غذای مصرفی شترمرغ بستگی به وزن بدن پرنده و میزان انرژی موجود در جيره دارد. معمولاً پرندگان تا زمانی که از لحاظ انرژی نیازشان رفع نگردد از خوردن دست نمی کشند. در صورت تغذیه آزاد با جیره متراکم (کنستانتره) میزان غذای روزانه دوره رشد ۳ تا ۴ درصد وزن بدن می باشد و تنها در پایان دوره رشد این مقدار کاهش یافته و به ۲ تا 5/2 در صد می رسد. ضریب تبدیل غذایی عبارت است از نسبت خوراک مصرفی به افزایش وزن زنده. در مورد جوجه های کوچک این ضریب ۱: 5/1 و برای جوجه های در حال رشد ۱: 5/4بوده و تا ۱: ۱۰ در سنین بالا افزایش می یابد. در این مقاله به بررسی دقیق جیره شترمرغ در سنین مختلف از جمله متوسط مصرف روزانه جیره های متراکم ، مواد غذایی مناسب برای شترمرغ و خصوصیات آن ها می پردازیم.
جیره شترمرغ در سنین مختلف
به طور کلی بسته به سن این پرنده حد اقل ۴ نوع جیره غذایی در نظر گرفته می شود که عبارتند از:
- Starter جیره آغازین از سن ۰ تا ۳ ماهگی
- Grower جیره رشد از سن ۳ تا ۱۱ ماهگی
- Finisher جیره پایانی از سن ۱۱ تا ۱۴ ماهگی
- Breeder جیره تولید مثلی کمی قبل از تولید مثل و نیز در خلال آن
پرندگان مورد نظر جهت تولید مثل (از سن ۱۴ ماهگی تا سن بلوغ جنسی) و پرندگان مولد در خارج از فصل تولید مثل می توانند از جیره پایانی به همراه مقدار زیادی علوفه اضافه برای نگهداری استفاده نمایند.
متوسط مصرف روزانه جیره های متراکم
| مراحل مختلف پرورش | سن به ماده | متوسط وزن بدن (کیلوگرم) | متوسط غذای مصرفی روزانه (کیلوگرم) | |
| جوجه | 0- 1 | 75/0 – 3 | 12/0 | |
| 1- 5/2 | 3- 15 | 36/0 | ||
| نیمچه | 5/2- 6 | 15- 60 | 5/1 | |
| 6- 11 | 60- 80 | 5/2 | ||
| 11- 14 | 80- 100 | 2/2 | ||
| مادر | جیره نگهداری | < 14 | 100- 120 | 3/2 |
| جیره تخمگذاری | < 30 | 110- 120 | 5/2 | |
على رغم امکان تنوع در استفاده از ترکیبات مختلف در جیره، فاکتورهای زیر بایستی در تنظیم جیره شترمرغ مورد توجه قرار گیرد:
- کلیه مواد مغذی مورد نیاز برای نگهداری و تولید بایستی به مقدار کافی و به نسبت متعادل در جیره وجود داشته باشد.
- با وجود استفاده شترمرغ از غذاهای متنوع، غذا بایستی مطابق ذائقه پرنده باشد. برای اینکه غذا به طور کامل خورده شود، باید خوش طعم باشد. اضافه کردن علوفه سبز به جیره طعم غذا را خوشایند می کند.
- الياف خام در جیره باعث تحریک حرکات روده شده و هضم را بهبود می بخشد و به همین دلیل بایستی به مقدار مشخصی در جیره وجود داشته باشد. مقدار الیاف خام برای بالغین بایستی ۱۵ درصد ماده خشک جیره باشد. مقدار ناکافی فیبر خام در جیره باعث می شود شتر مرغ اشياء خارجی بیشتری مثل شن، ماسه و خاک را ببلعد.
- جهت بهبود بلع و هضم بهتر است تمام اجزای غذا به صورت خرد شده در اختیار پرنده قرار گیرد. این مسئله به خصوص برای مواد خشک مثل يونجه خشک یا علف تازه توصیه می شود. غذاهایی که خیلی ریز باشند در موقع بلع ممکن است ایجاد اشکال نموده و به علت گرد و غبار موجب سرفه شده و یا حتی در جوجه ها موجب آسپرژیلوس شوند. بدین منظور غذاهای تجاری به صورت پلت تهیه می شود. بعلاوه در غذای پلت ترکیبات جیره بطور یکنواخت پخش می شود.
- از تغییر ناگهانی جیره بایستی اجتناب نمود. در صورت لزوم چنین تغییراتی، ترکیب جدید بایستی به مقدار کم و با روند رو به افزایش در مدت بیش از یک هفته به جیره قبلی اضافه گردد. تغییر ناگهانی جیره در شترمرغ مولد در فصل تولید ممکن است باعث کاهش تولید گردد.
- فقط از غذاهای با کیفیت بایستی استفاده شود. غذاهای باقیمانده در دانخوری ها خصوصاً در صورت خیس یا تخمیر شدن بایستی جمع آوری و معدوم گردد.
ملاحظه کیفیتی اجزای خوراک، ما را به خرید و انبارداری مناسبی می رساند که بصورت زیر باید دنبال شود:
- خرید اجزای خوراک از توزیع کنندگان معتبر به همراه اگاهی در مورد مواد خوراکی مناسب
- اجتناب از خرید خوراک قارچ زده. اجتناب از خرید غلات با بیش از ۱۴ ٪ رطوبت.
- انبار کردن خوراک با کمترین رطوبت نسبی و حرارت متوسط در مناطق مختلف داخل سوله.
- مهیا کردن تهویه مناسب در تمام انبار.
- کنترل آفات، جوندگان و پرندگان وحشی که از عوامل انتقال بیماری در مناطق مختلف انبار هستند.
- ضمناً بسته های خوراک دام باید با کاغذهایی که در بر دارنده نوع غذا و تاریخ تولید است بر چسب خورده باشند.
سنگریزه
به منظور هضم بهتر و نیز جلوگیری از انباشتگی غذا در پیش معده و سنگدان اضافه نمودن سنگریزه به غذا از هفته سوم به بعد توصیه می شود. در صورت وجود سنگریزه در محیط پرورش (گردشگاه) الزامی برای این کار نمی باشد.
فرموله کردن جیره غذایی
برای فرموله کردن یک جیره غذایی مراحل زیر را باید رعایت نمود
- الف) تعيين احتياجات
- ب) شناسایی مواد غذایی موجود
- ج) تعیین مواد مغذی موجود در خوراک ها
- د) تنظیم جیره
- و) محاسبه اقتصادی جیره
احتياجات غذایی شترمرغ در سنین مختلف
| نوع جیره | سن به ماده | وزن بدن | انرژی (Kcal/gr) | پروتئین خام | کلسیم | فسفر قابل جذب | سدیم | لیزین | اسیدهای آمینه گوگرددار | درصد علوفه |
| پیش آغازین | 0- 2 | 77/0- 12 | 3107 | 23 | 2/1- 5/1 | 45/0 | 25/0 | 25/1 | 7/0 | 0 |
| آغازین | 2- 4 | 12- 28 | 3107 | 20 | 2/1 – 5/1 | 34/0 | 15/0 | 70/1 | 6/0 | 20% |
| رشد | 4- 6 | 28- 52 | 2868 | 16 | 2/1- 5/1 | 34/0 | 15/0 | 9/0 | 5/0 | 50% |
| پایان رشد | 6- 10 | 52- 90 | 2629 | 14 | 9/0- 1 | 34/0 | 15/0 | 63/0 | 35/0 | 70% |
| نگهداری | 10- 20 | 90- 107 | 1912 | 12 | 9/0- 1 | 34/0 | 15/0 | 63/0 | 32/0 | 90% |
| نگهداری مولدین | بالغ | – | 1550 | 8 | 9/0- 1 | 34/0 | 15/0 | 3/0 | 32/0 | 90% |
| مولدین | تخم گذاری | – | 2151 | 14 | 2- 5/2 | 38/0 | 15/0 | 68/0 | 7/0 | 90% |
مواد غذایی مناسب برای شترمرغ
علوفه سبز
- یونجه
- غله سبز
- شبدر
- منداب
- خردل
- علف
- برگ چغند
- سیلوی علوفه
- سیلوی ذرت
- گزنه
- کلم
- کلم پیچ
- اسفناج
- کاهو
- برگ هویج
- برگ توت
علوفه خشک
- یونجه
- شبدر
- علف خشک
- کاه غلات
- کاه سویا
- کاه بادام زمینی
گیاهان ریشه ای، سبزیجات و میوه ها
- هویج
- پیاز
- سیب
- گلابی
- موز
- هندوانه
- کدو
- کدوتنبل
- خیار
- شلغم و تربچه
- غلات و دانه های خوراکی
فرآورده های جنبی آرد سازی
- سبوس گندم
- سبوس ذرت
فرآورده های کارخانه قند و شکر
- ملاس
- کنجاله ها
- کنجاله آفتاب گردان و سویا
غذاهای با منشأ حیوانی
- پودر گوشت
- پودر خون
- پودر ماهی
- پودر استخوان
- پوسته تخم و صدف
مواد معدنی
- سنگ آهک
- مونو کلسیم
- دی کلسیم فسفات
- پودر صدف
- نمک
- مکمل های معدنی طيور
- سلنيوم و منگنز ویتامین ها
مکمل های ویتامینی طیور، بیوتین، ویتامین های محلول در آب
خصوصیات موادغذایی مختلف
| ماده غذایی | |
| کنجاله سویا | دارای لیزین بالا، کیفیت و کارایی خوب، قابلیت دسترسی خوب، در صورتی که بخوبی فرآوری نشود ممکن است ترکیبات مضری در آن باشد. |
| یونجه | کیفیت آن متغیر است. پروتئین آن بخوبی جذب می شود. دارای کلسیم بالا ولی فسفر پایین است. |
| پودر گوشت | متیونین و تریپتوفان پایین، کیفیت متغیر، دسترسی خوب، کلسیم و فسفر بالا، باید از آنتی اکسیدان استفاده شود تا مانع از پر اکسیداسیون شود. |
| کنجاله آفتاب گردان | لیزین پایین، نسبت عکس بین پروتئین و فیبر آن وجود دارد. دسترسی محلی و فصلی |
| پودر خون | پروتئین بالا، احتمال آلودگی به سالمونلا |
| ذرت | لیزین و تریپتوفان پایین، پروتئین و چربی متغیر، منبع خوب انرژی، تنها ذرت با رطوبت پایین باید استفاده شود زیر (14%) تا مانع از تولید سموم قارچی شود. |
| گندم | لیزین و اسیدهای آمینه گوگرددار پایین، میزان پروتئین بسیار متنوع، باید بصورت پلت استفاده شود و یا شکسته شود چون بر اثر خمیری شدن ممکن است در طعم خوراک تأثیر منفی بگذارد. (بدلیل گلوتن بالا) گندم باید با رطوبت پایین استفاده شود. |
| جو دو سر | لیزین و اسیدهای آمینه گوگرددار پایین، جودوسر ممکن است تا 25 – 50% کاهش داشته باشد. جو دو سر خالص منبع بسیار خوبی برای انرژی دارد. |
| جو | لیزین و اسیدهای آمینه گوگرددار پایین، با افزایش پروتئین لیزین کاهش می یابد. بنابراین در جوهای با پروتئین بالا کمبود شدیدتر است. استفاده از مکمل های آنزیمی توصیه می شود. |
جیره های نمونه جهت ساختن دان جوجه شترمرغ
| اجزاء جیره | جیره شماره 1 | جیره شماره 2 | جیره شماره 3 |
| ذرت | 39% | – | – |
| جو | – | 33% | 27% |
| جو دو سر (یولاف) | – | 20% | 24% |
| کنجاله سویا | 20% | 13% | 10% |
| پودر گوشت | 5% | 10% | 14% |
| پودر استخوان | 3% | 4% | 4% |
| یونجه خشک | 33% | – | – |
| شبدر قرمز خشک | – | 20% | – |
| علف خشک مرطوب | – | – | 21% |
| ویتامین ها و مواد معدنی | + | + | + |
| جمع | 100 | 100 | 100 |
جیره های پیشنهادی دوره پایانی رشد (11 تا 14 ماهگی)
| اجزاء جیره | جیره شماره 1 | جیره شماره 2 | جیره شماره 3 |
| ذرت | – | – | 27% |
| جو | 10% | 15% | – |
| جو دو سر | 30% | 24% | – |
| گندم | 10% | 8% | 10% |
| کنجاله سویا | – | 3% | 2% |
| پودر ماهی | 2% | 4% | – |
| پودر گوشت | – | – | 6% |
| پودر استخوان | 3% | 6% | 5% |
| شبدر قرمز خشک | 45% | – | – |
| علف خشک مرطوب | – | 40% | 50% |
| ویتامین و مواد معدنی | + | + | + |
جیره های پیشنهادی رشد (3 تا 10 ماهگی)
| اجزاء جیره | جیره شماره 1 | جیره شماره 2 | جیره شماره 3 | جیره شماره 4 |
| ذرت | – | – | 38% | 42% |
| جو | 25% | 30% | – | – |
| جو دو سر (یولاف) | 23% | 20% | – | – |
| گندم | – | – | 1% | 3% |
| کنجاله سویا | – | 5% | 10% | 7% |
| مخمر آبجو | – | – | – | 1% |
| پودر ماهی | 10% | – | – | – |
| پودر لاشه | – | 10% | 7% | 5% |
| پودر استخوان | 2% | 3% | 4% | 2% |
| یونجه خشک | – | – | – | 40% |
| شبدر قرمز خشک | 40% | – | – | – |
| علف خشک مرطوب | – | 32% | 40% | – |
| ویتامین و مواد معدنی | + | + | + | + |
| جمع | 100 | 100 | 100 | 100 |
فرمول غذائی
| ترکیبات | 1 روزه تا 1 ماهه | 1 ماهه تا 3 ماهه | 3 ماهه تا 6 ماهه | 6 ماهه تا تخمگذار | تخم گذار |
| ذرت | 63/47 | 50 | 24/24 | – | 43/21 |
| سویا | 93/33 | 24/34 | 6/21 | – | 69/29 |
| یونجه | 5/12 | 10 | 35 | 45 | 30 |
| کربنات کلسیم | 1 | 1 | – | – | 8/2 |
| DCP | 28/3 | 29/3 | 76/1 | 7/1 | 85/2 |
| نمک | 4/0 | 5/0 | 36/0 | 3/0 | 4/0 |
| مکمل ویتامینه | 25/0 | 25/0 | 25/0 | 25/0 | 25/0 |
| مکمل معدنی | 25/0 | 25/0 | 25/0 | 25/0 | 25/0 |
| متیونین | 25/0 | 15/0 | – | – | 1/0 |
| سبوس گندم | – | 28/0 | – | 20 | – |
| جو | – | – | 16 | 50/32 | 78/10 |
| صدف | – | – | 71/0 | 2/0 | – |
| جمع | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 |
نمونه هایی از جیره های کامل جهت شترمرغ مولد در طول فصل تخم گذاری
| اجزاء جیره | جیره شماره 1 | جیره شماره 2 | جیره شماره 3 |
| ذرت | 20% | – | – |
| گندم | – | – | 20% |
| جو | – | 29% | 10% |
| یولاف | 10% | – | 2% |
| سبوس | 4% | 4% | 2% |
| کنجاله سویا | 4% | 6% | – |
| مخمر آب جو | 2% | 2% | 1% |
| پودر لاشه | 4% | – | – |
| پودر ماهی | – | 6% | 6% |
| پودر استخوان | 10% | 10% | 9% |
| یونجه خشک | – | – | 50% |
| شبدر قرمز خشک | 46% | – | – |
| علف خشک مرغوب | – | 43% | – |
| ویتامین و مواد معدنی | + | + | + |
این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی
نظرات کاربران
2:27:55 AM