بیماری برونشیت عفونی مرغ تخمگذار یک بیماری فوق العاده واگیر می باشد که دستگاه تنفسی پرنده را درگیر می کند، هر چند ممکن است دستگاه ادراری یا گوارشی را نیز درگیر نماید. این بیماری توسط ویروسی از خانواده کروناویروس ها ایجاد می شود. این ویروس تغییرپذیری زیادی داشته و مرتبا سروتایپ های جدیدی از آن ظاهر می شود. در یک منطقه جغرافیایی ممکن است چند نوع سروتایپ به طور همزمان وجود داشته باشند. اگرچه ویروس برونشیت عفونی در بدن میزبان عمر کوتاهی داشته و در مدت کوتاهی از بین می رود ولی از طریق هوا می تواند به طرز حیرت آوری گسترش یافته و به فواصل قابل توجهی از منطقه آلوده سرایت نماید. ویروس IB از راه مدفوع و ترشحات تنفسی پرندگان آلوده دفع می شود و بنابراین از طریق افراد و اشیا نیز می تواند سرایت کند. در صورتی که در سالن مرغداری پرنده ای وجود نداشته باشد، ویروس ظرف یک هفته از بین می رود. این بیماری، انتقال عمودی نداشته و نمی تواند از مرغ مادر از راه تخم مرغ به جوجه منتقل شود. در ادامه علایم ، پیشگیری و درمان این بیماری می پردازیم.

برونشیت عفونی

نشانه های بیماری برونشیت عفونی مرغ تخمگذار در جوجه های گوشتی شامل سرفه، عطسه، لرز، از دست رفتن اشتها و کاهش شدید مصرف خوراک و خیس شدن بستر می باشد. میزان سرایت بیماری بین پرندگان موجود در گله ای که علیه بیماری واکسينه نشده باشند، ۱۰۰ درصد است. شدت بیماریزایی بستگی به سویه ویروس، سطح ایمنی گله وسن پرندگان می تواند متفاوت باشد.

در اغلب مواردی که این بیماری شایع است، نرخ تلفات حدود ۵ درصد است ولی عفونت­های ثانوی ناشی از باکتری های E.coli و دیگر کلی فرم ها می تواند نرخ تلفات را چندین برابر افزایش دهد. سویه­هایی از ویروس که عفونت کلیوی بوجود می آورند، معمولاً تلفات بالایی (تا ۶۰ درصد) می توانند ایجا کنند. در کالبد گشایی ضایعات دستگاه تنفسی شامل تراوش موکوس در نای و برونش ها که معمولاً بدون خونریزی است، ضخیم شدن و عفونت کیسه های هوایی قابل مشاهده است. در آلودگی با ویروس IB که عفونت کلیوی ایجاد می کند، تورم و رنگ پریدگی کلیه ها و تجمع اسید اوریک در میزنای قابل مشاهده است.

در مرغ های تخم گذار، کاهش شدید نرخ تولید تخم مرغ (از ۵ تا ۵۰ درصد) و کاهش کیفیت پوسته و محتویات داخلی تخم مرغ (نظیر آهکی شدن سفیده تخم مرغ) و در مرغ های مادر و همچنین کاهش جوجه درآوری در اثر ویروس IB مشاهده می شود. کاهش تولید تخم مرغ و افت کیفیت آن چندین هفته طول می کشد تا به حالت اول برگردد و در برخی مواقع ممکن است هیچ وقت گله به عملکرد اقتصادی مورد انتظار دست نیابد. عفونت های گله های تخم گذار تجارتی و مادر با ویروس IB به صورت چرخه ای رخ می دهد، به طوری که در مواقعی که سطح ایمنی بدن پایین می آید، عفونت ظاهر می شود.

بیماری برونشیت عفونی درمان قطعی ندارد و از آنتی بیوتیک ها برای کنترل عفونت های ثانویه باکتری ها استفاده می شود. بنابراین، بهترین راه جلوگیری از بیماری، اعمال برنامه صحیح و مؤثر واکسیناسیون می باشد. رعایت مسائل امنیت زیستی همواره باید مورد توجه باشد. در هنگام ابتلا به بیماری توصیه میشود دمای سالن ۳ تا ۵ درجه افزایش یابد تا به کاهش تلفات کمک نماید. تشخیص بیماری برونشیت عفونی از طریق نشانه های بالینی به تنهایی امکان پذیر نیست. زیرا نشانه های بیماری ممکن است، با بیماریهایی چون ND و CRD مشابه باشد.

برای تشخیص قطعی بیماری، از آزمایشهای سرم شناسی، نظير HI² و تعیین تیتر آنتی بادی توسط ELISA³ می توان کمک گرفت. باید توجه داشت که بر اساس آزمایش های سرم شناسی به تنهایی نیز نمی توان همواره یک اظهار نظر قطعی ارائه نمود. بهتر نتایج آزمایش های سرم شناسی در تلفیق با بررسی های بالینی، و اپیدمیولوژیکی مورد بررسی قرار گیرد، تا تصویر مناسبی از وضعیت بیماری در گله بدست آید. به طور معمول معیار آنتی بادی با استفاده از کیت های تجارتی مورد استفاده در آزمایش های دامپزشکی حدود ۲ تا ۳ هزار است، چنانچه معیار اندازه گیری شده در یک گله یا تعداد قابل توجهی از پرندگان آن گله بالاتر از حد مذکور باشد، می­توان با احتمال قوی چنین اظهار کرد که گله در معرض برونشیت عفونی قرار گرفته است. آزمایش HI بر پایه اتصال آنتی ژن به آنتی بادی های موجود در سرم، در مجاورت گویچه های قرمز خون استوار است.

چنانچه سرم حاوی پادتن های اختصاصی و قابل اتصال با آنتی ژن مربوط باشد، آنتی ژن ها خنثی شده و توانایی آگلوتیناسیون گویچه های قرمز را از دست می دهند و به عبارت دیگر، واکنش اگلوتیناسیون مهار می شود، در مقابل چنانچه هره مورد نظر فاقد آنتی بادی های قابل اتصال با آنتی ژن باشد، آنتی ژن به صورت آزاد، باقي مانده و با اتصال به گویچه های قرمز، باعث آگلوتیناسیون آنها می شود.

بنابراین مهار آگلوتیناسیون به عنوان واکنش مثبت تلقی می شود و به معنی آن است که سرم حاوی آنتی بادی کافی برای اتصال به آنتی ژن (عامل بیماری) و مهار آگلوتیناسیون گویچه های قرمز بوده است. برعکس، عدم مشاهده آگلوتیناسیون به معنی واکنش منفی تلقی می شود. آزمایش HI با تهیه رقت های متوالی سرم بر روی میکرو پیلیت های حاوی ۹۶ چاهکی انجام می­گیرد و یک آزمایش کمی به شمار می رود.

این تجربه است که کمک می کند در هر تجارتی موفق شوید، ما بدون هیچ چشم داشتی تجربه خود را در اختیار شما خواهیم گذاشت
گروه تولیدی پژوهشی نیازی