اگر به هر علتی احساس کردید حيوان شما بیمار شده و یا در وضعیت طبیعی قرار ندارد، بهتر است او را جهت معاینه نزد دکتر دامپزشک ببرید. برای دستیابی به تشخیص درست، قبل از هر چیز مشاهدات صاحب حیوان از وضعیت جسمی و روند بیماری سگ خود مورد توجه قرار می گیرد. دادن شرح حال کامل و جامع و بیان تغییر حالت حیوان توسط صاحب او می تواند کمک شایانی در تشخیص باشد در ادامه به معرفی بیماری های ناشی از انگل های خارجی در سگ ها شامل کنه سگ ، کک سگ و شپش سگ می پردازیم.

انگل های خارجی

انگل های خارجی در واقع بند پایان کوچکی هستند که بطور موقت یا دائم بر روی سطح پوست و یا قسمت­های عمقی تر آن زندگی می کنند و از خون یا بافت های زنده و مرده سطح پوست بدن حیوان تغذیه نموده و از این رو مشکلاتی را برای حیوان میزبان خود بوجود می آورند. انگل های خارجی را می توان به چند دسته تقسیم نمود که عبارتند از : شپش سگ ، کک سگ ،  کنه و …

کک سگ

کک­ها از دسته حشرات بدون بال و خونخواری هستند که بر روی بدن سگها قرار گرفته و از خون آنها تغذیه می نمایند. اگر چه کک ها حشراتی فاقد بال هستند، ولی می توانند به خوبی جهش نموده و روی بدن حیوان میزبان مستقر شوند. وجود این حشرات در سطح بدن، علاوه بر کم خونی باعث خارش، التهاب، ایجاد حساسیت، انتقال بعضی از کرم های پهن، عفونت های پوستی و گاهی ریزش موهای حیوان نیز می شود. این موجودات اکثراً در نواحی پشت، قاعده گوش، کپل، گردن و قسمت داخلی ران­ها مستقر شده و گاهی با گزش مداوم خود، حيوان مبتلا را کلافه می نمایند. کک ها عماد تا در هوای گرم انتشار یافته و مشکل ابتلا به آنها در مناطق گرمسیری از شیوع بیشتری برخوردار است. همچنین این حشرات به انسان نیز حمله نموده و اقدام به خون خواری می­کنند. با جستجو در بین موهای سگ مبتلا می توان کک سگ را مشاهده نمود که به سرعت در حال حرکت هستند. نشانه دیگر حاکی از وجود کک سگ ، مشاهده ذرات سفید و سیاه در لابلای موهای حیوان بوده که در واقع همان تخم یا مدفوع آنها می باشد. این تخم­ها به پوست چسبندگی ندارند و به سادگی در آشیانه یا در جایی که سگ رفت و آمد می کند پراکنده می شوند.

برای نابود کردن کردن کک ها باید علاوه بر از بین بردن آنها از روی سطوح بدن حیوان با مصرف داروهای حشره کش و شستشوی حیوان با سموم و شامپوهای مخصوص، محیط زندگی سگ را نیز پاک سازی نمود. با استفاده از جارو برقی می توان تخم انگل را از کف منزل و قالی ها زدود. سمپاشی، شستشو با مواد ضد عفونی و سوزاندن کف لانه سگ نیز از اقدامات مفید جهت ریشه کنی آنها از منزل است.

کنه سگ

کنه ها از دیگر حشراتی هستند که برای تغذیه، از خون بدن سایر جانوران از جمله سگ ها استفاده می کنند. اغلب این حشرات در شرایط آب و هوایی گرم و مرطوب زندگی می کنند، از اینرو سراسر مناطق جنگلی شمال از شایع ترین مکان های زیستی آنها به حساب می آیند. اما در سایر نقاط همچون دامنه های زاگرس و ارتفاعات البرز، مناطق پست، نیمه کویری و حتی کویری نیز ممکن است وجود داشته باشند. کنه سگ به دو دسته کنه­ های نرم و کنه های سخت تقسیم می شوند. کنه های نرم اغلب کمتر به عنوان انگل در سگ ها مطرح بوده و عوارض کمتری را نیز ایجاد می نمایند. به این کنه ها در مازندران (جیک)، در آذربایجان (گنه)، در کردستان (اشتک) و در لرستان (پروال) می گویند.

کنه های سخت در واقع کنه های واقعی بوده و اغلب در حیوانات ایجاد مشکل می کنند و علاوه بر خونخواری، گزش آنها نیز برای حیوان دردناک بوده و گاه ترشحات بزاقی آنها در سگ ایجاد آلرژی می نماید. در ضمن، این کنه ها باعث انتقال برخی بیماری های عفونی نیز شده و در ایجاد کم خونی نیز موثر می باشند. گاه سم موجود در بزاق این کنه ها بر روی اعصاب مغزی اثر گذاشته و حتی می تواند منجر به فلجی حیوان گردد.

کنه سگ اغلب به پوست نواحی سر و صورت، گردن، گوش و پاهای حیوان حمله می کنند. بنابر این بهتر است در صورتی که به مناطقی با آب و هوای گرم و مرطوب سفر می کنید بطور روزانه بدن سگ خود را وارسی کنید. در صورت مشاهده کنه روی بدن حیوان، اگر تعداد آنها اندک باشد می توانید ابتدا کنه را به الكل آغشته نموده و پس از بیهوش شدن کنه، با یک پنس یا موچین آن را بطور عمودی از بدن حیوان جدا کنید. می توان زخم کوچک و خونریزی مختصری که در اثر گزش کنه ایجاد می شود را با مقداری پنبه آغشته به بتادین رفیق تمیز نمود. اگر تعداد کنه ها زیاد باشد، جهت از بین بردن آنها می توانید از داروهای حشره کش، سموم خاصی همچون مالاتیون، پورپوکسل و نگوون، اسپری های ضد کک و یا از پودرها و محلول­های شوینده مخصوص استفاده کنید. اما به خاطر داشته باشید که هیچگاه جهت از بین بردن کنه ها از آتش سیگار، نفت و گازوئیل استفاده نکنید.

کنه گوش

کنه گوش با اتوبیوس مگنینی، یک کنه نرم و سفید رنگ بوده که اغلب در مجرای خارجی گوش یافت می­شود و منجر به تولید ترشحات زیاد از گوش، خارش و نیز پوسته پوسته شدن ناحیه درگیری شده و گاه با عفونت گوش خارجی نیز همراه است. درمان این عارضه برداشت کنه ها از گوش و سپس شستشوی گوش ها با مالاتیون و یا نگوون می باشد. در صورت وجود عفونت گوش میتوان تحت نظر دامپزشک از آنتی بیوتیک ها استفاده نمود.

شپش سگ

شپش ها حشرات کوچک و کم رنگی هستند که بر روی سطح بدن حیوان مستقر می شوند. برخی از انواع شپش سگ خونخوار بوده و اقدام به خونخواری می کنند. اما برخی دیگر از نوع شپش سگ جونده بوده و تنها از ترشحات لایه شاخی پوست و مو تغذیه می نمایند. عفونت به شپش سگ اغلب به شکل فصلی نمود می یابد و باعث خارش شدید، تحریک پوست و پوسته پوسته شدن آن و نیز ریزش موها و ایجاد طاسی در حيوان مبتلا می گردد. تخم­های شپش سگ به موهای بدن حیوان می چسبند و لاروهای آن نیز در همان محل از تخم خارج می­شوند. با استفاده از سموم حشره کش مناسب و با استفاده از شامپوهای مخصوص شپش سگ به راحتی از بین می­روند.

جَرَب­ها

جرب­ها بندپایان کوچک و میکروسکوپیکی هستند که در سطح پوست با فولیکول های مو مستقر شده و مشکلاتی را برای حیوان ایجاد می نمایند. جرب دمودکس شایع ترین عامل آلودگی در سگ ها محسوب می­شود که به طور طبیعی در فولیکول های مو زندگی کرده و در صورت مهیا شدن شرایطی همچون کاهش سطح ایمنی بدن حیوان، می تواند باعث ریزش مو، قرمزی پوست و عفونت آن شود. ضایعات اکثرا بر روی پیشانی، دور چشم ها، پوزه و بخصوص پنجه و لای انگشتان ایجاد شده، البته خارش و التهاب چندانی ممکن است در موضع درگیر مشاهده نشود. لازم است برای تشخیص و درمان بیماری، حیوان خود را به دکتر دامپزشک ارجاع دهید، زیرا در صورتی که بیماری عمومی شود و تحت درمان قرار نگیرد، جراحات تشدید می­شود و عفونت های باکتریایی هم به آنها افزوده شده، تبدیل به یکی از شدیدترین ضایعات پوستی می گردد. البته لازم به ذکر است که در فرم عمومی بیماری، ممکن است درمان ناموفق باشد. اما در فرم موضعی، جراحات اغلب بهبود می یابد.

نوع دیگر جرب­ها، جرب­های سارکوپتس هستند که عامل ایجاد بیماری گال پوستی می باشند. بیماری بیشتر در فصل تابستان به شکل یک ضایعه مسری پوستی در حیوان نمود می یابد. ضایعات معمولاً در نواحی کم موی بدن همچون گوش، اطراف چشم، سر و گردن، ناحیه شکم، آرنج و پاها دیده شده و با خارش شدید، تشکیل دانه های قرمز رنگ و ریزش مو در نواحی مبتلا همراه است. این نوع جرب در داخل پوست کانال حفر کرده و در آنجا تخم ریزی می نماید. تحریکات پوستی، بیشتر در شب تشدید می شود. انسان نیز در اثر تماس به آسانی مبتلا شده که در این حالت اغلب بازو، سینه و دور کمر درگیر می شود. در صورت عدم درمان به موقع، بیماری تمام بدن را فرا می گیرد و جراحت و مو ریختگی وسیعی را ایجاد می نماید. از آنجا که این بیماری به انسان نیز منتقل می شود، از این رو باید هر چه سریع تر سگ مبتلا تحت درمان قرار بگیرد.

جهت پیشگیری، رعایت اصول بهداشت محیط و گوش حیوان و نیز معاینه گوش ها توسط دامپزشک به فاصله حداقل هر 6 ماه ضروری است.

جَرَب گوش

جرب گوش سگ اتود کتس سینوتیس نام دارد که به ترشحات چسبناک گوش چسبیده و از بقایای پوست گوش تغذیه می کند. این بیماری یک بیماری مسری بوده و اغلب حيوانات جوان را اغلب مبتلا می نماید.

به دنبال آلودگی به این جرب، پوسته پوسته شدن، تخریش و تحریکات گوش، مملو شدن گوش از ترشحات و مهیا شدن زمینه برای بروز عفونت گوش بروز نموده، سگ مبتلا اغلب حالاتی مشابه بیماری صرع را از خود نشان می دهد. جهت پیشگیری، رعایت بهداشت محیط، بهداشت گوش و معاینه گوش حیوان به فاصله هر 6 ماه یکبار ضروری است. جهت درمان، شستشوی گوش با محلول های کشنده جرب صورت می گیرد. داروی ضدانگل نیز باید تحت نظر دامپزشک به حیوان تجویز شود.

میاز

به آلودگی اندام ها و بافت های بدن بوسیله مراحل نوزادی برخی از مگس ها میاز گفته می شود. نوزاد این نوع مگس ها در داخل بافت­های مرده و یا بافت­های زنده بدن حیوان رشد نموده و از آنها تغذیه می کنند. میاز ممکن است که در پوست، چشم، روده ها و یا در دستگاه ادراری- تناسلی حیوان ایجاد شود. در صورت وجود هرگونه زخم باز در پوست باید انتظار ایجاد میاز را داشت. علائم حیوان مبتلا به میاز شامل خارش و سوزش شدید ناحیه، عفونت های باکتریایی پوست و گاه واکنش های ازدیاد حساسیتی می باشد. در صورت وسعت عارضه و زیاد بودن تعداد لاروهای مگس، این نوزادان کرمی شکل در درون زخم قابل مشاهده خواهند بود. در اثر پیشرفت عارضه حيوان ممکن است لاغر شده و در صورت آلودگی شدید، دچار خونریزی از موضع درگیر نیز گردد. از این رو رسیدگی هر چه سریعتر به چنین ضایعاتی ضروری به نظر می رسد.

لیشمانیازیس

یک بیماری تک یاخته ای است که توسط یک تک یاخته به نام لیشمانیا در بدن ایجاد می شود. این تک یاخته، بوسیله پشه های خاصی از خانواده پشه خاکی منتقل شده و شیوع آن بیشتر در مناطق گرمسیری می­باشد.

بیماری به دو شکل پوستی و احشایی دیده می شود که به شکل پوستی آن سالی و به شکل احشایی آن که کشنده نیز هست، کالا آزار می گویند. بیماری سالک خود به دو صورت شهری و روستایی دیده می شود که در شکل شهری آن، مخزن بیماری سگ­ها بوده و در فرم روستایی، مخزن بیماری موش و جوندگان می­باشند. علائم ابتلاء به فرم احشایی این بیماری در سگ­ها شامل بی حالی، تب، لاغری مفرط، تورم عقده های لنفاوی پیش کتفی و پیش رانی و کم خونی می باشد. در فرم جلدی، زخم های پوستی بدون درد بر روی سر، دست و پا و تنه ایجاد شده و همچنین پوسته ریزی، طاسی بویژه در اطراف چشم که ایجاد حالتی به نام چشم عینکی می نماید نیز، دیده می شود. در فرم پوستی ممکن است زخم ها پس از چند ماه بهبود یابد، اما جای زخم بر روی پوست باقی می ماند. در صورت مشاهده علائم فوق در سگ خود می بایست حتماً به دکتر دامپزشک مراجعه کنید.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی