علاوه بر بیماری انگلی و غیرعقونی بیماری های باکتریایی در کبوترها نیز شایع می باشد. انواع این بیمارها شامل سالمونز، پاراتیفوئید می باشد که مهمترین نشانه آن اسهال سفید کبوتر است. در ادامه به علائم ، راه های درمان و  تشخیص آن ها می پردازیم .

بیماری های باکتریایی در کبوترها

سالمونلوز

این بیماری در کبوترها به دو شکل، به نام های تیفوئید و پاراتیفوئید ممکن است شایع شود. تیفوئید در کبوترها یک بیماری واگیردار است و تلفات سنگینی به همراه دارد. نشانه های این بیماری شامل ورم مفاصل، اسهال سفید کبوتر و عقیم شدن کبوترهای بالغ است. وقتی این بیماری شایع شود، کبوترهای بالغ و جوجه کبوترها مبتلا می شوند. عامل سالمونلوز، سالمونلا گالیناروم است که از راه آب و غذای آلوده به مدفوع (اسهال سفید کبوتر) کبوترهای مبتلا منتقل می شود. کبوترهای ماده مبتلا، عامل بیماری را از راه تخم های آلوده خوده جوجه ها منتقل می کنند.

شکل حاد تيفوئيد غالباً در جوجه هایی با سن کمتر از ۱۵ روز مشاهده می شود و جوجه های مبتلا ظرف ۶ تا ۸ ساعت در اثر تشنگی و تنگی نفس می میرند. در شکل تحت حاد که دوره آن ۲ تا ۶ روز است، نشانه هایی مانند فقدان واکنش نسبت به محرک های محیطی، اسهال سفید، تنگی نفس و لاغری دیده می شود که در صورت درمان نشدن به موقع، درصد بالایی از مبتلایان می میرند.

کبوترهای بالغ مبتلا به تیفوئید معمولاً نشانه ای از بیماری را بروز نمی دهند. تیفوئید در کبوترهای بالغ به شکل مزمن ظاهر می شود. در شکل حاد، کبوترهای بیمار کسل، بی حال و دارای پرهای ژولیده اند و متعاقباً به اسهال سفید دچار می شوند و پرهای اطراف مقعد به مدفوع خشک شده آلوده است.

در شکل مزمن تيفوئيد؛ کبوترهای بالغ نشانه هایی چون ورم مفاصل پا یا بال یا هر دو را نشان می دهند که ممکن است به لنگش منجر شود. کبوترهای بیمار ممکن است علایم دیگری چون کاهش وزن، گیجی، بی تعادلی در راه رفتن، پیچ خوردگی گردن و گذاردن تخم های بدون نطفه را نشان دهند.

باکتری سالمونلا، جنینِ موجود در تخم کبوترهای آلوده را مبتلا می کند و می گشد. جوجه ها و کبوترهای مبتلا به سالمونلوز را باید معدوم کرد. مگر این که کبوتر بالغی ارزش درمان را داشته باشد که در این صورت می توان با آنتی بیوتیک هایی مثل کلرامفنیکل، استرپتومایسین، جنتامایسین، کانامایسین و داروهای سولفامیدی و غیره، طبق دستور دامپزشک به درمان آن پرداخت. باید توجه داشت که مدفوع کبوتر مبتلا به سالمونلوز عمده ترین راه سرایت بیماری به سایر افراد گله است. بنابراین مهم ترین اقدام برای پیشگیری و کنترل بیماری، جداسازی کبوترهای مبتلا از کبوترهای سالم و رعایت بهداشت است.

اسهال سفید کبوتر

پاراتیفوئید

سالمونلوز به شکل دیگری به نام پاراتیفوئید نیز کبوترها را مبتلا می کند. پاراتیفوئید بیماری واگیرداری است که علاوه بر کبوتر، در سایر پرندگان نیز دیده شده است. سالمونلا تیفی موریوم عامل ایجاد این بیماری است و شایع­ترین بیماری باکتریایی کبوترها محسوب می شود. این بیماری از راه آب، غذای آلوده، پرندگان وحشی، کبوترهای مبتلا، مگس و لانه آلوده منتقل می شود و باعث کاهش جوجه درآوری به دلیل مرگ و میر جنین می­شود. جوجه کبوترها به این بیماری حساسند، ولی کبوترها اساساً در هر سنی ممکن است به این بیماری مبتلا شوند.

کبوترهای جوان در شکل حاد بیماری دچار ضعف، تنگی نفس و سوءهاضمه شده و در طول چند ساعت تلف می­شوند. گاهی ملتحمه چشم متورم می شود. گاهی مغز نیز عفونی می شود و نشانه های عصبی در کبوترهای بیمار ظاهر می شود. کبوترهای مبتلا بی اشتها می شوند و ممکن است اسهال سبز رنگی داشته باشند که علت آن تورم روده خونریزی دهنده است. کبوترهای مبتلا به شکل مزمن پاراتیفوئید علایم کاهش وزن، تورم چرکی مفاصل، به ویژه مفاصل بال ها را نشان می دهند.

تشخیص و درمان پاراتیفوئید

عامل این بیماری را می توان از تراوشات خارج شده از مفاصل متورم کبوترهای تلف شدة مشکوک جدا کرد. چنانچه تورمی در مفاصل وجود نداشته باشد، می توان توسط یک سرنگ استریل مقداری از محتویات مفاصل را خارج کرد و تحت آزمایشات میکروبیولوژیکی قرار داد و با تعیین دقیق عامل بیماری، خود بیماری را تشخیص داد.

البته این بیماری نیز ممکن است با عفونت های عمومی دیگری چون استافیلوکوز و سلِ کاذب اشتباه شود. شیوع تیفوئید و پاراتیفوئید در کبوترها بسیار کم اتفاق می افتد. اگر در کبوترهای مبتلا و مشکوک به پاراتیفوئید نشانه های عصبی و اسهال وجود داشته باشد، این بیماری ممکن است با نیوکاسل نیز اشتباه شود.

تاکنون هیچ روش درمانی مقرون به صرفه و رضایتبخش برای درمان کبوترهای مبتلا به پاراتیفوئید ابداع نشده است. بنابراین بهتر است پس از تشخیص وجود بیماری، کلیه کبوترهای مبتلا کشتار شوند و کبوترهای سالم واکسینه شوند. استفاده از ۱۲۰ میلی گرم کلرتتراسیکلین در یک لیتر آب آشامیدنی و تکرار آن در مدت ۵ تا ۷ روز، برای درمان کبوترهای مبتلا مؤثر است. اما باید دانست که کبوترهای بهبود یافته به عنوان مخزن انتشار آلودگی در می آیند و ممکن است بیماری پس از مدتی مجدداً گله را مبتلا کند.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی