در مقالات قبل به بیماری کوکسیدیوزدر بوقلمون پرداختیم درادامه به بررسی اینی بیماری در مرغ بومی بررسی می کنیم. بیماری کوکسیدیوز مرغ بومی یکی از بیماریهای مهم در پرورش مرغ بومی محسوب می گردد. بطوریکه تحقیقات صورت گرفته در کشور مان نشان می دهد که آلودگی مرغ های بومی به بیماری کوکسیدیوز بسیار بالا (۵۷٪) می باشد.در ادامه به علائم این بیماری از جمله بیماری اسهال خونی مرغ بومی یا اسهال خونی مرغ محلی ، داروهای مورد نیاز و راهای پیشگیری را بررسی می کنیم.

کوکسیدیوز (Coccidiosis)

عامل بیماری انگل تک یاخته ای از جنس آیمریا است که در روده تکثیر و موجب آسیب رساندن به بافت روده میشود که نتیجه آن اختلال در تغذیه، مراحل هضم و جذب مواد غذایی، از دست دادن آب بدن، سستی، خون­ریزی و افزایش حساسیت به سایر عوامل بیماری زا می باشد.

مدفوع به حالت زرد و کف آلود و یا خونی می تواند از علایم این بیماری باشد سه گونه مهم این عامل بیماری Eimeria Brunetti, Eimeria Necatrixو Eimeria Tenella می باشند. کوکسیدیوز در طیور به دو بخش رودهای و سکومی تقسیم می گردد، کوکسیدیوز سكومی باعث اسهال خونی و کم خونی می شود که اغلب با مرگ همراه است. کوکسیدیوز رودهای چندان حاد نبوده و ذاتاً مزمن است. علایم بالینی بر حسب گونه ایجاد کننده بیماری متفاوت است. تحقیقات صورت گرفته در کشورمان بر روی مرغ بومی، نشان میدهد که میزان آلودگی مرغ های بومی به آیمریاتنلا بیشتر از آیمریا نکاتریکس است.

علایم بیماری

علایم بیماری کوکسیدیوز، ممکن است بالینی و یا تحت بالینی باشد، در شکل بالینی، عفونت منجر به بروز بیماری با نشانه های بالینی مشخص مانند تلفات ناگهانی، اسهال آبکی، موکوئیدی و یا خونی، کاهش مصرف غذا، بی حالی و ضعف، افت وزن و کاهش تولید تخم مرغ می گردد این حالت وقتی اتفاق می افتد که پرنده تعداد زیادی تخم انگل کوکسیدیوز را بلع نموده باشد. در شكل تحت بالینی، عفونت منجر به بروز بیماری با نشانه های بالینی نمی­گردد اما کاهش رشد و افزایش ضریب تبدیل غذایی و در نتیجه خسارات اقتصادی وجود خواهد داشت، این حالت زمانی رخ خواهد داد که تعداد تخم انگل کوکسیدیوز بلع شده توسط حیوان کم باشد. در مرغ بومی به علت آنکه آلودگی به کوکسیدیوز اغلب تحت بالینی می باشد معمولاً مرغداران از اهمیت آن غافل بوده و معمولاً اقدامی بر علیه آن صورت نمی گیرد و این مسئله باعث می شود که اثرات سوء این بیماری به صورت مخفی در گله ایجاد شود که از عوارض عمده آنها می توان کاهش وزن و لاغری، تاخیر در رشد و کاهش تولید تخم مرغ را ذکر نمود. بهترین شیوه برای کنترل و پیشگیری از این بیماری در درجه اول ضدعفونی محل مرغداری با استفاده از روش­هایی مانند شعله افکنی و استفاده از آهک و در ادامه جلوگیری از افزایش رطوبت بستر و تنظیم رطوبت بستر به حدود ۲۰ تا ۳۰٪ و همچنین افزودن داروی کوکسیدیواستات با دزهای پیشگیری می باشد. توصیه شده است در هفته­های چهارم و پنجم دوره پرورشی جوجه های مرغ بومی که میزان آلودگی تخم انگل کوکسیدیوز در بستر زیاد است، باید میزان داروهای کوکسیدیواستات با دز درمانی استفاده شود و در بقیه دوره پرورش بهتر است که با دز پیشگیری استفاده شود. داروهای ضدکوکسیدیوز رایج در کشور به همراه مشخصات و شیوه استفاده از آن بعنوان راهنما به شرح زیر می باشد:

 آمپر لیوم ۲۰٪ (Amprolium)

این دارو به دلیل شباهت ساختمانی با ویتامین تیامین (ویتامینB₁)، بصورت رقابتی مانع جذب تیامین در سیکل حیاتی ایمریا می شود. همچنین باعث توقف مراحل جنسی و هاگ گذاری اووسیتها میشود.

این دارو به شکل پودر محلول در آب مصرف می شود. برای موارد عادی شیوع بیماری یک بسته ۱۰۰ گرمی در ۱۶۰ ليتر آب مصرفی بخوبی حل نموده و به مدت ۵ تا 7 روز به مصرف می رسد. در موادر شیوع شدید بیماری یک بسته ۱۰۰ گرمی در ۸۰ لیتر آب مصرفی حل و به مدت ۵ تا ۷ روز به مصرف پرنده می رسد. بعد از مصرف دزدرمانیبهمدت۵ تا ۷ روز، برای جلو گیری از خطر عود بیماری ادامه درمان باید با مصرف یک بسته ۱۰۰ گرمی در ۳۰۰ لیتر آب مصرفی به مدت یک تا دو هفته ادامه یابد.

هنگام تجویز ویتامین در مقادیر زیاد و یا کولین بالای جیره نباید از این دارو استفاده نمود. این دارو با فورازولیدن و ویتامین B₁ تداخل دارویی دارد و نباید با هم مصرف شوند.

 سالینومایسین ۱۲% ( با نام تجاری کوکسیسان ۱۲۰ جی)

سالینومایسین نفوذپذیری غشاء سلول تک یاخته را نسبت به کاتیونهایی مانند یون سدیم تغییر داده و باعث افزایش فشار اسمزی داخل سلول می گردد و در نتیجه تعادل یونی در دو سوی غشاء بهم خورده و باعث اختلال در متابولیسم انگل می شود.

این دارو به شکل پودر مخلوط در دان مصرف می شود. ۳۵۰ تا ۵۰۰ گرم سالینومایسین ٪۱۲ در هر تن دان از یک روزگی تا ۷ روز قبل از شروع تخمگذاری تجویز همزمان سالینومایسین با تيامولین موجب کاهش شدید رشد می گردد، لذا از مصرف آن حداقل ۷ روز قبل و بعد از مصرف تیامولین پرهیز شود. همچنین از مصرف سالینومایسین با سایر داروهای ضدکوکسیدیوز باید خودداری گردد.

 ترکیب سولفاکینوکسالین و دیاوریدین (با نام تجاری سولفاوردین فورت)

سولفاکینوکسالین جزو دسته سولفامیدها بوده و از طریق دخالت در تولید اسید ولی باعث توقف متابولیسم و اختلال در سنتز پروتئین ها می شود. دیاوریدین از دسته داروهای متوقف کننده دی هیدرو فولات ردوکتاز می­باشد. مصرف توام سولفاکینوکسالین و دیاوریدین طیف اثر ضد میکروبی و ضد تک یاختهای این دارو را افزایش میدهد. این دارو به صورت محلول خوراکی مصرف می شود. بطوریکه یک لیتر از محلول سولفاوردین فورت در ۱۰۰۰ لیتر آب آشامیدنی افزوده و به مدت ۳ روز در اختیار طيور قرار گیرد سپس درمان به مدت ۲ روز قطع و مجدداً۳ روز ادامه می یابد. مدت و مقدار مصرف بر اساس نوع و شدت بیماری متغیر بوده و بهتر است با مشورت دامپزشک تعیین گردد. این دارو منع و تداخلات دارویی خاصی ندارد.

پیشگیری

البته به جای مصرف داروی ضد کوکسیدیوز می توان از واکسن زنده برای پیشگیری از بیماری نیز استفاده کرد که این واکسن های زنده ضد کوکسیدیوز می توان به صورت اسپری و یا با آب آشامیدنی، در چند روز ابتدایی دوره پرورش مورد استفاده قرار داد. واکسن های تخفيف حدت یافتهQ Livacox, T Livacox، Paracox5و واکسن حاد Iracox امروزه در بازار موجود هستند که واکسن T Livacox دارای گونه ایمریا آسرولینا و ایمریاتنلا می باشد و سه واکسن Paracox5, Q Livacox,و واکسن حاد Iracox علاوه بر گونه ایمریا آسرولینا و ایمریاتنلا حاوی گونه ایمریانکاتریکس نیزمی باشند.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت

[av_button label=’محصولات مجموعه پرورش ماکیان نیازی’ link=’page,1115′ link_target=’_blank’ size=’large’ position=’center’ label_display=” icon_select=’yes’ icon=’ue854′ font=’entypo-fontello’ color=’theme-color’ custom_bg=’#444444′ custom_font=’#ffffff’ av_uid=’av-4jddcd’ admin_preview_bg=”]