کهیر یکی از شایع ترین واکنش های حساسیتی بدن اسب می باشد. کهیر به شکل تورم پوست و زیر پوست در کل بدن اسب بروز می یابد. علت اصلی ایجاد این حساسیت ناشناخته است ولی عوامل مختلفی نقش دارند. سموم، عوامل التهابی در گیاهان مختلف، نیش و گزش انواع حشرات و مواد شیمیایی گوناگون از عوامل ایجاد حساسیت می باشند. مواد بلعیده شده یا استشمام شده که اسب نسبت به آنها حساس است می تواند سبب ایجاد واکنش­های حساسیتی (آلرژیک) در اسب گردند.   در ادامه انواع حساسیت های آلرژیک را در اسب بررسی می کنیم.

واکنش­های حساسیتی (آلرژیک)

معمولاً پیدایش و پیشرفت کهیر خطرناک نبوده و جای نگرانی نیست (مگر دقيقاً شب قبل از مسابقه ی زیبایی! و یا درست پشت اسب و محل قرارگیری زین). برخی مواقع واکنش های آلرژیک یا حساسیت، به حالت مزمن و به خودی خود درمان می شوند. ولی گاهاً کهیرها می توانند علائم اولیه ی یک مشکل اساسی و شاید حساسیت جدی باشند که بایستی هرچه زودتر درمان گردند. اسبی که دچار کهیر در همه جای بدن گردیده، باید به طور کامل معاینه شده و دمای بدن، تعداد ضربان قلب و تعداد تنفس، کاملاً کنترل گردد. افزایش میزان ضربان قلب و تنفس، بیانگر واکنش حساسیتی شدیدی است که باید سریعاً توسط دامپزشک بررسی گردد. در صورت بروز شوک آنافلاکتیک ناشی از دارو، مسأله جدی خواهد شد، باید علاوه بر انجام فوریت های اورژانسی، درمان کاهش اثرات ایجاد شده­ی داروی مصرفی که موجب شوک گردیده نیز انجام پذیرد.

واکنش به واکسن

حساسیت به واکسن می تواند منجر به بروز علائم شدید و خطرناک گردد (در مورد مادیان حتی سقط). آیا تاکنون دقت کرده اید که چرا پزشکان توصیه می کنند، روز واکسیناسیون و یک روز بعد از آن از انجام کارهای سخت بپرهیزید؟ این کار برای جلوگیری از بروز شوک و مشکلات جدی حاصل از آن است. شوک آنافلاکتیک متعاقب واکسیناسیون می تواند در مورد همه­ی واکسن ها اتفاق بیافتد که همیشه به موارد احتیاط در بروشور واکسن اشاره می شود. حساسیت به واکسن باید جدی گرفته شود در غیر اینصورت و عدم پیگیری و درمان حتی امکان مرگ اسب نیز وجود دارد.

در اکثر موارد چون واکسیناسیون توسط دامپزشک انجام می گیرد، خود آنها نیز سريعاً می توانند آن را درمان کنند. ولی اگر شما جزو افرادی هستید که این گونه کارها را خودتان انجام می دهید بایستی که مراقب عواقب جدی شوک آنافیلاکتیک ناشی از واکسن باشید. حتماً قبل از واکسیناسیون با مشورت دامپزشک داروهای ضروری مورد نیاز در صورت بروز علائم شوک را در دسترس داشته باشد.

واکنش های موضعی واکسن

گاهاً برخی از واکسن ها موجب بروز واکنش­های حساسیتی موضعی در محل تزریق می شوند. در بعضی موارد نیز این واکنش ها عمومی هستند. علائم عمومی شامل بی حالی، تب و عدم اشتها به مدت ۲۴ الی ۷۴ ساعت بعد از واکسیناسیون است. مهم ترین فاکتوری که طی این مدت باید کاملاً کنترل گردد دمای بدن است. اگر دمای بدن تا 5/38 درجه بالا رفت بیشتر به علت واکسیناسیون می باشد ولی در صورت افزایش دما بیش از این مقدار، ضربان قلب و تنفس نیز باید کنترل گردند. اگر علائم حیاتی طبیعی نیستند و بی حالی و عدم اشتها بیشتر از ۷۲ ساعت به طول کشید معاینه­ی حیوان توسط دامپزشک ضروری است.

خشک شدن و سفتی گردن، یک اثر شایع است. اگر محل تزریق برجسته شد و یا ماهیچه های اطراف محل تزریق سفت شدند، می توان با گرم کردن آن ناحیه از شدت ضایعه کاست. برای این کار می توان از کیسه ی آب گرم و یا از حوله ی گرم استفاده کرد، که این کار ۴ الی ۶ بار در روز و هر بار باید به مدت ۱۰ الی ۱۵ دقیقه انجام پذیرد.

گاهی در محل تزریق واکسن، آبسه ایجاد می شود. بعضاً این آبسه فقط واکنش به واکسن است که هیچگونه عفونتی ندارد، ولی گاهی عفونت، عامل تشکیل آبسه می باشد. در صورت عفونی بودن آبسه حتماً باید دامپزشک محتویات آبسه را تخلیه کرده و موضع کاملاً شستشو داده شود. در صورت بروز هرگونه علائمی نظیر بی حالی، عدم اشتها، تب، افزایش ضربان قلب و تعداد تنفس، آبسه باید توسط دامپزشک مورد معاینه قرار گیرد.

از دیگر علائم عفونت حاد و جدی، وجود هوا زیر پوست می باشد. بعضی از باکتری ها، گاز ایجاد می کنند که در زیر پوست تجمع می یابد. در این حالت با لمس پوست، وجود حباب های هوایی در زیر پوست کاملاً قابل لمس می باشد. در صورت روبرو شدن با چنین شرایطی، سریعاً با دامپزشک مشاوره کنید.

واکنش های حساسیتی موضعی

عوامل مختلفی در ایجاد واکنش های حساسیت موضعی نقش دارند و گهگاه تشخیص علت اصلی آن مشکل می باشد. ولی اگر فصل فعالیت حشرات، به خصوص پشه و مگس است و اسب شما اغلب در پادوک و مرتع می باشد و کل بدن دچار حالت کهیر شده، علت تقریباً مشخص است. نوعی پشه ی خاکی نیز در ایجاد چنین حالتی دخیل است. به علت طبیعت این پشه، نواحی که توسط این پشه گزیده می­شود بیشتر شامل سر، یال و دُم می باشد. در اغلب موارد، چنین حالت هایی با قرار دادن کیسه آب یخ و یا آب سرد کنترل می شود، همچنین از پمادهای ضد حساسیت انسانی نظیر هیدروکورتیزول نیز می توان در این مورد استفاده کرد.

در صورت ادامه ی حساسیت و شدت یافتن نواحی ملتهب، باید از دارو برای کنترل التهابات استفاده کرد. در اغلب موارد، تشخیص یک پوست ملتهب یا غیرعادی که به سبب واکنش حساسیت بوجود آمده ساده است. ولی برخی از بیماری­های پوستی نیز وجود دارند که سبب التهابات پوستی در نواحی مختلف، از جمله اندام­های حرکتی می شوند. پس اگر هرگونه تغییراتی در ظاهر و یا رفتار حیوان از جمله اشتها و یا سایر علائم حیاتی مشاهده شد سریعاً باید با دامپزشک مشورت نمایید.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی