برای این که بتوانیم دست به انتخاب صحیح بزنیم، هیچ راهی جز ثبت اطلاعات ضروری مربوط به هر جفت و برآورد بازده آنها در آخر سال و تصمیم گیری برای نگهداری یا حذف آنها وجود ندارد. کبوترداری که روی صفات تولیدی با موردنظر کبوتران خود کنترل ندارد و نمی داند که هر جفت در سال چه تعداد تخم تولید کرده یا چه تعداد از جوجه های هر جفت زنده مانده است؛ هرگز نمی تواند اقدام به انتخاب بهترین کبوترها در گله خود کند و اگر چنین انتخابی را انجام دهد، قطعاً از روی حدس و گمان خواهد بود و امکان اشتباه وجود دارد. در مقاله پیشین در مورد مکان مناسب نگهداری کبوتر نکاتی را ذکر کردیم در ادامه به جفتگیری کبوتر و رفتار شناسی کبوتر می پردازیم .

روش جفتگیری کبوتر

در جفتگیری کبوتر برای افزایش بازده باروری در یک گله، می توان علاوه بر جفتگیری کبوتر به صورت آزاد، جفت گیری تحت کنترل را نیز اعمال کرد. برای دستیابی به این هدف، باید جفت ها را برای انس گرفتن به مدت دو هفته در یک قفس 30×30×30 سانتی متری قرار داد. در جفتگیری کبوتر جفت­ها قبل از عادت کردن به هم، ممکن است شديداً باهم مبارزه کنند و این مبارزه، بازده تولید آنها را کم می کند. برای جلوگیری از نزاع یک جفت کبوتر، باید ابتدا هریک از آنها را در یک قفس توری و مجاور هم قرار داد، به طوری که نتوانند کبوترهای دیگر را ببیند.

در جفتگیری کبوتر پس از اینکه چنین جفت ها به هم عادت کردند، باید آنها را هم قفس کرد و وقتی جفت گیری کردند، باید آنها را به محل عمومی تخمگذاری در بین سایر افراد گله منتقل کرد. چنانچه بخواهیم روی میزان تولید کبوترها کنترل داشته باشیم، باید آنها را توسط شماره های آلومینیمی یا پلاستیکی در سن ۱ تا ۲ هفتگی علامت گذاری کنیم.

در جفتگیری کبوتر کنترل روزانه جفت ها ضروری است و باید برای جلوگیری از به هم خوردن آرامش گله، جفت هایی که نر یا ماده خود را از دست داده اند، از گله حذف کنیم یا در قفس­های انفرادی نگهداری کنیم تا سر فرصت برای آنها جفت مناسبی انتخاب و آنها را به صورت جفت وارد گله کنیم.

بنابراین برای ممکن شدن انتخاب بهترین ها و حذف کبوترهای نامرغوب از گله، تمام جفت­ها باید شماره گذاری شوند و تعداد تخم تولیدی، قدرت باروری و قابلیت جوجه درآوری هر جفت به همراه اطلاعات مربوط به شماره جفت ها، شماره لانه ها، روز تخم گذاری، روز جوجه درآوری، تعداد جوجه های در آمده و تعداد جوجه های زنده مانده یادداشت شود و در آخر سال نتایج به طور آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد و سپس براساس آمار صحیح مربوط به صفات جفت­ها، آنها را حذف یا برای نگهداری در گله انتخاب نمود.

رفتارشناسی و الگوهای رفتاری

(۱) کبوترها پرندگانی مونوگام یا تک همسر هستند و وقتی جفت خود را انتخاب کنند، تازمانی که یکی از آنها نمیرد یا توسط صاحبش عمداً جدا نشود، هیچ میلی به انتخاب جفت دیگر ندارند. اگر کبوتری جفت خودش را از دست بدهد، برای مدتی غصه دارخواهد بود و طول می­کشد تا از دست دادن همسر خودش را فراموش کند و بتواند جفت دیگری را بپذیرد. بنابراین هر کبوتر نر فقط با یک کبوتر ماده جفت گیری می­کند.

(2) در رفتار شناسی کبوتر میتوان گفت که کبوتر نر و ماده به طور متناوب روی تخم ها می خوابند و خوابیدن کبوتر نر روی تخم ها برای این است که کبوتر ماده فرصت خوردن و آشامیدن داشته باشد. این همکاری، پس از خروج جوجه ها از تخم، به مدت سه روز در هفته ادامه می یابد و كبوتر نر و ماده به طور مشترک به نگهداری و تغذیه جوجه ها همت می گمارند.

(3) در رفتار شناسی کبوتر مطالعه شده است اگر برای کبوتر نر حادثه ای رخ دهد، کبوتر ماده از غصه از دست دادن شوهرش، دست از غذا خوردن می­کشد و حتی ممکن است از گرسنگی بمیرد. در مقابل، کبوترهای نر نیز اگر ماده خود را از دست دهند، از جفت گیری با دیگر ماده ها خودداری می کنند. البته اگر جفت تنها مانده بتواند دوری یا از دست دادن جفت خودش را تحمل کند، پس از مدتی فراموش می کند و ممکن است جفت دیگری را بپذیرد. .

(۴) کبوترها علاقه فراوانی به محل اصلی پرورش خود دارند و به آن به شدت عادت می­کنند و به این پدیده در کبوترداری «جلدشدن کبوتر» گویند. یک کبوتر جلدشده حتی اگر به مسافت دور از خانه صاحبش پرواز کند یا آن را به مسافتی دور از خانه صاحبش ببرند، برحسب هوشی که دارد، غالباً می تواند راه خانه را پیدا کند و برگردد.

گاه اتفاق می افتد که کبوتری توسط فردی به فرد دیگری فروخته می شود و آن کبوتر پس از روزها و شاید پس از یک ماه به خانه صاحب اولیه خود برگردد. به همین دلیل کبوترداران حرفه ای روش هایی را اعمال می کنند که بتوانند عادت یا جلدشدن کبوترهای تازه خریداری شده یا کبوترهای غریب گرفته شده را به خانه صاحب قبلی از بین ببرند و آنها را جلد خانه خود کنند. به طور مثال، وقتی کبوتردار کبوتر تازه ای را می­گیرد یا می خرد، ممکن است بال­هایش را جوری قیچی کند که به هیچ وجه آن کبوتر نتواند پرواز کند.

همچنین ممکن است آن را مدت­ها داخل قفس نگهدارد و اجازه خارج شدن به آن ندهد، زیرا هركبوتری که قبلاً جلد خانه ای باشد، اگر بال داشته باشد، در اولین فرصت به پرواز در می آید و تلاش می کند خودش را به خانه صاحبش برساند. یک روش دیگر، این است که برای کبوتر تازه وارد، یک جفت ایجاد می کنند و مدت­ها آنها را داخل قفس نگه می دارند تا کاملاً به هم خو بگیرند.

سپس وقتی از جفت شدن واقعی آنها اطمینان حاصل کردند، ممکن است به کبوتر مزبور اجازه پرواز داده شود، البته با این اطمینان که جفتش را در اختیار دارند و به صورت کت بسته روی بام رها می کنند که کبوتر پرواز داده شده به خاطر جفتش زیاد دور نشود، هوس برگشت به خانه صاحبش را نکند و برنگردد.

گاه اتفاق می افتد که کبوتر تازه وارد هم جلد خانه یک کبوتردار است و هم جفتش در خانه وی است و از قضا در یک پرواز در هنگام بازگشت به خانه راه خود را گم کرده یا وارد یک دسته از کبوتران دیگر شده یا توسط یک کبوتر دام به بام خانه کبوتردار دیگر فرود آمده و حالا کبوتردارجدید که آن را گرفته و تمام اقدامات احتیاطی را رعایت کرده و به خیال خودش جفتی هم برای آن ایجاد کرده و جفتش را در اختیار دارد، آن کبوتر را پرواز می دهد، اما آن کبوتر به خاطر جفت قبلی اش و جلد بودن نسبت به خانه صاحب واقعی اش، دیگر بر نمی گردد و به خانه صاحب خودش می رود.

(۵) رفتار شناسی کبوتر می توان دیدكبوترها، پرندگانی آرام، بی آزار و خوش رفتار هستند. نزد انسان، کبوتر پرنده­ای به نظر می آید با ظاهری آرام، نگاه معصومانه، بدنی زیبا با پرهای زیباتر و پروازی جذاب و لذت بخش. انسان همواره کبوتر را مظهر آرامش، مظلومیت و صلح و دوستی شناخته و پرواز کبوتر را نشانه آزادی می داند.

علی رغم این گونه شناخت، کبوتران نسبت به سایر پرندگان با یکدیگر بیشتر مبارزه می کنند، مبارزه کبوتران با هم بر سر لانه یا جفت، گاه به قدری شدید است که به مرگ کبوتر ضعیف تر می انجامد. معمولاً جنس نر پرندگان دیگر از قدرت بدنی بیشتری برخوردار است و غالباً جنس ماده در مقابل جنس نر تمکین می کند. اما کبوتر ماده در مقابل جنس نر تمکین نمی کند و تنها زمانی به او اجازه نزدیکی میدهد که با آن آنس گرفته باشد.

یک جفت کبوتر نر و ماده غریب را اگر در یک قفس بیندازیم، در ابتدا مبارزهای سخت بین آنها در می گیرد و مدتی کم یا زیاد طول می کشد تا آنها به هم عادت کنند و دست از مبارزه بر دارند. به همین دلیل، افراد خبره هرگز یک جفت غریب را باهم داخل یک قفس نمی اندازند و ابتدا آنها را در دو قفس در مجاورت هم قرار می دهند و پس از مدتی که آنها به هم عادت کردند، قفس آنها را یکی می کنند.

به همین ترتیب یک کبوتر غریب که وارد یک قفس گروهی یا گله می شود، ابتدا باید مدتی را به مبارزه بپردازد تا به تدریج بین کبوتران موجود در قفس و کبوتر تازه وارد عادت همزیستی ایجاد شود. به نظر می رسد که مبارزه کبوتران باهم جزیی از غریزه جنسی آنهاست. غریزه جنسی در کبوتران بسیار بالاست و این پرنده برخلاف سایر پرندگان، تک همسر است.

اما وقتی جفت یک کبوتر از او جدا شود یا بمیرد، فرد باقی مانده آمادگی پذیرفتن جفت جدید را دارد، زیرا اصولاً زندگی کبوتران به صورت جفت باید ادامه یابد و هیچ کبوتری در حالت انفرادی و بدون جفت، آرامش نخواهد داشت. غریزه همسرخواهی در کبوتران به قدری قوی است که در غیاب جفت خود، پس از مدتی مبارزه و عادت کردن، ممکن است با کبوتر دیگری از هر نژاد جفت شود و چنانچه امکان جفت شدن با هیج کبوتری برای او فراهم نشود، سرانجام به آشیانه یا قفس خود چنان عادت می کند که گویی قفس جفت آن شده است. اما به محض یافتن یک کبوتر از جنس مخالف، با او جفت خواهد شد.

در رفتار شناسی کبوتر می توان دید در هنگام گرسنگی، جوجه کبوترها به روش خاصی از شیرابه چینه دان مادر تغذیه می­کنند. به این معنی که مادر دهانش را باز می­کند و جوجه کبوترها یکی یکی و درحالیکه سری کاملاً لخت دارند، منقار و حتی سر خود را وارد چینه دان مادر کرده و شیرابه مترشحه از یاخته های چینه دان را می بلعند. دراین حالت، علاوه بر منقار، تمام سر جوجه وارد دهان کبوتر ماده می شود و چون سر در این سن پر ندارد، آلوده شدن آن به مایعات درون دهان و چینه دان مادر بسیار اندک است. احتمالاً به علت این روش تغذیه است که در جوجه کبوترها آخرین قسمتی از بدن که پر در می آورد، سر است و معمولاً در زمانی بر روی سر می روید که تغذیه جوجه کبوترها از شیرابه داخل چینه دان ما در تمام شده و جوجه ها قادرند خود را تغذیه کنند.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی