برای راهنمای نگهداری جوجه یکروزه گوشتی می توان گفت باید یک برنامه غذایی بتواند نیازهای متعادل تغذیه ای جوجه های گوشتی را در تمام مراحل رشد برطرف نموده و سبب راندمان مطلوب و سودآوری مناسب بدون تحت تاثیر قرار دادن آسایش با محیط اطراف پرنده گردد. سیستم آبخوری و دانخوری مورد استفاده در کنار مدیریت صحیح این سیستم ها می تواند، برروی مصرف آب و خوراک اثر گذاشته و به تبع آن عملکرد و راندمان تحت تأثير قرار گیرد. در ادامه به راهنمای نگهداری جوجه یکروزه گوشتی به طور کامل می پردازیم .

جلوگیری از دهیدراسیون جوجه های یکروزه

جوجه های یکروزه به علت اینکه پیوسته آب بدن خود را از دست می دهند، سریعاً دهیدراته می شوند. این حالت حتی در هچری، اتاق انبار و یا در حین جابجایی طولانی مدت هم رخ می دهد معمولاً برای کاهش خطر دهیدراتاسیون افزایش رطوبت نسبی در مدت انبار یا انتقال جوجه های یکروزه توصیه می شود، اما این روش در عمل مناسب نیست.

دمای مطلوب بدن جوجه یکروزه حدود ۴۰ الی ۵/ ۴۰ درجه سانتیگراد می باشد. در این دما جوجه احساس راحتی می کند و بدنبال آب و غذا می رود. اما تغییر دمای بدن از این حد نرمال (بالا یا پایین) موجب ناراحتی و سستی پرنده می شود. پرندگان توانایی محدودی در کنترل و تنظیم دمای بدن خود دارند، بویژه وقتی سن آنها پایین باشد. پرندگان در سنین بالاتر با استفاده از انرژی غذا بدن خود را گرم نگه می دارند. اما جوجه های یکروزه با ازدحام در یک گوشه سالن از اتلاف حرارت بدن خود جلوگیری می نمایند که در این حالت به آب و غذا دسترسی نخواهند داشت.

وقتی پرنده  یا جوجه یکروزه احساس گرما بکند، نخست بال­های خود را تکان می دهد تا حرارت بدن خود را کنترل کند. اگر این عمل کافی نباشد با عمل تبخیر آب گرما را از بدنش دفع می کند. از آنجائیکه پرندگان نمی توانند عرق بکنند، آب بدن خود را از راه له له زدن تبخیر می کنند. اگر پرنده احساس راحتی بکند (دمای مناسب بدن) تنفس از طریق بینی انجام می گیرد و این عمل در مدت ۲۴ ساعت باعث اتلاف ۲-۱ گرم رطوبت خواهد شد.

وقتی دمای بدن جوجه به ۴۱ درجه سانتیگراد افزایش یابد( 5/0 درجه سانتیگراد بیش از حد نرمال) پرنده شروع به له له زدن می کند. این عکس العمل پرنده موجب افزایش اتلاف رطوبت از بدن می شود و در وضعیت حاد جوجه ممکن است در مدت ۲۴ ساعت بیش از ۵ گرم و حتی گاهی بیش از ۱۰ گرم رطوبت بدن خود را از دست بدهد. در این حالت اگر ما رطوبت نسبی سالن را افزایش دهیم در حقیقت مانع از دست رفتن رطوبت بدن جوجه شددایم، اما از طرفی دیگر با این کار مانع خنک کردن پرنده توسط خودش شده ایم. در صورتی که پرنده احساس راحتی بکند و از طریق بینی نفس بکشد، تغييرات رطوبت نسبی تأثیر اندکی بر میزان اتلاف رطوبتی پرنده خواهد داشت.

در جلوگیری از دهیدراسیون جوجه یکروزه کنترل دمای بدن و پیشگیری از وقوع حالت له له زدن می باشد. اگر حرارت بدن پرنده در حد نرمال باشد. اتلاف رطوبتی بدن در مدت ۲۴ ساعت به ۲-۱ گرم خواهد رسید. در صورتیکه پرنده خوراک و کیسه زرده را بخورد هضم مواد غذایی منجر به تشکیل آب متابولیکی خواهد شد و این آب برای جبران هر گونه اتلاف رطوبتی در حرارت مطلوب بدن کافی می باشد. در این حالت پرنده اندکی کاهش وزن خواهد داشت ما منجر به دهیدراتاسیون آن نخواهد شد.

در مسافت های طولانی انتقال جوجه­ها، تزریق ۲-۱ سی سی سرم به جلوگیری از دهیدراسیون آنها کمک می­کند. اما به شرطی که دمای بدن جوجه ها در حد نرمال باشد. اگر پرندگان در گرمای زیاد قرار بگیرند، مقدار رطوبتی که از دست می دهند، بیش از مقدار سرم تزریق شده جهت جبران آب تلف شده، خواهد بود. خوراندن مقدار اندکی غذا در حین جابجایی جوجه ها (حتی در فرم خشک) به پرنده در جذب کیسه زرده کمک می کند و لذا آب متابولیکی تولید می شود، اما به شرطی که دمای بدن جوجه ها در حد نرمال باشد.

اگر خوراک آبدار باشد (میوه یا ژل مایع) آب بیشتری در اختیار پرنده قرار میگیرد و لذا زرده مصرف شده و آب متابولیکی تولید می شود، اما به شرطی که دمای بدن جوجه ها در حد نرمال باشد. پس از رسیدن به فارم بایستی توجه داشت که جوجه ها سریعا به آب دسترسی داشته باشند تا اتلاف آب بدن آنها جبران شود. در نتیجه تنها راه مؤثر در جلوگیری از دهیدراسیون بدن جوجه ها حفظ دمای مطلوب بدن آنها می باشد.

تغذیه جوجه های گوشتی یکروزه

در راهنمای نگهداری جوجه یکروزه گوشتی تغذیه جوجه ها بسیار مهم می باشد .برنامه های فعلی تغذیه جوجه های گوشتی که از زمان ورود به سالن تا ۲۱ روزگی استفاده می شود یک خوراک آغازین (استارتر ۱) می باشد. فرمول این خوراک موجب مصرف همان مواد مغذی در جوجه های یکروزه می شود، که در پرندگان مسن تر مصرف می شود، ولی یافته ها و تحقیقات جدید نشان می­دهد که این کار صحیح نیست. قابلیت و امکان استفاده از اجزاء تشکیل دهنده خوراک در جوجه های خیلی جوان به مراتب ضعیف تر از پرندگان مسن تر است. تفاوت هایی که در نحوه استفاده از غذا در جوجه های جوان وجود دارد، بخاطر تطابق و سازگاری های ایجاد شده در طی انتقال از زندگی جنینی به زندگی طبیعی است. به عبارت دیگر انتقال از تغذیه مادری به تغذیه خارجی.

آگاهی دقیق از تکامل جنین در زمان انکوباسیون بخصوص در روزهای پایانی آن و بلافاصله پس از تولد اهمیت زیادی دارد. نحوه تغذیه جنین و تغییرات دستگاه گوارش در دوران انکوباسیون و رشد اولیه آن پس از تفریخ یک نقش کلیدی در این مورد دارد. افزایش میزان گلوکز خون بوسیله استفاده از مواد افزودنی و غذاهای مخصوص باحداکثر نشاسته ژلاتینه شده نیز از مواردی هستند که موجب بهبود رشد اولیه جوجه می شوند. فرمول مخصوصی که بتواند در ابتدای زندگی نیاز جوجه را تأمین کند تا سن ۳ یا ۴ روزگی بیشتر مورد نیاز نیست.

یک جیره غذایی برای چند روز اول زندگی جوجه

استفاده از فرمول های پیشنهادی معمولی در سن ۱ تا ۲۱ روزگی ممکن است موجب ایجاد کمبود کلسیم و فسفر در روزهای اول به بعد از تولد شود، بخصوص وقتی جوجه از گله مادر جوان متولد شده باشد. استفاده از اجزاء غذایی که مطابق با قابلیت های هضمی و جذبی در روزهای اول زندگی باشد هنوز مورد توجه قرار نگرفته است. بعنوان مثال می توان از کنجاله سویا نام برد. این کنجاله در پرنده هایی که دستگاه گوارش بالغ دارند، بخوبی مورد استفاده قرار می گیرد، ولی بخاطر الیگوساکاریدهای غیر قابل هضم موجود در آن برای جوجه­های جوان مضر بوده و می تواند در جوجه عوارض گوارشی ایجاد نماید و بر روی راندمان غذا و رشد جوجه تأثیر منفی بگذارد. بعضی مواد غیر معمول با قابلیت هضم بالاتر پتانسیل قوی برای منظور شدن در جیره های اولیه را دارند.

در آینده ای نزدیک متخصصین تغذیه با تنوع بیشتری از مواد دانه ای روبرو خواهند بود، که با اصلاحات ژنتیکی ایجاد شده در آنها با توان هضمی حیوان مواجهه بهتری دارند. عمل آوری غذا بوسیله پلت کردن و اکسترود کردن نیز ابزار مهمی در آماده سازی غذا برای جوجه های جوان هستند. پلت کردن غذا در همه جای دنیا انجام می شود ولی مراحل ناقص در این عمل وجود دارد که موجب ژلاتینه شدن کامل نشاسته نمی­شود.

اکسترود کردن روشی گرانتر از پلت کردن است، ولی افزایش وزن بیشتری در جوجه ایجاد می کند که بخاطر استفاده بهتر از مواد غذایی بعلت ژلاتینه شدن کامل نشاسته در این روش می باشد. استفاده از بعضی مواد افزودنی مانند؛ پروپیونات­ها از طریق بهبود گلوکونئوژنز باعث کاهش مرگ و میر جوجه ها می شود. اگر چه اثرات آن بر روی افزایش وزن جوجه کاملاً مشخص نیست، غذایی که هنگام ورود جوجه به سالن در اختیارش قرار می گیرد. برخلاف آنچه که پیش استارتر نامیده می­شود بعنوان غذای ۴-۳ روز اول پیشنهاد می شود. یعنی زمانی که بیشترین مقدار محتوای کیسه زرده به مصرف جوجه می رسد. این غذای مخصوص ممکن است گرانتر از غذای استارتر معمولی تمام شود ولی چون فقط ۴-۳ روز اول استفاده می شود، تأثیر خیلی کمی در قیمت تمام شده کل غذا خواهد داشت.

مدیریت جوجه های گوشتی در ۲۴ ساعت اول زندگی

سالانه بیش از ۳۰ بیلیون جوجه گوشتی در سراسر جهان تولید می شوند. ۱۵ بيلیون آنها در آمریکا تولید می­شوند. به دلیل تمایل صنعت طیور به سمت تولید متراکم­ تر و افزایش اتوماسیون، جوجه های تازه هچ شده در ۲۴ ساعت اولیه پس از هچ در معرض تعداد زیادی عوامل استرس زا قرار می گیرند. این اثرات مضر در ساعات اولیه حیاتی پس از هچ می تواند سبب افزایش درصد مرگ و میر زود هنگام شود. همچنین این عوامل استرس زا بر عملکرد نهایی مؤثر می باشند، در نتیجه سبب کاهش وزن نهایی، افزایش ضریب تبدیل و افزایش هزینه به ازای هر کیلوگرم گوشت تولید شده می شوند. بدون توجه به جزئیات، موفقیت و سودآوری قابل تحقق نمی باشد.

بیوسکوریتی

عدم سلامتی برابر است با عدم منفعت. هر پرورش دهنده واقعی جوجه گوشتی جوجه هایی با بالاترین کیفیت ممکن را خریداری می کند و جوجه های ضعیف، بیمار، دارای تنش، کم وزن یا دهیدراته را در سالن با تراکم بالا قرار نخواهد داد.

جوجه هایی که به فارم می­رسند باید در سلامتی بوده و پس از آن تضمین آلوده نشدن آنها تا حد امکان ضروری است. این به مفهوم آن است که فارم باید کاملاً شسته شده و ضدعفونی شود و این اعمال در حداقل زمان پیش از رسیدن گله جدید صورت می گیرد. جوجه های سالم پس از ورود به محیط آلوده می توانند به سرعت آلوده و بیمار شوند. تولید کنندگان موفق تشخیص می­دهند که تلفات به دلیل بروز بیماری در شرایطی با اجرای ضعیف اصول بهداشتی بیشتر از سالن­هایی می باشد که پیش از ورود جوجه­ها تمیز و ضدعفونی شده اند. پس از ورود جوجه­ها، اعمال بیوسکوریتی باید شدیداً توسط تمام افراد رعایت شود.

ممانعت از ورود بازدید کنندگان غیر ضروری یا غیر مجاز ضروری است. اگر فارمی نیاز به بازدید دارد قبل از ورود به فارم، تعویض کامل لباس ها یا دوش گرفتن الزامی است، سالن ها به ترتیب از سالن حاوی جوانترین جوجه ها تا سالن حاوی مسن ترین آنها بازدید می شوند. همچنین بازدید از سالن های آلوده در آخرین مرحله باید صورت گیرد. خرید جوجه های سالم و حفظ سلامتی آنها در طول چرخه تولید آسانتر و کم دغدغه تر می­باشد. بخش مهمی از هر برنامه بیوسکوریتی این است که جوجه های هچ شده در هچری بطور مناسب واکسیناسیون شوند. هدف از واکسیناسیون، کمک به جوجه ها در توسعه مقاومت آنها در مقابل بیماری های خاص می باشد نه افزودن استرسی به سایر استرس­ها در طی روزهای اولیه زندگی، واکسیناسون تنها با واکسن­های مورد نیاز و توزیع آنها بر اساس آنچه توصیه شده است صورت می گیرد.

مهم ترین بخش زندگی جوجه

در زندگی جوجه های گوشتی مهم ترین بخش زندگی آنها می باشد. سالن ها باید آماده بوده و یک روز قبل از رسیدن جوجه سرکشی شوند. در ادامه برخی پارامترهای اساسی که باید قبل و در طول ساعات اولیه زندگی جوجه های گوشتی جهت داشتن آغاز و پایانی خوب مورد توجه قرار گیرد، آمده است.

بهبودهای ژنتیکی

در دو دهه اخیر سن تولید جوجه گوشتی ۲ کیلوگرمی از ۶۰ روز به کمتر از ۴۰ روز کاهش یافته است. یعنی هفته اول زندگی جوجه گوشتی امروزی ۲۰ درصد کل زندگی جوجه را در بر می گیرد، در حالیکه در ۲۰ سال گذشته تنها ۱۰ درصد آنرا تشکیل می داد. این رشد سریع مدیریت در طی هفته اول زندگی را می طلبد. کاهش در عملکرد به دلیل مدیریت نامناسب قابل جبران نیست، زیرا فرصتی وجود ندارد.

کیفیت هوا

در راهنمای نگهداری جوجه یکروزه گوشتی پس از بیوسکوریتی، عامل مهم بعدی تامین هوای تازه، گرم و با کیفیت و غنی از اکسیژن برای جوجه های تازه هچ شده می باشد. طبیعتاً نای جوجه ها به هنگام حمل در سینی ها و در جعبه ها آزرده می شود. اغلب جوجه ها در طی هچ در معرض گاز فرمالدئید و هوای الوده قرار می گیرند. اطمینان از بهینه بودن کیفیت هوا برای جوجه ها و عدم وجود سطوح غیرقابل قبول دی اکسید کربن و آمونیاک مهم می باشد. مقادیر اضافی این محرک­ها می تواند سبب افسردگی، دهیدراته شدن، لاغری و سرانجام مرگ شود. تهویه ضعیف می تواند باعث تجمع مونوکسیدکربن و رسیدن به سطوح سمی شود. سمیت سبب شرایط برگشت ناپذیری می شود که نمی تواند با تهویه اضافه تصحیح شود. تأمین هوایی با کیفیت قابل قبول هنر است. هدف تأمین هوای تازه برای جوجه ها بدون ایجاد سرما و کوران برای آنها و اتلاف انرژی گرمایی است. سرپرست فارم جوجه گوشتی باید بداند چگونه سالن را جهت فراهم نمودن هوای تازه و گرم دایمی و صرف نظر از شرایط هوایی بیرون از سالن مدیریت نماید.

دمای برودینگ

یکی دیگر از عوامل مهم در راهنمای نگهداری جوجه یکروزه گوشتی دمای برودینگ می باشد. چرخه تولید جوجه های گوشتی کوتاه است. جوجه های گوشتی در نیمی از زندگی خود دارای سیستم تنظیم دمای توسعه نیافته می باشند که نمی تواند دمای داخلی بدن را به هنگام قرار گرفتن در معرض دماهای خارجی تنظیم کند. بنابراین برودینگ مناسب حیاتی است و رشد بهینه در طول اولین روزهای زندگی با دوره رشد جوجه ها در ارتباط خواهد بود. اعمال مدیریتی باید بسته به شرایط آب و هوایی و شرایط جغرافیایی محل اصلاح شود. با این وجود باید دمای ۳۳-۳۱ درجه سانتیگراد برای تمام جوجه های بدون استثنا تأمین شود.

آزمایشات انجام شده نشان داد، در جوجه های پرورش یافته با دماهای کمتر از این مقادیر کاهش رشد، راندمان خوراک بالاتر و افزایش مرگ و میر دیده شد (جدول 1). هزینه تولید هر پوند گوشت در دماهای برودینگ زیر حد اپتیمم، 6/1 سنت افزایش یافت. درصد مرگ و میر برای جوجه های مذکور بیش از ۸ درصد بود که ۵ درصد آن به دلیل آسیت بود. قبل از رسیدن جوجه ها، دما در ناحیه برودینگ توسط دماسنج دیجیتال بررسی شد. دما در سطح ۲ سانتیمتری بستر اندازه گیری شود. بعد از ورود جوجه ها رفتار آنها و الگوی توزیع آنها در سالن چگونگی دما و تهویه را نشان می دهد. در واقع نیازی به تجهیزات پیشرفته وجود ندارد زیرا رفتار جوجه­ ها نشان دهنده هر گونه مشکلی خواهد بود. مدیران فارم نیاز به درک و تشخیص رفتار جوجه ها در هنگام آسایش و استرس دارند.

آب

جوجه ها می توانند به میزان ۱۰۰ ساعت یا بیشتر محروم از آب و خوراک باشند. در این مدت آنها از بقایای مواد مغذی کیسه زرده خود استفاده می کنند. با این وجود محدود کردن عمدی آب و خوراک توصیه نمی­شود. بطور ایده آل جوجه ها باید در کمتر از ۸ ساعت پس از هچ به آب و خوراک دسترسی داشته باشند.

تأخیرهای طولانی تر می تواند منجر به دهیدراتاسیون جوجه­ها شود. در صورت پیش بینی تأخیرهای طولانی مواد مغذی تجاری وجود دارد که می تواند به هنگام انتقال جوجه ها به فارم در باکس ها قرار بگیرد. کیفیت، تمیزی و دمای آب باید پیش از ورود جوجه کنترل شود. آب آلوده می تواند سبب انتشار بیماری و ایجاد اسهال شود که منجر به دهیدراتاسیون و مرگ گله های جوان می شود. اگر انتقال پرندگان به مدت طولانی انجام شده باشد پیشنهاد می شود در ۴-۳ ساعت اول آب و سپس خوراک در دسترس جوجه ها قرار گیرد. به عبارت دیگر ضروریست که جوجه ها به محض ورود برای مصرف آب تشویق شوند. برخی از مدیران در چند ساعت اول زندگی شکر به آب اضافه می کنند (۴ درصد محلول). شکر به تجدید انرژی جوجه ها کمک کرده و جوجه ها را به مصرف خوراک تشویق می کند. همچنین آب شیرین می تواند روده جمع شده جوجه را نرم نموده و سطح داخلی دستگاه گوارش را برای دریافت خوراک آماده سازد. پس از افزودن شکر، افزودن مکمل ویتامینی به آب در ۳ ساعت اول زندگی جهت تقویت جوجه توصیه می شود. به استثنای زمان واکسیناسیون آب آشامیدنی باید به میزان کافی کلر زده باشد. میزان کلر در سطح آبخوری ها باید ppm۱ در آبخوری های نیپل، ppm ۲ در آبخوری های پلاسن و ppm۳ در آبخوری های Through باشد.

محیط

بچه های تازه هچ شده باید تا حد امکان محاصره شده باشد. این محیط باید با محیطی که برای نوزاد انسان فراهم می شود مقایسه شود و باید راحت، تمیز و گرم باشد در ۲۴ ساعت اولیه توجه کامل به جوجه ها شود.

تراکم تجهیزات

با توجه به راهنمای نگهداری جوجه یکروزه گوشتی باید پیش از ورود جوجه ها مدیر فارم باید مطمئن شود که ناحیه برودینگ کاملاً آماده بوده و برای تعداد جوجه­های در راه کافی باشد. این توجه شامل فضای بستر کافی، دانخوری، آبخوری، مواد بستر تازه و با کیفیت بالا در ناحیه برودینگ و غیره می باشد. بعلاوه، تعداد کافی دانخوری و آبخوری و توزیع مناسب آنها حیاتی است.

کیفیت بستر

توجه به شرایط بستر که یکی از عوامل مهم در راهنمای نگهداری جوجه یکروزه گوشتی است باید دائمی باشد. بستر قدیمی، کلوخه شده، خیس یا گرد و خاکی باید با بستر تازه و با کیفیت بالا تعویض شود. هدف از تعویض بستر کاهش قرار گرفتن جوجه ها در معرض سطوح بالای آلودگی در چند ساعت اول است که سیستم ایمنی هنوز نابالغ می باشد، نوع بستر، دما، بافت و رطوبت می توانند بر بقا و پیشرفت جوجه تاره هچ شده اثر گذارند. جوجه ها می توانند مقدار زیادی از دمای بدن خود را از طریق پوست پاهایشان در تماس با بستر از دست دهند. بنابراین بستری که پیش از ورود جوجه­ها بطور مناسب گرم شده باشد می تواند سبب کاهش سلامتی و در نتیجه بقای جوجه ها شود. در مکان­های سرد همراه با گرم نمودن ناحیه برودینگ برای حداقل ۲۴ ساعت قبل از رسیدن جوجه ها از گرم شدن بستر نیز مطمئن شوید، برای بررسی دمایی بستر می توان از یک دماسنج استفاده نمود یا بطور ساده تر از طریق لمس پای جوجه و ارزیابی دمای آن، دمای بستر را تعیین نمود.

خوراک و آب

در راهنمای نگهداری جوجه یکروزه گوشتی مدیریت شامل توجه به قابلیت دسترسی خوراک و آب با کیفیت بالاست. آب باید هم دما با محیط بوده و اندازه ذرات خوراک برای جوجه ها مناسب باشد. ۸۵ درصد بدن جوجه تازه هچ شده از آب تشکیل شده است. با اتلاف ۱۰ درصد آب بدن جوجه از گله حذف شده و در صورت ۲۰ درصد دهیدراتاسیون جوجه می میرد. دسترسی سریع جوجه به مقدار کافی آب مهم می باشد. این مطلب باعث افزایش مصرف خوراک و بهبود وزن بدن خواهد شد. اگر آب و خوراک به میزان کافی مصرف شود و دمای برودینگ مناسب بوده و هوای با کیفیت بالا فراهم شود وزن جوجه در هفت روزگی ۴ برابر خواهد شد.

برای نظارت بر مصرف کافی خوراک انتخاب تصادفی جوجه ها و لمس چینه دان های آنها توصیه می شود. چینه دان ها باید کاملاً پر باشند. اگر چینه دان نیمه خالی باشد باید مشکلی در مدیریت وجود داشته باشد و تكات گفته شده در بالا باید به دقت مورد بررسی قرار گیرد. هیچگاه برای اصلاح اشتباهات دیر نیست اما پیش از اصلاح اشتباه، مشکل باید مشخص شود.

اثر دماهای برودینگ مختلف بر روی عملکرد جوجه های گوشتی نر و ماده در ۲۴ روزگی

قبل از ورود جوجه ها سالن باید به دقت بررسی شود. پس از یک شروع ضعیف زمان کمی برای جبران رشد جوجه گوشتی که مدت زندگی آن تنها ۱۰۰۰ ساعت است وجود دارد. بنابراین، هر ساعت 1/0 درصد زندگی جوجه را در بر می گیرد. در یک دوره ۲۴ ساعته 4/2 درصد عملکرد می تواند از دست رود. بسیاری از تولید کنندگان می دانند که اتلاف عملکرد روز اول یا هفته اول در عملکرد نهایی منعکس خواهد شد.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی