معرفی منابع فولاسین (اسید فولیک)و بررسی علایم کمبود آن

هیچ ویتامین مجردی به نام فولاسین وجود ندارد، بلکه اصطلاح فولاسین در مورد اسیدفولیک یا اسید پتروئيل منوگلوتامیک(PtetoyImonoglutamic acid- PGA) و گروهی از ترکیبات بسیار نزدیک بکار می رود که اینها برای تمام مهره داران، منجمله انسان، برای رشد و تولید مثل طبیعی، ممانعت از اختلالات خونی، مکانیسمهای بیوشیمیایی مهم درون سلولی و جلوگیری از بسیاری از علایم کمبود در گونه های مختلف ضروری میباشند. تحقیقات مربوط به فولاسین در زمره پیچیده ترین کارها در بین ویتامینهای گروه ب (ویتامینهای ب – کمپلکس) قلمداد شده است. در این مقاله به معرفی منابع فولاسین (اسید فولیک)و بررسی علایم کمبود آن را برای شما خواننده محترم به طور کامل خواهیم پرداخت .

فولاسین (اسید فولیک) (FOLIC ACID)FOLACIN

وظایف (Funtions)پس از جذب، اسیدفولیک توسط چندین واکنش احيا که به نیاسین نیاز دارند به دست کم ۵ شکل کوآنزیمی فعال که شکل اصلی آنها اسید تتراهیدروفولیک است تغییر می کند. وظیفه اصلی این کواآنزیمها عبارت است از انتقال واحدهای انفرادی کربن از یک ترکیب به ترکیب دیگر. واحد یک کربنی می تواند فرمیل (fromyl)، فرمینینو (forminino)، متیلن، یا بنیانهای متیل باشد.

کوآنزیمهای فولاسین مسئول انجام وظایف ذیل می باشند:

تشکیل پورینها و پیریمیدینها که برای ساختن اسیدهای هسته ای (RNA, DNA) ضروری می باشند. این وظیفه اهمیت نقش فولاسین در تقسیم سلولی و تولید مثل را روشن می سازد.
تشکیل پروتئین حاوی آهن (heme)در هموگلوبین .
تبدیل اسید آمینه ۲ کربنه گلیسین به اسید آمینه ۳کربنه سرین
تشکیل اسید آمینه تیروزین از فنیل آلانین و اسید گلوتامیک از هیستیدین
تشکیل اسید آمینه متیونین از هوموسیستئین
سنتزکولینازاتانولآمین.
تبدیل نیکوتینامید به یکی از متابولیتهای نیاسین به نام N1-متیل نیکوتینامید که از طریق ادرار دفع میگردد.

در بسیاری از فرآیندهای متابولیکی برای فعال شدن کوآنزیمهای فولاسین، وجود اسید آسکوربیک، ویتامین B12 و ویتامین B6 ضروری است.

کاربرد بالینی اسیدفولیک : کاربردهای بالینی ذیل برای اسیدفولیک قابل ذکر است:

کمخونی تغذیه ای مگالوپلاستیک و ماکروسیتیک . این نوع کمخونیها که در طفولیت (کمخونی مگالوپلاستیک) و دوره آبستنی (کمخونی ماکروسیتیک) عارض میشوند و معمولاً ناشی از کمبود اسیدفولیک هستند، به معالجه با اسیدفولیک بدون ویتامین B12 بسرعت پاسخ می دهند.
لوکمی (Leukemia)
سرطان (Cancer)
اسپرو (Sprue)اسیدفولیک در معالجه اسپرو مؤثر است. اسپرو یک بیماری گوارشی (معدي – روده ای) است که با علایم زخمهای روده ای و سوء جذب غذا، اسهال، وجود چربی فراوان در مدفوع، کمخونی ماکروسیتیک، و سوء تغذیه عمومی مشخص میشود.

علائم کمبود (DEFICIENCY SYMPTOMS) : کمبود فولاسین (اسید فولیک) در انسان موجب کمخونی مگالوبلاستیک (در کودکان) یا کمخونی ماکروسیتیک (در زنان آبستن) که در آن گویچه های قرمز بزرگتر و تعداد آنها کمتر و نابالغ هستند می شود. کمخونی از تشکیل ناکافی پروتئینهای هسته ای (nucleoproteins)که موجب اختلال دربالغ شدن گویچه های قرمز جوان خون در مغز استخوان می شود، ناشی می گردد. همچنین گویچه های سفید خون، پلاکتهای خون و سطح فولات در سرم خون پایین است. علایم دیگر شامل زخم، قرمز و صاف شدگی زبان (glossifis)، اختلالات روده ای ( اسهال)، و رشد کم می باشد. همچنین مشاهدات اخير دلالت بر تحلیل قوای عقلانی می کند.

سمیت (Toxicity) : معمولاً اسید فولیک هیچ اثر نامطلوبی روی بدن ندارد. اما وقتی از آن برای درمان کمخونی مگالوپلاستیک پس از استعمال داروهای ضد اپیلپتیک استفاده میشود، ممکن است اپیلپسی بدتر گردد.

معرفی منابع اسید فولیک و بررسی علایم کمبود آن

منابع غنی (Rich Sourses) – جگر و قلوه
منابع خوب (Good sources) آووکادو، باقالاها، چغندرها کرفس، نخودچی، تخم مرغ، ماهی، سبزیهای پربرگ؛ مثل، مارچوبه، کلم بروکلی، کلم، گل کلم، کاهو، جعفری، اسفناج، شلغم، آجیل، مرکبات، سویا (لوبیای روغنی) و فرآورده های گندم
منابع متوسط (Fair sources)موز، برنج قهوه ای (برنج سبوس دار) هویج، پنیر چدار، کبد ماهی، برنج، سیب زمینی شیرین
منابع فقير (Poor Sources) – مرغ پخته، شیر خشک، شیر، اغلب به ماهیچه (گاو، خوک، بره) آرد غلات و سبزیهای ریشه ای
بدون فولاسين (No Folacin)–چربیها، روغنها و قند (شکر)
منابع مکمل (Supplemental sources)–مخمر، گیاهک گندم، و اسیدفولیک مصنوعی تجارتی ( اسید پتروئیل گلوتامیک = PGA). فولاسین در روده انسان توسط باکتریها ساخته می شود، ولی مقدار آن تعیین نشده است.