بیماری های ویروسی قابل انتقال از جانوران به انسان در کشورهای توسعه یافته بسیار کمیاب هستند، اما در برخی مناطق گستره ی قابل توجهی از بیماری را می توانند در پی داشته باشند. بهترین مثال برای این موضوع بیماری هاری است که تا حدود زیادی در کشورهای توسعه یافته نادر است اما سالانه جان ده ها هزار نفر را در مناطق دیگر می گیرد. بر خلاف نادر بودن بیماری­های مشترک ویروسی، تلاش­های زیادی برای جلوگیری و مهار برخی بیماری­ها و عفونت­های غیر همه گیر و بیماری زاهای گوناگونی که منجر به شیوع بیماری و مرگ و میر می شود، انجام شده است. در این پست به بیماری آبله گاوی علایم و تشخیص و درمان آن می پردازیم.

آبله گاوی

مقدمه

مشاهدات جنر در خصوص آلودگی و عفونت آبله گاوی باعث اثبات آبله شد که هم اکنون آبله گاوی بیشتر از لحاظ تاریخی مورد بررسی قرار می گیرد. در واقع آبله گاوی در جوندگانِ برخی مناطق بومی شایع است و بیماری انسانی آن می تواند از تماس با جوندگان وحشی، جوندگان اهلی و گربه ها ایجاد شود. ممکن است این مورد در برخی نواحی به ویژه در نواحی مشخصی از اروپا، به شکل مشترک بروز کرده باشد.

سبب شناسی

ویروس آبله گاوی ویروس دارای DNA بوده که یک ارتوپوکس ویروس است و مشابه آبله میمونی و آبله انسانی می باشد. با وجود این که در اصل گاوها را درگیر می کند، جوندگان، مخازن طبیعی هستند، اما انواع مختلف جانوران می توانند مبتلا شوند. گاوها، در کنار گربه ها، جانوران باغ وحش و انسان­ها میزبان های اتفاقی می باشند. در حال حاضر بیشتر عفونت ها در گربه ها و جانوران باغ وحش شناسایی شده است و آبله گاوی در طول سه دهه گذشته تاکنون جداسازی نشده است.

پراکندگی جغرافیایی / همه گیر شناسی

عفونت­های آبله گاوی در انسان غیر معمول هستند و به طور برجسته در اروپا، قسمت­های غربی جماهیر شوروی سابق و قسمت های شمالی و مرکزی آسیا گزارش شده اند. بیشتر موارد در اواخر تابستان و پائیز گزارش شده اند. به طور مشابه، بیشتر عفونت های گربه ای در اواخر تابستان ایجاد شده است و احتمالاً همزمان با دوره ای است که جمعیت جوندگان در بالاترین حد ممکن است و اشاره به این دارد که گربه ها ممکن است ناقل مهمی برای آبله گاوی در جوندگان وحشی باشند.

آبله گاوی از راه تماس مستقیم با حیوان آلوده منتقل می شود. باورها بر این است که دروس آبله گاوی عفونی­زایی کمتری برای انسان­ها دارد و تماس مستقیم با ضایعه­های دوستی یا غشاء مخاطی ویروسی برای عفونت و آلودگی لازم است. میزان و مقدار تماس مورد نیاز برای ایجاد آلودگی شناخته شده نیست. در گزارشی مربوط به آبله گاوی وابسته به موش­ها، تمامی چهار مورد آلوده شده دچار خراشیدگی شده بودند.

توجه و رسیدگی های زیادی به نقش گربه ها و جوندگان اهلی در انتقال بیماری مشترک آبله گاوی شکل گرفته است. در بین مخازن آلودگی، گربه ها معمول ترین گونه و شاید مهم ترین منبع آلودگی انسان می­باشند؛ چرا که در تماس نزدیک با انسان هستند. در برخی مناطق به دلیل توقف مایه کوبی آبله­ی انسانی که حفاظت متقاطع را فراهم می نمود، این بیماری افزایش یافته است. بیش از ۵٪ از گربه های خانگی دارای پادتن آبله گاوی هستند که احتمالاً فراوانی و شیوع پائین بیماری بالینی در گربه ها را نشان می­دهد. موش­های اهلی نیز منابع مهم آلودگی انسانی هستند. دسته ها و گروه های آلوده در موش های خریداری شده از فروشگاه های جانوران اهلی همراه بوده است. در حالی که آلودگی های آبله گاوی مرتبط با موش­های اهلی بوده است. اگر موش های در حال تولید یا وسایل مربوط آلوده باشند، منجر به تولید شمار بیشتری از موش های آلوده خواهد شد. مدت گسترش ویروس آبله گاوی نسبتاً کوتاه (۳-۲ هفته) می باشد و آلودگی های پایدار اتفاق نمی افتد. باورها بر این است که خطر آلودگی آبله گاوی به علت مایه کوبی آبله انسانی افزایش یافته، که می تواند به علت ایمنی متقاطع باشد.

جانوران

نشانه های بالینی

آبله گاوی گربه ای به شکل ضایعه­ی خارشی و شبیه گزیدگی بوده که از اندام­های جلویی بدن یا سر شروع می­شود. این بیماری بدنی همزمان با تب، گوشه گیری و بی حالی ظاهر می­شود. ضایعه های ثانویه نیز گسترش پیدا می کنند. ضایعات در مورد آلودگی ویروس ابله با پیشروی وزیکول ها و پاپول­های زخمی تا قطر یک سانتی متر معمول است. خود آسیبی (دست کاری کردن زخم ها) ممکن است باعث ایجاد گستردش ضایعات گردد. آلودگی ها و عفونت های شدید، شامل ذات الریه و بیماری­های واگیردار مهلک گزارش شده اند اما این مسئله کمیاب است.

ضایعات پوستی آبله­ای شکل و گروهی را می توان در موش ها، به همراه بیماری مهلک (در برخی موارد) مشاهده نمود، با این حال انتقال از راه موش­ها می تواند بدون ضایعات پوستی واضحی ایجاد شود. نشانه های بیماری های تنفسی نیز گزارش شده است.

تشخیص

مشاهده به کمک میکروسکوپ الکترونی و جداسازی ویروسی را می توان برای تشخیص استفاده نمود.

درمان

آلودگی آبله گاوی در جانوران از نظر ظاهر منحصر به فرد است. هیچ درمان خاصی وجود ندارد. آلودگی های شدید مانند ذات الریه ویروسی می تواند بروز کند اما این مورد نادر و کمیاب است. ممکن است در موارد متوسط و حاد درمان حمایتی مورد نیاز باشد.

انسان­ها

نشانه های بالینی

دوره نهفتگی معمولاً بین ۳ تا ۷ روز می باشد اما این مدت تا ۱۴ روز نیز طول کشیده است. در انسان ها، آلودگی با عفونت آبله گاوی معمولاً ضایعاتی روی دست و صورت ایجاد می­نماید. ضایعات در نقاط دیگر بدن به ندرت بروز می کند. ضایعات همان ضایعات معمول “آبله” می باشند. در پیشروی های اولیه، یک ضایعه ی ماکولار ایجاد می­شود که قبل از تشکیل یک پوسته تیره و سخت، به شکل پاپول، وزیکول و پوستول بروز می­کند. این ضایعات دردناک هستند و التهاب پوست در اطراف محل ضایعه معمول و رایج است. در بسیاری از موارد تنها یک نوع ضایعه مشاهده می­شود اما، ضایعات متعدد با مایه کوبی­های چندگانه یا مایه کوبی خودکار ایجاد خواهند شد. امکان گسترش از رگ­های خونی یا لنفاوی نیز به شکل نادر وجود دارد. نشانه های شبیه آنفولانزا مانند تب و خستگی و التهاب غده های لنفی رایج هستند. ممکن است التهاب ملتحمه نیز ظاهر شود. امکان بروز بیماری شدید، حتی مهلک، در افراد مبتلا به ضعف سیستم ایمنی و افراد مبتلا به اگزما وجود دارد. ذات الریه ویروسی نیز در موارد نادری بروز خواهد کرد. ممکن است دوره نهفتگی بیشتر طول کشیده و بیماری به شکل ملایم تر در کسانی که قبلاً در برابر آبله مایه کوبی شده اند، بروز کند.

تشخیص

تشخیص آبله گاوی می تواند از راه ذره بینی الکترونی، جداسازی ویروس یا آزمایش های مولکولی انجام پذیرد. در مورد آلودگی های مربوط به تماس با جانوران، توجه کمتری لازم است چرا که آنها منابع معمولِ آلودگی و عفونت نمی باشند. در خصوص تماس احتمالی با گربه ها و موش­های اهلی به ویژه تماس نزدیک با جانورانی که ضایعات پوستی دارند و يا موش های اهلی تازه خریداری شده، باید توجه بیشتری شود.

درمان

آبله گاوی به طور معمول یک بیماری منحصر به فرد می باشد. یک بیماری جدی که شامل آلودگی واگیردار است در کودکان شایع تر می باشد. بیماری جدی، شامل گسترش عفونت در کودکان، افرادی با ضعف سیستم ایمنی و اگزما می­شود. در خصوص درمان عفونت های آبله گاوی، هیچ داروی ضد ویروسی و مورد تأیید وجود ندارد. تأثیر کورتیکواستروئیدها نامشخص است. جراحات و ضایعات آبله گاوی، به طور نمونه، بین ۶ تا ۸ هفته از بین می روند و در بیشتر موارد جای زخم باقی می ماند که ممکن است دائمی و پایدار باشند. به منظور کاهش خطر انتقال به افراد و خود تلقیحی، جراحات و ضایعات را باید تا زمان افتادن دلمه ی زخم ها، پوشاند. با توجه به حفاظت متقاطع که معمولاً بین مایه کوبی ارتوپاکس ویروس­ها با آبله وجود دارد و آن را می توان پس از ظهور آبله گاوی ملاحظه نمود، می تواند مورد توجه قرار گیرد؛ با این حال در مقابل آبله میمونی (یک ارتوپاکس ویروس دیگر که یک بیماری جدی را باعث می شود)، این مورد به دلیل طبیعت ملایم و خود محدودشونده، احتمالاً قابل توجیه نیست.

پیشگیری

با کاهش جمعیت ایمن شده در برابر آبله و افزایش اهلی شدن موش­ها و گربه ها؛ آبله گاوی در مناطقی که ویروس در جانوران جونده وحشی و یا در مکان­های تکثیر جوندگان به طور دائم و بومی وجود دارد، توانایی تبدیل شدن به یک مشکل را آشکار می کند. صاحبان جانوران اهلی و دامپزشکان (در مناطق بومی) باید از توانایی آبله گاوی در گربه ها و موش های اهلی آگاه باشند و از سلامت جانورانی که جراحات پوستی دارند اطمینان حاصل کنند.

در مجموع، خطر انتقال به انسان به نسبت پائین می باشد، به ویژه اگر از روش های نظارتی (در خصوص سرایت عمومی) استفاده شده باشد. هیچ مورد انسانی؛ حتی پس از تشخیص عفونت؛ در مورد کسانی که از گربه ها مراقبت می کنند، گزارش نشده است. شیوه های مناسب بهداشتی، به ویژه بهداشت دست و اجتناب از گاز گرفتگی، خطر انتقال آبله گاوی از جانوران را کاهش می دهد. از تماس با جانوران آلوده اجتناب کنید. گربه ها منابع مهم آلودگی انسان می باشند و آبله گاوی باید در هر گربه ای که در منطقه اندمیک دارای ضایعات پوستی است، مورد بررسی قرار گیرد. در خصوص موش­ها نیز باید همین راهکار انجام گیرد. در هنگام دست زدن به گربه ها یا موش­هایی که دارای ضایعات پوستی می باشند، باید دستکش پوشیده شود و باید بلافاصله پس از در آوردن دستکش، دست­ها شسته شوند. اگر ضایعات پوستی در موش، به ویژه روی پاها، گوش­ها و یا دم دیده شود، معاینه دامپزشکی سریع توصیه می شود. موش هایی که دارای ضایعات پوستی هستند را نباید خریداری نمود. گربه ها و موش های خانگی نباید با جوندگان وحشی در تماس باشند. موش­های وحشی را نباید به عنوان جانوران خانگی خریداری و نگهداری نمود. بایستی صاحبان موشها روش های مناسب دست زدن به موش ها را به منظور کاهش خطر گاز گرفتگی یاد بگیرند و مطمئن شوند که هر قسمت گاز گرفته شده به سرعت و به شکل کامل، تمیز گردیده اند.

به منظور بررسی بهداشت عمومی، شناسایی آبله گاوی در موش های خانگی (به دلیل توانایی آنها در گسترش گسترده آبله گاوی)، در فروشگاه های جانوران خانگی و یا وسایل پرورش موش­ها، مورد توجه قرار دارد.

هیچ گونه شواهدی از انتقال آبله گاوی در میان انسان­ها وجود ندارد، با این وجود رعایت اصول بهداشت عمومی، به ویژه دوری از تماس با ضایعات پوستی، ضروری است.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی