نکات کاربردی در خصوص واکسن و واکسیناسیون مرغ بومی (محلی)

واکسن های زنده عوامل زنده بیماری هستند که اگر در هنگام استفاده از آنها دقت کافی به عمل نیاید، ممکن است گاهی موجب ایجاد بیماری شوند. بنابراین باید از ریخت و پاش واکسن ها جلوگیری کرد و در صورت ریخته شدن از محلول ضد عفونی کننده قوی در آن منطقه استفاده نمود. همچنین باید ویال های خالی از واکسن جمعآوری و ضد عفونی یا سوزانده شوند. جهت احتیاط باید ظروف مورد استفاده برای واکسیناسیون نیز ضد عفونی شوند. به هنگام واکسیناسیون باید آبخوری به میزان کافی تأمین گردد. در ادامه به نکاتی در مورد واکسن مرغ بومی و واکسن مرغ محلی می پردازیم.

نکات کاربردی در خصوص واکسن و واکسیناسیون

1- بهتر است میزان واکسن بکار گرفته شده بخصوص در سنین ابتدایی پرورش همواره کمی بیشتر ( 25/0 درصد بیشتر) محاسبه شود. بعنوان مثال در یک گله ۴۰۰۰ قطعه ای مرغ بومی برای واکسیناسیون بر علیه بیماری نیو کاسل نیاز به تجویز ۴۰۰۰ دز واکسن میباشد که استفاده کمتر از ۴۰۰۰ دز ممکن است مانع از تأثیر مطلوب واکسن گردد و بهتر است حدود ۵۰۰۰ دز در نظر گرفته شود.

2- آماده سازی و مصرف واکسن (آشامیدنی) در گله های مولد، توصیه می شود در ساعات ابتدایی روز که هوا خنک تر است، صورت گیرد زیرا تجویز محلول واکسن در دماهای بالا (۳۰ درجه سانتی گراد)، باعث کاهش اثر بخشی واکسن میشود. در مورد واکسیناسیون جوجه ها بهتر است طی ساعات مصرف واکسن (آشامیدنی)، با خاموش و یا کم کردن حرارت هیترها، دمای سالن را بطور موقت کاهش بدهیم (۱۸-۲۰ درجه).

3- واکسن ها را باید درون آبی که قرار است در آن مخلوط شوند باز نمود. زیرا درب فلاکون های واکسن بطور معمول در شرایط خلاء بسته می شوند و چنانچه عمل باز کردن درب فلاکون در هوا انجام شود، هوای آلوده وارد شیشه واکسن خواهد شد

4- زمان واکسیناسیون باید گله از نظر سلامتی در شرایط مطلوب باشد.

5- در صورت استفاده از واکسن به شیوه اسپری، جوجه ها نباید در معرض سرما قرار گیرند و باید مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه خشک شوند. جهت خشک نمودن جوجه ها نباید از منابع گرم کننده مصنوعی استفاده نمود زیرا به واکسن آسیب می رسد. پس از اسپری واکسن، پنجره ها حداکثر به مدت ۱۵ دقیقه بسته بماند و سپس باز شده و تهویه انجام گردد. در غیر این صورت کمبود اکسیژن و گرما باعث ایجاد تلفات در گله خواهد شد. عمل اسپری باید در ساعات خنک روز انجام گردد.

6- واکسن ها باید در دمای یخچال (۲ تا ۸ درجه سانتیگراد) نگهداری نمود. حمل و نقل واکسن مرغ بومی باید بدون توقف و در خنک ترین ساعات شبانه روز و با استفاده از یخچال های مخصوص با ظرف یخ انجام گیرد و پس از رسیدن واکسن ها به محل، آنها را تا زمان مصرف در یخچال نگهداری نمود. باید به این نکته توجه نمود که واکسنها و به ویژه واکسن های کشته شده نباید منجمد شوند و هرگز از واکسن های تاریخ مصرف گذشته استفاده نشود.

واکسن مرغ محلی

7- برای اطمینان و جلوگیری از بروز هر گونه اشتباه توصیه می شود آمار و اطلاعات هر نوبت واکسن مرغ محلی مثل تاریخ، نوع واکسن، دز مصرفی و روش واکسیناسیون ثبت شود.

8- در بعضی منابع معتبر توصیه شده درجه حرارت آشیانه به میزان ۱ تا ۲ درجه بعد از مصرف واکسن های آشامیدنی افزایش و در هنگام تجویز واکسن های قطره ای و تزریقی ۱ تا ۲ درجه دمای سالن کاهش یابد.

9-رعایت دز مصرفی واکسن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. کم در نظر گرفتن دز واکسن باعث غیر یکنواختی ایمنیت در گله می شود.

10- تشنگی دادن به جوجه ها قبل از استفاده واکسن مرغ محلی به صورت واکسن آشامیدنی، برای اطمینان از مصرف واکسن ضروری است. بسته به شرایط ۲ تا ۳ ساعت قبل از واکسیناسیون آبخوری ها از جلو جوجه ها برداشته شوند.

11- آب کافی به اندازه جوجه هایی که باید واکسیناسیون شوند، آماده شود.

12- از فرمول تقریبی زیر برای محاسبه مقدار آب مصرفی (لیتر) برای واکسیناسیون جوجه ها می توان استفاده نمود.

البته این فرمول بیشتر برای گله های گوشتی استفاده میشود و میزان آب مصرفی جوجه های بومی را بهتر است ۱۰ تا ۲۰ درصد کمتر از این فرمول در نظر گرفت. بطور مثال برای واکسیناسیون ۵۰۰ جوجه به سن چهار هفته، بر اساس فرمول بالا باید ۱۴ لیتر آب برای حل نمودن واکسن در نظر گرفته شود. بهتر است حدود 5/11لیتر آب برای حل نمودن واکسن مورد استفاده قرار گیرد.

* برای مرغ های بالغ (مولد) بهتر است ۲۵ درصد آب مصرفی در یک روز را در نظرگرفت.
* حل کردن واکسن در محلول آب و شیر خشک باید با حسایت ویژه ای انجام شود.
* در صورت باز کردن درب ویال واکسن، مورد مصرف قرار گردد
* محلول واکسن آماده شده بلافاصله باید به مصرف برسد.
* بهتر است سه روز متوالی بعد از واکسیناسیون از مولتی ویتامین و الکترولیت برای کاهش استرس واکسیناسیون بصورت آشامیدنی مصرف شود.

آب مصرفی جهت واکسیناسیون باید فاقد کلر و مزه یا بوی قوطی فلزی باشد. برای این منظور می توان از آب چاه یا آب مقطر استفاده کرد.