هورمون­های این غده عبارتند از استروژن و پروژسترون و ريلاكسين. استروژن باعث بروز صفات جنسی و رشد اندام­های تناسلی و آماده شدن رحم برای دریافت جنین می گردد. پروژسترون عمل استروژن را کامل نموده جنین را در رحم حفظ می نماید.

ث- جفت: اگر چه این عضو نمی تواند بعنوان غده ترشحی قلمداد شود ولی به لحاظ ترشح گوناد و تروفین ها جزء اعضای مؤثر در تولید مثل بحساب می آید. گونادوتروفین ها عمل پروژسترون را در حفظ جنین انجام می­دهند.

ج- بیضه ها: هورمن اصلی آن تستوسترون است که باعث ظهور صفات جنسی می شود.

چ- علاوه برهورمون­های فوق، هورمون­های پروستاگلاندین نیز که بوسیله سلول­های بدن ترشح می شود در تولید مثل نقش عمده ای دارند. این هورمون­ها در جنس ماده باعث انبساط عضلات رحم، هنگام زایش می­شوند. تاکنون سه نوع از این هورمون­ها کشف شده است. نوع آ و اف وای که همگی اثرات موضعی داشته بویژه نوع اف فعالیت جسم زرد را کاهش داده و نوع ای حرکت اسپرماتوزوئیدها را در داخل رحم، تسریع می­نمایند. در عمل برای کنترل فحلى پیکان­های سیاه نشان دهنده تأثیر تحریکات عصبی و پیکان­های سفید نشان دهنده تأثیر تحریکات هورمونی است که از هیپوتالاموس شروع می­شود. چنانکه ملاحظه می شود مرکز اصلی این روند غده هیپوفیز است و تخمدان­ها، پستان و از آن متأثر می­شوند سه نوع کنترل خود بخود و با اثر متقابل، در رحمی شكل ملاحظه می­گردد که یکی مربوط به تخمدان و هیپوفیز (اثر متقابل دور) دیگری هیپوفیز و هیپوتالاموس (اثر متقابل نزدیک) و سومی هیپوتالاموس (اثر متقابل خیلی نزدیک) است.درگوسفند از شکل تجارتی نوع آف بنام پی جی اف ۲ آلفا استفاده می شود.

 چگونگی عمل هورمون­ها در دستگاه تولید مثل میش

اثرات متقابل هورمون­های مختلف را بروی یکدیگر نشان می دهد. اثر هیپوتالاموس برروی هیپوفیز که در اصل یک تحریک عصبی هورمونی است به این شکل می باشد که هورمون هیپوفیز و تروپیک از طریق مویرگ­های سیستم باب وارد هیپوفیز شده و این غده را تحریک می نماید. افزایش این ماده اثر مستقیم روی هیپوتالاموس داشته و بطور خودکار ترشح آنرا کم می نماید.

ترشحات هورمون به ترتیب زیر صورت می گیرد:

1. در روزهای آخر دوره فحلی (پانزدهمین روز) ترشح هورمون پروژسترون بوسیله تأثیر پروستاگلاندین مترشحه از سلول­های جدار رحم برروی جسم زرد بخاطر رسیده شدن فولیکول و وجود پروژسترون کم شده وقطع می گردد.
2. بخاطر قطع ترشح پروژسترون، ترشح استروژن بوسیله فولیکول تخمدانی شروع می­شود و ظرف ٢٤ ساعت به حداکثر خود می رسد.
3. افزایش ترشح استروژن باعث قطع ترشح (.F.S.H ) شده و درنتیجه (.L.H) بوسیله هیپوفیز به مقدار زیاد ترشح می­شود. به همراه افزایش ترشح هورمون .L.H فولیکول بسرعت بزرگ می­شود.
4. افزایش ترشح استروژن و آندروژن­ها در خون باعث ظهور علائم فحلی در میش شده و سپس ترشح آنها بتدریج رو به نقصان می گذارد.
5. ٢٤ ساعت پس از ترشح هورمون .L.H به حد ماگزیمم، تخمک آزاد می­شود و سلول­های زاینده شروع به ترشح هورمون پروژسترون می نمایند.
6. به همراه رشد زرد میزان هورمون پروژسترون در خون افزایش می یابد و میزان ترشح .L.H به حداقل خود می رسد.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی