در مقاله های پیشین در مورد بیماری های  انگلی و ویروسی سنجاب ها اطلاعات کاملی را ذکر کردیم. در این مقاله در مورد مشکلات ارتوپدیک در سنجاب ، بریدگی، زخم ها و ضربه در سنجاب ها ، ریزش مو سنجاب و فلجی ناشی از قفس سنجاب ها را بررسی و علائم ، تشخیص و راه های پیشگیری و درمان آن ها را بررسی می کنیم.

مشکلات ارتوپدیک

بیشتر اندام های حرکتی و ستون فقرات درگیر هستند و حیوان در تاریخچه خود افتادن، نزاع و انقياد نادرست دارد. حیوان ممکن است از ارتفاعی به پایین پرت شود بدون اینکه خطری برای آن رخ دهد، اما در صورتی که روی اجسام سفت و سخت پایین آید ممکن است دچار شکستگی شود. البته شکستگی های پاتولوژیک هم در حیوانات مبتلا به عارضه استخوانی مانند استئوپروز می تواند اتفاق افتد. چنانچه ستون مهره ها دچار شکستگی شوند، معمولاً مرگ را به دنبال خواهند داشت اما شکستگی استخوان های بلند به طور طبیعی و یا با استئوپرز به روش جراحي التيام پیدا خواهد نمود.

نشانه های بالینی

نشانه های بالینی شامل لنگش، فلجی برگشت پذیر، فلجی برگشت ناپذیر و جویده شدن نواحی دردناک می­باشد.

تشخیص

تاریخچه، معاینه بالینی و رادیوگرافی در تشخیص کمک کننده خواهند بود. عمل رادیوگرافی را می توان با استفاده از داروهای آرامبخش مثل کتامین یا مخلوط کتامین و رامپون حیوان را مقید نمود. در شرایط طبیعی نیازی به بیهوشی عمومی نیست و این امر می تواند باعث ایجاد استرس قابل توجهی در سنجاب شود. به هر حال چنانچه رادیوگرافی مورد نیاز باشد، این عمل را باید تا سر حد امکان سریع انجام داد تا استرس را به حداقل برساند.

پیشگیری و درمان

از یک قفس کوچک به مدت ۴-۳ هفته به منظور پیشگیری از جابجایی بایستی مورد استفاده قرار داد. گاهی اوقات ممکن است این زمان پیش از اینکه حیوان اطمینان لازم را کسب نماید و بتواند آزادانه در قفس بالا رود، صورت می پذیرد.

ترمیم این عوارض در سنجاب­ها سریع است. در سنجاب­ها اكثر شکستگی ها را می توان با ثابت کردن خارجی و ممانعت از حرکت دادن عضو (استخوان) درمان نمود ولی مشکل عمده ای که در مورد جوندگان وجود دارد جویدن این آتل ها توسط حیوان است که برای جلوگیری از آن می توان آتل ها را با استفاده از لوکوپلاست بخوبی محکم نمود. حیوان حتی با از دست دادن و از اندام های حرکتی خودشان سازگاری خوبی پیدا می­نماید پس در صورت بروز شکستگی های شدید می توان با استفاده از عمل جراحی عضو دچار شکستگی را قطع نمود.

بی حسی، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی و مرگ از روی شفقت در شکستگی ستون فقرات که توام با فلجی برگشت ناپذیر هستند، توصیه می شود. همچنین می توان از غذاهای حاوی کلسیم مانند شیر خشک، ماست و پنیر در جیره غذایی حیوان استفاده نمود.

بریدگی، زخم ها و ضربه در سنجاب

بریدگی، زخم ها و ضربه در سنجاب  ناشی از نزاع در نتیجه ترکیب نادرست جمعیتی و یا حمله حیوانات شکارچی مانند پرندگان شکاری و گربه روی می دهد. گاهی نیز زخم­های پوستی در اثر سیم کشی بد قفس ناشی می شود. زخم اغلب بوسیله گاز گرفتن توسط همنوعان ایجاد می گردد ولی ندرتاً نیز دیده شده است که حیوان ناحیه ای از بدن خودش را گاز گرفته و زخمی نموده است. حالت اخیر اکثراً در موارد وجود خارش شدید در ناحیه ای از بدن مانند وجود انگل های خارجی و یا وجود درماتیت و آلرژی مشاهده می شود.

نشانه های بالینی

نشانه های بالینی بریدگی، زخم ها و ضربه در سنجاب شامل پوسته پوسته شدن، کچلی مطلق، درد و لنگش می­باشد.

تشخیص

مرور وضعیت ترکیب اجتماعی، نگهداری، نشانه های بالینی، کشت و حساسیت در تشخیص کمک رسان می­باشد.

پیشگیری و درمان

در مورد زخم های سطحی که حیوان می تواند آنجا را بليسد نگرانی زیادی وجود ندارد زیرا ترکیبات موجود در بزاق باعث جلوگیری از ایجاد عفونت ثانویه می­شود ولی زخم های بزرگتر و غیرقابل دسترسی برای حیوان جهت لیسیدن را حتماً باید ضدعفونی نمود که این عمل را می توان با بتادین انجام داد (روزی ۲ الی ۳ بار) . در مورد زخم­هایی که خونریزی دارند حتماً با یک تکه گاز استريل موضع را فشار داده تا خونبندی انجام شده و سپس هرچه سریع تر به دکتر دامپزشک مراجعه شود. توصیه می­شود که هیچگاه حیوان زخمی را کنار سایرین قرار ندهید زیرا بدون شک سایرین به آن حمله نموده و موجب زخمی شدن بیشتر و حتی مرگ حیوان زخمی می گردند. در مورد آبسه های ایجاد شده در بدن که اغلب در اثر نزاع بین همنوعان خود بوجود می آید نیز باید توسط دامپزشک چرک و محتویات آنها تخلیه شده و از آنتی بیوتیک مناسب استفاده گردد. جراحی، در صورت وجود جراحات شدید، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، بی حسی، و تصحيح وضعیت نگهداری و ترکیب جمعیتی می باشد. زخم های عمیق نیز ممکن است به آماس و ادم منتج شوند. معمولاً خونریزی اندکی در این زخم­ها وجود دارد. به هر صورت چنانچه انگشت پای حیوان پاره شده، یا گاز گرفته شود، خونریزی ممکن است به مدت چندین دقیقه ادامه داشته باشد و بایستی سریعا به حیوان کمک شود.

افت دمای بدن

بی حالی زمستانی، تغذیه ضعیف، نگهداری ضعیف، بیماری عمومی و شوک به دنبال جراحت باعث افت دمای بدن می شوند. نشانه های بالینی شامل افت دمای بدن، آرام از خواب بیدار شدن و حلقه کردن بدن می باشد. مروری بر رژیم غذایی مصرفی و وضعیت نگهداری، تاریخچه، معاینه بالینی و سایر آزمون­های تشخیصی مناسب هستند. به آرامی گرم کردن بدن، استفاده از مایعات بصورت زیرجلدی، و اصلاح مشکلاتی که باعث بروز چنین بیماری شده است باید مدنظر قرار گیرد.

التهاب مجرای بینی، عفونت بخش فوقانی دستگاه تنفسی

گاهی در زمان افزایش رشد دندان پیشین، بیماریهای مزمن و چرکی دندان ها، تهویه ضعیف و گرد و غبار زیاد موجود در محیط باعث تحریک دستگاه تنفسی فوقانی می شود. نشانه های بالینی شامل ترشحات بینی، خس خس کردن مجرای تنفسی فوقانی، خروج خون از مجاری بینی، مالیدن دست به صورت و التهاب ملتحمه می باشد نشانه های بالینی، معاینه دهان و معاینه چشم، رادیوگرافی از جمجه، کشت و آزمون حساسیت در تشخیص کمک رسان خواهند بود. درمان شامل داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، بی حسی، مراقبت های حمایتی مانند اکسیژن، محیط گرم، مایع درمانی، تغذیه کمکی و استراحت می باشد. در موارد مبتلا به بیماری­های دندانی بایستی آنها را برطرف نمود.

مشکلات رفتاری

سنجاب ها به شدت به استرس حساس هستند. و ممکن است در اثر یک حادثه استرس زا در طول روز آرام و بی صدا یک جا بمانند. استرس های مداوم ممکن است باعث افزایش فعالیت و رفتارهای پرتنش مانند چرخیدن به دور قفس شود. استرس ها می توانند شامل گرفتن، نقل و انتقال قفس کوچک، ازدحام بیش از حد، کمبود آشیانه در جایگاه، مجاورت با سایر حیوانات خانگی (مانند سگ و گربه)، لوازم الکترومغناطیسی و یا تششعات التراسونیک باشد. همچنین معاینه سنجاب توسط دامپزشک برای حیوان مضطرب کننده است. به طوری که بعضی سنجاب ها حالت ساکن پیدا نموده و چند ساعت بعد مجدداً فعالیت طبیعی خود را بدست می آورند. استرس ممکن است باعث بروز پرخاشگری در قفس­هایی که یک جفت در آن نگهداری می شوند، گردد. همچنین ممکن است در فصل پائیز یعنی زمان ذخیره غذا برای زمستان خوابی، پرخاشگری افزایش یابد.

صرع

وضعیت نادری است و پاتوژنز آن مشخص نمی باشد. در سنجاب ها دیده شده است که پیش از اینکه آنها به حالت لرزش افتاده و هوشیاری خود را از دست دهند، دچار گردش دایره وار شده و به دور خود می چرخند.

آدم با خیز گره­های لنفی

گره ها یا مجاری لنفی بالای دست ها ممکن است متورم شوند که می تواند در بالا رفتن حیوان تداخل ایجاد نماید. در حیوانات زمستان خواب این التهاب طی زمستان کاهش می یابد و سایر زمستان حیوانات در سرتاسر سال پایدار باقی می ماند و به صورت تدریجی نیز بزرگ می شود. یک هشتادم قرص ۴۰ میلی گرمی فوروزماید (5/0 میلی گرم به ازای هر سنجاب) در روز به صورت خوراکی باعث کاهش این وضعیت خواهد شد. این حالت ممکن است احتمالاً منشا ژنتیکی داشته باشد.

چنانچه داروهای خوراکی را به آب آشامیدنی اضافه نکنید، می توانید آنها را با پوره سیب سرد شده مخلوط نموده یا درون یک گردوی مرطوب شده قرار دهید یا با روغن آن یا سایر مواد غذائی مناسب جهت خوراندن به حیوان مخلوط نمائید.

درماتیت

باکتری ها در اثر گزیدگی ممکن است فعال شوند. قارچها در محیط مرطوب و سنجاب های در حال استرس فعال می شود. حتی ممکن است به شکل ثانویه در اثر فعالیت انگل های خارجی خود را نشان دهد. نشانه­های بالینی شامل فلسی شدن پوست، کچلی مطلق، اریتما که ممکن است با خارش همراه شود. تخریش پوست، کشت قارچ و باکتری برای تشخیص لازم است. استفاده از آنتی بیوتیک در صورت عفونت باکتریایی، استفاده از داروهای ضدقارچ در صورت بروز عفونت های قارچی، داروهای ضدالتهاب، اصلاح عوامل استرس زا و شرایط نگهداری در پیشگیری از بروز بیماری مفید خواهند بود.

دیابت

دیابت در سنجاب های غول پیکر گزارش شده است. این بیماری ناشی از اختلالات لوزالمعده بوده و با دژنرسانس هیدروپیک و کمبود سلول های β همراه است.

نشانه های بالینی

حيوانات مبتلا کاهش وزن، عدم تحمل گلوکز، هایپرگلیسمی ملایم تا شدید، گلوکز اوری (دفع گلوکز در ادرار)، کتون اوری (دفع کتون در ادرار)، پرنوشی، پرخوری، پرادراری و تاخیر در روند بهبود زخم را نشان می­دهند.

تشخیص

تشخیص از راه تعیین سطوح قند و پروتئین سرم امکان پذیر است. سطوح گلوکز خون مانند سایر گونه ها به تکنیک­های جمع آوری و دستکاری حساس است. همچنین سطوح گلوکز خون و متابولیسم انسولین در سنجاب­ها ناشی از سیکل های تابستان گذرانی و زمستان گذرانی ممکن است تفاوت نماید. وزن مخصوص ادرار از سطح طبیعی آن بیشتر می شود. کاهش چربی جیره (جایگزینی چربی حیوانی با چربی گیاهی) می­تواند، شروع هایپرگلیسمی و هایپرانسولین  را در بیماران دیابتیک با تاخیر اندازد.

پیشگیری و درمان

درمان با داروهای هایپوگلیسیک در ماده های در حال زاد و ولد جهت حفظ لاین های مولد شده است. این مهم با انسولین پروتامین خنثی (NPH) با دامنه دوزی IU 40- 2 میسر می گردد و بعضی حیوانات با دز­های بیشتری در یک دوره چندین هفته نیاز دارند. در مان با یک دز کم شروع شود، گلوکز ادرار باید روزی دو بار کنترل شود و در انسولین بر طبق نتایج بدست آمده در رژیم ثبت شده باید تیتر شود. همچنین با استفاده از تغییر رژیم غذایی حیوان بروز نشانه ها به تاخیر خواهد افتاد و یا تا حدودی شدت آنها کاهش می یابد. این تغییرات می تواند افزایش تعداد دفعات تغذیه همراه با کاهش میزان آن و نیز استفاده از چربی­های گیاهی بجای چربی های حیوانی در غذا باشد.

کماتوز /عدم پاسخ

زمستان خوابی، آب و هوای سرد، مراحل آخر بیماری در بروز چنین علامتی شایع هستند. نشانه های بالینی شامل افت دمای بدن، ضربان قلب و تعداد تنفس، حلقه کردن بدن و عدم پاسخ به لمس بدن می باشد. تاریخچه و معاینه فیزیکی در تشخیص کمک رسان خواهد بود. برای درمان به آرامی شروع به گرم کردن بدن حیوان نمایید. مایع درمانی به شکل زیر جلدی کمک کننده خواهد بود.

التهاب مثانه و مجاری ادرار

عفونت های بالارونده، عفونت های توام دستگاه ادراری تناسلی، دهيدراتاسيون، سنگ مثانه در بروز این بیماری نقش به سزایی دارند. نشانه های بالینی شامل حضور خون در ادرار، سختی در ادرار کردن (که ممکن است با فریاد توام باشد)، بیرون زدگی یا تورم آلت تناسلی در جنس نر و بی اشتهایی می باشد. تشخیص شال آزمایش ادرار، کشت میکروبی، رادیولوژی و التراسونوگرافی می باشد. درمان شامل بی حسی، آنتی بیوتیک درمانی و داروهای ضد التهاب است. از تمیز بودن توالت جایگاه مطمئن شوید.

فلجی ناشی از قفس سنجاب

علت فلجی ناشی از قفس سنجاب کمبود ویتامین E و کمبودهای تغذیه ای مانند کمبود کلسیم می باشند . نشانه های بالینی فلجی ناشی از قفس سنجاب شامل ضعف، فلجی برگشت پذیر، فلجی برگشت ناپذیر، افت وزن و در صورت عدم درمان آتروفی عضلانی خواهد بود. مروری بر وضعیت تغذیه، افزایش کلسترول خون و CPK در تشخیص بیماری کمک رسان خواهد بود. از رادیولوژی برای تشخیص موارد مبتلا به شکستگی استفاده می­شود.

استفاده از مکمل های ویتامین D و تغییر جیره، استفاده از ضدالتهاب­های غیراستروئیدی و مراقبت های عمومی و کاهش جمعیت در بهبود وضعیت حيوان مبتلا به فلجی ناشی از قفس سنجاب مفید واقع خواهد بود.

ریزش مو سنجاب

ریزش مو سنجاب  ممکن است به تزریقات کورتیکوستروئیدی پاسخ دهد اما می بایست ابتدا سایر علل احتمالی ریزش مو سنجاب مانند انگل ها، عفونت های قارچی، تغذیه ای ناشی از کمبود اسید آمینه های ضروری متیونین و لیزین و گاهی در اثر استرس را رد نمود. کمبود اسیدهای آمینه متیونین و لیزین در جیره غذایی سنجاب منجر به ریزش مو سنجاب و از دست رفتن رنگ مو و سفید شدن آن خواهد شد.

از آنجائی که تغذیه از کرم درختی راه راه و یا بید می تواند با کهیر و ریزش مو سنجاب  همراه باشد، از دادن آن بایستی اجتناب ورزید. احتمال داده می­شود که عوامل سایکوژنیک نیز در ایجاد  ریزش مو سنجاب نقش داشته باشند.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی