در منابع اقتصادی بازاریابی بعنوان عملی تعریف شده که بتواند زودتر و سریعتر کالا را به فروش برساند اما در حقیقت بازاریابی دارای معنی گسترده تری می باشد. متاسفانه در بازار محصولات کشاورزی از جمله تخم مرغ نظام های مناسب قیمت گذاری و توزیع برای محصولات کشاورزی در داخل کشور وجود نداشته و بررسیهای کارشناسان این امر نشان می دهد که سهم ناچیزی از قیمت پرداختی توسط مصرف کننده عاید تولید کننده میشود. در این پست راهکارهای برای بازاریابی بهتر و موثرتر تخم مرغ ارائه ، و برای آشنایی با بازاریابی تخم مرغ محلی نکات مهمی بیان میگردد.
بازاریابی تخم مرغ محلی
بازاریابی
نوسانات قیمت تخم مرغ در طول سال مشکلاتی برای تولید کنندگان تخم مرغ بوجود می آورد. بخشی از این نوسانات قیمت ناشی از اختلاف مکانی مراکز تولید و مصرف تخم مرغ به وجود می آید همچنین مقدار مصرف تخم مرغ، روندی فصلی داشته که مصرف تخم مرغ در ماه های سرد سال نسبت به دیگر ماههای سال بیشتر است که بر نوسانات قیمت تخم مرغ می افزاید که این نوسانات علاوه بر تهدید در آمد تولید کنندگان، امنیت غذایی مصرف کنندگان را تهدید می کند.
این اختلاف مکانی و نوسانات فصلی تاثیر گذار بر قیمت تخم مرغ، باعث افزایش فعالیت۔های بازاریابی و واسطه گری دربازارتخم مرغ شده است و واسطه های بازاریابی تخم مرغ ،فقط به حمل ونقل این کالارا انجام میدهنددرحالیکه فعالیت های اصلی بازاریابی مانند بسته بندی و یا عمل سورت کردن عمدتاً توسط مرغدار صورت می گیرد.
یکی از مشکلات اساسی مرغداران در ارتباط با بحث بازاریابی، عدم توانایی مرغدار برای حضور موثر در بازار میباشد که می تواند به دلیل عدم اطلاعات کافی درباره مقدار تقاضا و قیمت در مناطق مختلف کشور و همچنین قادر به حمل و نقل محصول یا مراکز فروش و انجام فعالیت های بازاریابی میباشند. به دلیل مشکلات موجود در ساختار بازار تخم مرغ، تولید کنندگان و مصرف کنندگان را تحت تاثیر خود قرار می دهند و متولیان امر در تنظیم بازار تخم مرغ تا به حال موفق نبوده اند.
با توجه به محدودیت نگهداری طولانی مدت تخم مرغ، بهبود بسته بندی، درجه بندی، انبارداری و عرضه به موقع محصول، کاهش قیمت فروش از طریق کاهش واسطه گری از جمله عواملی هستند که در جلب رضایت تولید کنندگان و مصرف کنندگان نقش مهمی داشته و باعث افزایش بازاررسانی محصول و رونق بازار می شود. عرضه و فروش تخم مرغ در کوتاهترین زمان اهمیت زیادی دارد. عرضه و فروش تخم مرغ شاید بعنوان مفهوم بازاریابی برای تولید کنندگان تخم مرغ محسوب شود اما بسته بندی، حمل و نقل و تبلیغات همگی جزء خدمات بازاریابی تخم مرغ محسوب می گردند. در حال حاضر به . گفته متولیان امر، عمده ترین مشکل تولید تخم مرغ در کشور، بازاریابی است.
تخم مرغ شناسنامه دار
یکی از فعالیت های مهم در امر بازاریابی تخم مرغ تولید تخم مرغ شناسنامه دار است. درج مشخصاتی نظیر تاریخ تولید و انقضاء، محل و شرکت تولیدی بر روی تخم مرغ را اصطلاحاً شناسنامه دار نمودن تخم مرغ می گویند.
شناسنامه دار نمودن تخم مرغ در حقیق بافت هویت بخشیدن به تخم مرغ شده و قرار گرفتن تخم مرغ در دسته محصولات بهداشتی و دارای کیفیت می گردد. در سال۱۳۸۰ اولین بار تخم مرغ بسته بندی شده در بسته های شفاف با برچسب نام تولید کننده، تاریخ مصرف و اطلاعات تغذیه ای توسط شرکت تلاونگ به بازار عرضه شد. طی یک دوره ۳ ساله پس از ظهور اولین تخم مرغ بسته بندی شده، عرضه بیش از ۳۰ نوع مختلف از تخم مرغ، در بسته بندی های متنوع از نظر اندازه و شکل ظاهری در سراسر ایران گسترش یافت و مصرف کنندگان قدرت انتخاب بیشتری پیدا نمودند .
بسته بندی تخم مرغ
تخم مرغ بعنوان یک ماده مغذی با ارزش بوده که با توجه به ارزش غذایی آن بعنوان یک ماده غذایی با کیفیت ارزان قیمت محسوب می شود که بخش مهمی از نیاز پروتئینی جامعه بخصوص افراد کم درآمد را فراهم می سازد. به دلیل سطوح مناسب مواد مغذی در تخم مرغ، على رغم وجود پوسته آهکی، این ماده خوراکی ممکن است در برابر عوامل میکروبی آلوده گردد.
تخم مرغ محلی از دیرباز مورد توجه و علاقه مصرف کنندگان قرار داشته است. در حال حاضر عمده تخم مرغ محلی تولید شده بدون بسته بندی و به شیوه کاملاً سنتی عرضه می شود. با توجه به افزایش سطح بهداشت و آگاهی افراد جامعه در ارتباط با احتمال آلودگی بیشتر تخم مرغ محلی نسبت به تخم مرغ های شناسنامه دار تولید شده در مرغداری های صنعتی (تحت نظارت دامپزشکی)، باعث شده مردم علی رغم آگاهی از کیفیت خوب تخم مرغ های محلی، اطمینان خاطر کمتری نسبت به مصرف تخم مرغ های محلی داشته باشند.
همچنین به دلیل درج نشدن تاریخ تولید بر روی تخم مرغ های محلی، مصرف کنندگان اطمینانی به تازه بودن محصول ندارند. در حال حاضر شناسنامه دار کردن و بسته بندی تخم مرغ از ضرورت های مهم در امر پرورش مرغ بومی محسوب می گردد. بسته بندی تخم مرغ علاوه بر حفاظت فیزیکی (شکستگی و از دست دادن رطوبت)، باعث حفاظت تخم مرغ در برابر در برابرآلودگی های باکتریایی می شود. لذا بسته بندی تخم مرغ علاوه بر حفاظت تخم مرغ در برابر شکستگی، باعث حفظ کیفیت داخلی تخم مرغ میشود.
بسته بندی تخم مرغ شاید یکی از مهم ترین مراحل بازاریابی بوده و می تواند باعث تمایز و نوعی مزیت رقابتی باشد. برای بازاریابی تخم مرغ ، شناسنامه دار نمودن تخم مرغ محلی علاوه بر اطمینان از سالم رسیدن محصول به بازار و مصرف کننده باعث رضایت مندی بیشتر مصرف کننده و در نتیجه موجب رونق فروش و ایجاد ارزش افزوده گردد.
به دلیل مقاومت بالای مرغ بومی به بیماری و تأمین بخشی از نیاز غذایی در طبیعت، با اجرای یک سری تمهیدات می توان زمینه تولید تخم مرغ محلی سالم و طبیعی ( Free Range)و صادرات آن را فراهم نمود. با توجه به اظهار متخصصین، متوسط هزینه بسته بندی ۱۰ درصد قیمت تمام شده کالاهای صادراتی است اما تا ۹۰ درصد می تواند موجب افزایش ارزش افزوده شود.
بسته بندی تخم مرغ بعنوان یکی از فعالیت های مهم بازاریابی، می تواند هم در محل مرغداری و هم بصورت مستقل و بصورت یک کارگاه بسته بندی در خارج مرغداری انجام گیرد. بسته بندی تخم مرغ چه در مرغداری و چه در خارج مرغداری نیاز به اخذ مجوز بهداشتی و مجوز کارگاه بسته بندی تخم مرغ از سازمان دامپزشکی می باشند که برای اخذ مجوز بهداشتی برای بسته بندی تخم مرغ نیاز به نظارت و تائیدیه دامپزشکی نسبت به محل و چگونگی پرورش، تولید، انبارها و کیفیت و نگهداری خوراک مصرفی و محصول تولید شده میباشد.
برای اخذ مجوز بهداشتی علاوه بر رعایت مسایل بهداشتی در امر پرورش و تولید، نیاز به رعایت و ایجاد شرایط بهداشتی در محل بسته بندی می باشد. امکانات فنی و بهداشتی زیر برای داشتن شرایط بهداشتی برای اخذ مجوز بهداشتی مورد نیاز است:
- جایگاه بسته بندی باید به گونه ای طراحی شود که بخش بسته بندی از سایر بخش ها جدا باشد تا از انتقال آلودگی به تخم مرغ جلوگیری نماید.
- دیوارها باید صاف و قابل شستشو وضدعفونی کردن باشند.
- تهویه و روشنایی سالن بسته بندی باید در حد مطلوب تأمين گردد.
- کلیه سطوح کف، دیوارها، درها، پنجره ها و سقف باید قابلیت شستشو و ضد عفونی داشته باشد و مواد شیمیایی جهت شستشو، ضد عفونی باید با قوانین ایمنی، بهداشت و محیط زیست مطابقت داشته باشد.
- ساختمان بسته بندی باید به شکلی باشد که حشرات، جوندگان و یا پرندگان قادر به نفوذ نباشند.
- درهای ساختمان بایدقابل شستشوودارای سطوح صاف و به رنگ روشن باشندوبرای جلوگیری ازورودحشرات وجوندگان دارای توریباشند.
- پنجره هابهتراست ازجنس آلومینیوم وبه صورت زیرسقفی نصب شده و دارای توری باشد همچنین مانع ورود گرد و غبار به داخل سالن بسته بندی گردد.
- کف سالن باید صاف، بدون ترک و غیر لغزنده، قابل شستشو و دارای شیب کافی به سمت مسیر فاضلاب باشد.
- فضای سالن بسته بندی و انبار باید تفکیک شده و متناسب با ظرفیت تولید در نظر گرفته شود. با توجه به اهمیت کنترل دما و رطوبت در نگهداری تخم مرغ، انبار باید از لحاظ دما و رطوبت قابل کنترل و اندازه گیری باشد.
- کلیه کارکنان باید دارای کارت بهداشتی و دارای لباس مناسب و تمیز به رنگ روشن باشند.
- واحد بسته بندی باید دارای آزمایشگاه (زیر نظر ناظر فنی) قابل دسترس و در نزدیک سالن بسته بندی باشد. کلیه نتایج آزمایشگاهی باید توسط ناظر فنی در دفاتر مربوطه ثبت و نگهداری گردد. البته آزمایشات کنترل کیفیت محصول و مواد اولیه می تواند با یک آزمایشگاه مورد تأیید انجام و نتایج آزمایش توسط ناظر فنی در محل واحد جدیدی ثبت و نگهداری شود.
- مواد بسته بندی مورد استفاده باید از جنس مورد تأیید بوده و تاریخ تولید، تاریخ انقضا، نام واحد تولیدی و کد رهگیری از مهم ترین مشخصاتی است که در برچسب تخم مرغ های شناسنامه دار باید لحاظ شود تا امکان ردیابی تخم مرغ غیر بهداشتی و نامرغوب فراهم آید.
یکی از تجهیزات لازم برای شناسنامه دار نمودن تخم مرغها چاپگرهاست. امروزه چاپگرهای اختصاصی برای تخم مرغ طراحی شده که مانع پخش جوهر و خواناتر نمودن اطلاعات چاپ شده بر تخم مرغ می گردد. در تکنولوژی جدید می توان به راحتی ۳ تا ۴ ردیف روی تخم مرغ با سرعت بالایی (۳۵ تا ۵۰ هزار تخم مرغ در ساعت) چاپ نمود.
چاپگرها دارای یک نوار نقاله می باشد که شانه های تخم مرغ را به طرف قسمت چاپگر دستگاه که هم عرض و هم طول شانه تخم مرغ است هدایت می کند. مهمترین مشخصه در هنگام انتخاب چاپگر تخم مرغ می تواند قیمت چاپگر، داشتن استانداردهای لازم، سهولت و سرعت چاپ، عدم گرفتگی نازل، شستشو و تنظیم هد، تعویض راحت و سریع کارتریج ها باشد.
تبلیغات فروش
از دیگر فعالیت های بازاریابی بحث تبلیغات و فروش محصول است. هدف از تبلیغات باید در راستای افزایش آگاهی مردم از فواید مصرف تخم مرغ محلی و ایجادیک گرایش مثبت در جامعه نسبت به بهداشتی بودن مصرف تخممرغ محلی پدید آید. تولید کنندگان روستایی و حتی صنعتی به تنهایی امکانات مالی لازم برای تبلیغات گسترده و مناسب را ندارند از طرفی خواص فیزیکی و شیمیایی تخم مرغ تقریباً ثابت و اختلاف کمی با هم دارند.
لذا تولید کننده خاصی نمی تواند با بزرگ جلوه دادن محصول تولیدی برای خود یک جایگاه انحصاری ایجاد نماید. بسته بندی بهداشتی و شناسنامه دار نمودن تخم مرغ محلی برای اطمینان مصرف کننده و اقدامات تبلیغاتی با تكيه بر شرکت در نمایشگاه ها عرضه محصولات کشاورزی بعنوان یک محصول سالم، برای ارتقاء سطح آگاهی عمومی در رابط بابهداشتی بودن تخم مرغ و منافع آن برای سلامتی و تغذیه به صورت فعال و مداوم باید صورت بگیرد. همچنین آگهی های تجاری یکی از معمول ترین ابزار بازاریابی برای انتقال این اطلاعات می باشد.
در کشور ما به اهمیت بسته بندی تخم مرغ محلی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. تولید کنندگان تخم مرغ محلی برای بسته بندی تخم مرغ تنها به ارزان تمام شدن بسته – بندی را ملاک قرار ندهند، بلکه با در نظر گرفتن سلامتی مصرف کنندگان بدنبال طراحی های جدید و زیبا باشند.
سلام وقت بخیر .بنده مسئول آموزش زنان روستائی در استان آذربایجان غربی می باشم. یکی از فعالیتهای ما فراهم کردن بستر اشتغال برای زنان روستائی می باشد تا … از این خواهان دریافت مشاوره شما در زمینه چگونگی امکان راه اندازی کارگاه بسته بندی تخم مرغ محلی در مقیاس کوچک در سطح روستا می باشم. پیشاپیش از عنایتی که خواهید فرمود کمال تشکر را دارم.